وارفارین | موارد مصرف و عوارض

وارفارین ( Warfarin ) یکی از پر مصرف ترین دارو های موجود که مهم ترین مورد استفاده آن اثرات ضد انعقادی آن است. این دارو یکی از دارو های ضد انعقاد می باشد که مصرف زیادی در ترومبوز و آمبولی دارد.

وارفارین توسط پزشک عمومی و پزشک متخصص تجویز می شود.

نحوه عملکرد دارو و موارد مصرف

در حالت طبیعی برای فعال شدن فاکتور های انعقادی در بدن نیاز به پروتئین های خاصی است، این واکنش‌ ها به واسطه ویتامین K انجام می شود. وارفارین با اثر بر روی آنزیمی باعث غیرفعال شدن ویتامین K می شود، بعضی از افراد از نظر ژنتیکی در مقابل مصرف وارفارین مقاوم هستند که علت آن تغییرات جهشی در آنزیم های آن ها می باشد که مسئول اثر وارفارین باشد.

اثرات ضد انقعادی وارفارین در طول 24 ساعت پس از مصرف خوراکی دارو آشکار می شود.

این دارو به سرعت و به طور کامل از دستگاه گوارش جذب می شود، این دارو قادر از جفت عبور کند و منجر به اثرات تراتوژن زایی بیماری های خون ریزی دهنده شدید در نوزادان شود.

زمان شروع اثر دارو طولانی و بین 8 تا 12 ساعت است و علت وجود آن ویتامین K فعال در بدن می باشد. دوز بارگیری وارفارین حدود 10 تا 15 میلی گرم در روز می باشد و دوز نگهدارنده آن حدود 5 تا 7 میلی گرم در روز است البته دوز درمانی هر فرد با توجه به علائم بالینی و آزمایشات توسط پزشک معالج تعیین می شود و با از مصرف بی دلیل و بدون تجویز هر دارویی خودداری کرد و تنها کسی که صلاحیت بالینی تجویز دارو را دارد پزشک می باشد.

متابولیسم وارفارین در کبد انجام می شود و از راه ادرار دفع می شود. دوز دارو باید بر اساس زمان پروترومبین PT تنظیم گردد. همچنین محدوده غلظت درمانی وارفارین را می‌ توان بر اساس INR مشخص نمود. میزان INR توصیه شده برای پیشگیری و درمان ترومبوز 2 تا 3 می باشد.

کاربرد بالینی وارفارین شامل پیشگیری و درمان ترومبوز وریدی، آمبولی ریوی می باشد. کاربرد یک دوز آن در روز می باشد.

این دارو همچنین جهت پیشگیری در بیماران دارای دریچه های قلبی مصنوعی و در درمان فیبریلاسیون دهلیزی ( نوعی آریتمی می باشد که خطر تشکیل لخته خون در قلب وجود دارد ) ، آمبولی ریوی و به عنوان داروی کمکی در درمان انسداد عروق کرونر مورد استفاده قرار می گیرد.

یکی از مزایای این دارو مصرف آن به صورت خوراکی مصرف می باشد. این دارو توسط متخصص قلب تجویز می شود.

عوارض جانبی و مسمومیت

عارضه مهم دارو خون ریزی می باشد. عوارض متفرقه دارو شامل اسهال، یرقان، هپاتیت، مشکلات کلیوی، دفع پروتئین از طریق ادرار، کاهش تعداد پلاکت ( ترومبوسیتوپنی ) و کاهش گلبول های سفید (لکوپنی) است. این دارو باعث ناهنجاری های استخوانی در جنین می شود.

این دارو را هرگز نباید در دوران بارداری مصرف کرد به دلیل اینکه باعث مرگ یا نقص عضو جنین شود.

در درصد کمی از بیماران مقاومت به این دارو وجود دارد بدین معنی که علیرغم اینکه غلظت وارفارین در محدوده درمانی قرار دارد ولی عود ترومبوز نیز وجود دارد.

داروی ضد انعقاد خوراکی پتانسیل زیادی در ایجاد تداخل دارویی دارد بنابراین این بیماران باید از مصرف داروهای دیگر به خصوص داروهای بدون نسخه پزشک و تغییر رژیم غذایی بدون مشورت با پزشک معالج خود خودداری کنند.

خطرناک ترین واکنش های تداخل دارویی با وارفاین آن هایی است که اثر ضد انعقاد دارو را افزایش یا کاهش می دهند و موجب خونریزی می شود.

دوز دارو باید بر اساس زمان پروترومبین PT تنظیم گردد وقتی که بیمار تحت درمان دوز نگهدارنده دارو قرار می‌ گیرد بهتر از هر یک تا چهار هفته زمان پروترومبین اندازه گیری گردد و دیگر آزمایش‌ های به طور مستمر انجام شود.

قبل از تجویز وارفارین باید وضعیت حاملگی مشخص شود.

از مصرف غذایی های باعث تغییر بر عملکرد دارو وارفارین می شود. این مواد غذایی شامل سیر، کلم بروکلی، روغن سویا و اسفناج و….. می باشد.

بیمار نباید بدون اجازه پزشک معالج خود از داروهای بدون نسخه استفاده کنید چون امکان تداخل دارویی وارفارین با دارو های دیگر زیاد است.

بیمار باید خود را از عوامل ایجاد کننده زخم دور نگه دارد.

بهتر است که بیماران مصرف کننده این دارو جهت تراشیدن مو ها از دستگاه های برقی به جای تیغ استفاده کنند تا از ایجاد خراش و خون ریزی جلوگیری شود.

بیمار باید داروی خود را طبق دستور پزشک معالج خود مصرف کند و مرتباً آزمایشات خود را انجام دهد.

وارفارین باید دور از نور یا رطوبت نگهداری کرد. فرم تزریقی دارو باید در دمای 15 تا 30 درجه سانتی گراد نگهداری شود. محلول های تغییر رنگ داده همراه با رسوب باید دور انداخت.

مصرف وارفارین در بیماران مبتلا به اختلالات آلرژی نارسایی کبدی یا کلیوی باید با احتیاط باشد.

وارفارین باعث افزایش اثرات دارو هایی مانند فنی‌ توئین ، نینتدانیب ، اوماستاکسین ، دسیرودین و دفراسیروکس می شود.

بعضی از دارو ها مانند استامینوفن ، دارو های ضد پلاکت ، آمیودارون ، استرپتوکیناز ، آمی تریپتیلین ، سایمتیدین ، کلوپیدوگرل و کورتیکواستروئید ها باعث افزایش اثرات وارفارین می شود.

این دارو باید در مواردی مانند زایمان اخیر ، ضربه شدید به ویژه ضربه به سر ، اختلالات شدید کلیوی و کبدی ، آندوکاردیت و اختلالات ریوی باید با احتیاط فراوان مصرف شود.

بیمار باید به جریان خونریزی در عادت ماهانه خود توجه کنم که در صورت طولانی شدن و شدید شدن به پزشک معالج خود اطلاع دهد.

لیستی از دارو هایی که مصرف می کنید را به پزشک معالج خود اطلاع دهید چرا که مصرف همزمان این دارو با برخی از دارو ها ممکن باعث ایجاد تداخل شود.

اشکال دارویی

این دارو به صورت قرص های 0.5 و 1 و 2 و 2.5 و 3 و 5 و 6 می باشد.

از نام های تجاری مطرح آن آپو وارفارین و ریفانا و وارفاگر می باشد.

دوز درمانی هر فرد با توجه به علائم بالینی و آزمایشات توسط پزشک معالج تعیین می شود و با از مصرف بی دلیل و بدون تجویز هر دارویی خودداری کرد و تنها کسی که صلاحیت بالینی تجویز دارو را دارد پزشک می باشد.