ویتامین vitamin b12 deficiency ) ، b12 ) معروف به کوبالامین ، یکی از ویتامین های ضروری برای سلامتی بدن است که در محیط های آبی حل میشود ( محلول در می باشد ) . این ویتامین از طریق تغذیه جذب می شود و به دلیل عدم تولید طبیعی آن در بدن ، نیازمند مصرف غذا های حاوی آن هستیم . اما متأسفانه ، در برخی از افراد ، جذب این ویتامین به میزان کافی صورت نمی گیرد یا غذا هایی که معمولاً مصرف می کنند ، فاقد آن هستند ؛ در این مقاله ، قصد داریم به شما اطلاعات کاملی درباره کمبود ویتامین b12 ارائه دهیم ؛ پس تا انتها با ما همراه باشید .
معرفی، ویژگی ها و منابع غذایی ویتامین b12
ویتامین b12 یکی از ویتامین های گروه B است که به طور محلول در آب می باشد ؛ این ویتامین قادر است در آب حل شده و از طریق جریان خون به نقاط مختلف بدن برسد . یکی از ویژگی های ویتامین b12 این است که بدن انسان قادر است تا چهار سال آن را در خود ذخیره کند ، ولی به دلیل محلول بودن در آب ، بدن می تواند هر گونه مقادیر اضافی آن را از طریق ادرار دفع کند .
ساختار ویتامین b12 در بین ویتامین ها بزرگ ترین و پیچیده ترین است . این ویتامین به طور طبیعی در محصولات گوشتی یافت می شود و بهصورت صنعتی نیز از طریق سنتز تخمیری باکتریایی تولید می شود .
برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی و پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸
آرین طب ارائه ارائهدهنده انواع خدمات پزشکی از جمله پزشک متخصص در منزل (قلب، ریه، داخلی و…) و انواع خدمات پرستاری و تزریقات در منزل
خدمات مرتبط

فوايد ويتامين b12 برای بدن
ویتامین B12، این الماس کوچک تغذیهای، نقشهای بسیار حیاتی در بدن ما ایفا میکند. در ادامه به بررسی دقیقتر فواید این ویتامین میپردازیم:
برای مغز و سیستم عصبی:
- تقویت حافظه و تمرکز: ویتامین B12 به بهبود عملکرد شناختی کمک کرده و از اختلالات حافظه و تمرکز جلوگیری میکند.
- حفاظت از سلولهای عصبی: این ویتامین با تولید میلین، یک پوشش محافظتی برای سلولهای عصبی، به حفظ سلامت آنها کمک میکند.
- کاهش خطر ابتلا به بیماریهای عصبی: کمبود B12 با افزایش خطر ابتلا به بیماریهایی مانند آلزایمر و دمانس مرتبط است.
- بهبود خلق و خو: B12 در تنظیم انتقالدهندههای عصبی نقش دارد و به بهبود خلق و خو و کاهش علائم افسردگی کمک میکند.
برایخون و سیستم ایمنی:
- تولید گلبولهای قرمز: B12 برای تولید گلبولهای قرمز خون ضروری است. این گلبولها وظیفه حمل اکسیژن به تمام سلولهای بدن را بر عهده دارند.
- تقویت سیستم ایمنی: ویتامین B12 به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و مقاومت بدن در برابر عفونتها را افزایش میدهد.
- جلوگیری از کم خونی: کمبود B12 یکی از علل اصلی کمخونی مگالوبلاستیک است که با علائمی مانند خستگی، ضعف و رنگپریدگی همراه است.
برای قلب و عروق:
- کاهش سطح هموسیستئین: هموسیستئین یک آمینواسید است که در سطوح بالا میتواند به دیواره رگها آسیب رسانده و خطر بیماریهای قلبی را افزایش دهد. B12 به کاهش سطح هموسیستئین کمک میکند.
- کاهش التهاب: التهاب مزمن یکی از عوامل خطر برای بیماریهای قلبی است. B12 به کاهش التهاب در بدن کمک میکند.
برای سایر قسمتهای بدن:
- سلامت پوست، مو و ناخن: B12 به حفظ سلامت پوست، مو و ناخن کمک کرده و از ریزش مو و شکنندگی ناخنها جلوگیری میکند.
- تقویت استخوانها: این ویتامین در حفظ سلامت استخوانها و جلوگیری از پوکی استخوان نقش دارد.
- کمک به بارداری سالم: B12 برای رشد و نمو جنین در دوران بارداری بسیار مهم است.
علائم كمبود ويتامين b12
ویتامین B12 نقش مهمی در عملکرد صحیح بدن، به خصوص مغز و سیستم عصبی دارد. کمبود این ویتامین میتواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند که در ادامه به طور مفصل به آنها میپردازیم:
علائم خستگی و ضعف
- خستگی مفرط: احساس خستگی و ضعف مداوم یکی از شایعترین نشانههای کمبود B12 است. این به دلیل کاهش تولید گلبولهای قرمز خون و در نتیجه کاهش اکسیژنرسانی به بافتها رخ میدهد.
- ضعف عضلانی: کمبود B12 میتواند باعث ضعف عضلانی و کاهش قدرت شود که انجام فعالیتهای روزمره را دشوار میکند.
علایم عصبی
- سوزن سوزن شدن و بیحسی: این احساس معمولاً در دستها و پاها رخ میدهد و به دلیل آسیب به عصبها ناشی از کمبود B12 است.
- مشکلات تعادل و هماهنگی: برخی افراد ممکن است مشکلاتی در راه رفتن، ایستادن یا انجام حرکات ظریف داشته باشند.
- اختلالات حسی: کاهش حس لامسه، درد و دما نیز ممکن است رخ دهد.
علائم خونی
- کم خونی: کمبود B12 منجر به تولید گلبولهای قرمز بزرگ و غیرطبیعی میشود که نمیتوانند به اندازه کافی اکسیژن را حمل کنند. این وضعیت کمخونی مگالوبلاستیک نامیده میشود.
- رنگپریدگی پوست: به دلیل کاهش گلبولهای قرمز، پوست ممکن است رنگ پریده یا زرد به نظر برسد.
علائم دهان و زبان
- التهاب زبان: زبان ممکن است قرمز، متورم و دردناک شود.
- زخمهای دهانی: زخمهای کوچک و دردناکی در دهان ممکن است ایجاد شود.
- تغییر در حس چشایی: برخی افراد ممکن است تغییر در حس چشایی را تجربه کنند.
علائم روانی
- افسردگی و اضطراب: کمبود B12 میتواند بر خلق و خو تأثیر گذاشته و باعث افسردگی، اضطراب و تحریکپذیری شود.
- مشکلات شناختی: اختلال در حافظه، کاهش تمرکز، گیجی و سردرگمی از دیگر علائم روانشناختی هستند.
سایر علائم
- سردرد: سردردهای مزمن و مکرر ممکن است رخ دهد.
- تاری دید: مشکلات بینایی مانند تاری دید یا دوبینی نیز ممکن است مشاهده شود.
- تغییرات قلبی: تپش قلب و تنگی نفس از علائم کمتر شایع هستند.
علل کمبود ویتامین b12
کمبود ویتامین B12 میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از مهمترین دلایل این کمبود عبارتند از:
اختلال در جذب ویتامین B12
- بیماری سلیاک: در این بیماری، روده کوچک به گلوتن موجود در برخی غلات واکنش نشان میدهد و باعث التهاب و آسیب به روده میشود. این آسیب میتواند بر جذب ویتامین B12 تأثیر بگذارد.
- بیماری کرون: این بیماری التهابی روده نیز میتواند باعث آسیب به روده کوچک و اختلال در جذب ویتامین B12 شود.
- کمخونی پرنیسیوز: در این بیماری خود ایمنی، بدن به سلولهای معده که فاکتور داخلی (یک پروتئین ضروری برای جذب B12) تولید میکنند، حمله میکند. در نتیجه، بدن نمیتواند B12 را به اندازه کافی جذب کند.
- جراحی دستگاه گوارش: برداشتن بخشی از معده یا روده کوچک میتواند بر جذب ویتامین B12 تأثیر بگذارد.
- مصرف برخی داروها: برخی داروها مانند داروهای ضد اسید، داروهای کاهش دهنده اسید معده و داروهای ضد تشنج میتوانند بر جذب ویتامین B12 تأثیر بگذارند.
کمبود ویتامین B12 در رژیم غذایی
- رژیم غذایی گیاهخواری و وگان: افرادی که از مصرف گوشت، ماهی، تخممرغ و لبنیات پرهیز میکنند، در معرض خطر بیشتری برای کمبود ویتامین B12 هستند، زیرا این مواد غذایی منابع اصلی این ویتامین هستند.
- جذب ناکافی از غذا: حتی اگر فردی مقدار کافی ویتامین B12 از طریق غذا دریافت کند، ممکن است بدن او به دلیل مشکلات گوارشی نتواند آن را به خوبی جذب کند.
سایر علل
- افزایش سن: با افزایش سن، توانایی بدن برای تولید اسید معده و فاکتور داخلی کاهش مییابد که هر دو برای جذب B12 ضروری هستند.
- بارداری و شیردهی: در این دوران، نیاز بدن به ویتامین B12 افزایش مییابد و ممکن است منجر به کمبود شود.
- سوء تغذیه: افرادی که به دلایل مختلف دچار سوء تغذیه هستند، بیشتر در معرض کمبود ویتامین B12 قرار دارند.
- مصرف بیش از حد الکل: مصرف زیاد الکل میتواند به سلولهای روده آسیب رسانده و بر جذب ویتامین B12 تأثیر بگذارد.
منابع ویتامین b12
ویتامین b12 یکی از ویتامین هایی است که به طور طبیعی در بسیاری از محصولات حیوانی یافت می شود . این ویتامین در مواد غذایی گیاهی بهصورت معمول دیده نمی شود ، اما برخی از منابع غذایی که غنی از ویتامین b12 هستند شامل گوشت گاو و مرغ ، گوشت بره ، ماهی ، محصولات لبنی مانند شیر ، پنیر و ماست ، برخی از محصولات غذایی حاوی مخمر و تخم مرغ می شوند . همچنین ، برخی از تولید کنندگان شیر گیاهی و غلات صبحانه نیز ممکن است ویتامین b12 را به غنی ترین حالت ممکن تأمین کنند .
با این وجود ، برخی افراد از جمله افراد مسن ، گیاه خواران و افراد مبتلا به بیماری های خاص مانند بیماری سلیاک ممکن است در معرض خطر کمبود ویتامین b12 قرار بگیرند ؛ بنابراین ، اهمیت مصرف منابع مناسب ویتامین b12 برای حفظ سلامتی و بهبود کیفیت زندگی افراد بسیار اهمیت دارد.
موارد مصرف ویتامین ب۱۲
به طور کامل ، مصرف قرص b12 در درمان بیماری های مختلف اهمیت دارد :
- بیماری ایمرسلوند – گراسبک: این بیماری با کمبود ویتامین b12 مرتبط می باشد .
- مسمومیت با سیانید : تجویز هیدروکسوکوبالامین برای درمان مسمومیت با سیانید توسط متخصصان تأیید شده است .
- آفت دهان : استفاده از پماد حاوی ویتامین b12 یا مصرف زیر زبان برای کاهش علائم آفت دهان مؤثر است .
- هیپر همو سیستئینمی : مصرف ویتامین b12 به همراه اسیدفولیک و گاهی اوقات ویتامین ۶B می تواند سطح هموسیستئین خون را کاهش دهد .
- درد عصبی ناشی از زونا : تزریق ویتامین b12 زیر پوست برای کاهش درد عصبی ناشی از زونا مفید می باشد .
- درمان آلزایمر : استفاده از ویتامین b12 به عنوان مکمل ممکن است در کاهش مشکلات حافظه کمک کند .
- اختلالات خواب و بیداری : ویتامین b12 ممکن است در بهبود خلق و خو و درمان افسردگی و اختلالات خواب مؤثر باشد .
- پوکی استخوان: حفظ سطح کافی ویتامین b12 ممکن است از سلامت استخوان حمایت کند .
- بیماری های قلبی و عروقی : ترکیب ویتامین b12 با اسیدفولیک و 6b ممکن است از بیماری های قلبی و عروقی جلوگیری کند .
توجه : توصیه می شود قبل از مصرف قرص b12 با متخصصان بهداشت و درمان مشورت کنید تا بهترین راهکار برای وضعیت شما را بیان کنند ، زیرا مصرف بی رویه ممکن است منجر به مشکلات دیگری شود .
قرص ويتامين b12 یا تزریق ویتامین b12
ویتامین b12 از طریق دهانی و تزریقی از راه های متفاوتی در بدن جذب می شود ؛ اما مقدار جذب آن بستگی به روش مصرف دارد . برای مثال ، بدن تنها ۱.۳ درصد از ۱۰۰۰ میکروگرم ویتامین b12 مصرفشده بهصورت دهانی را جذب می کند ، در حالی که برای مقدار مشابه ویتامین b12 تزریقی، جذب بین ۵۵ تا ۹۷ درصد است . ویتامین b12 تزریقی از طریق عضلانی وارد بدن شده و مستقیماً وارد جریان خون می شود که باعث جذب بهتری می شود . اما در مقابل ، قرص ويتامين b12باید برای رسیدن به جریان خون ، از دستگاه گوارش گذر کند که باعث کاهش جذب آن می شود . به همین دلیل ، استفاده از تزریق ویتامین b12 می تواند در مواردی که نیاز به جذب سریع و مستقیم ویتامین b12 دارید ، توصیه شود ، در حالی که قرص ویتامین b12 ممکن است برای استفاده روزمره و تأمین نیاز های روزانه به این ویتامین مناسب باشد .
نحوه مصرف و بهترین زمان مصرف ویتامین B12
بزرگسالان بالای ۱۴ سال باید روزانه ۲.۴ میکرو گرم ، خانم های باردار ۲.۶ میکرو گرم و خانم های شیرده ۲.۸ میکرو گرم ویتامین بی ۱۲ مصرف کنند . مصرف بیش از حد این ویتامین به بدن آسیبی وارد نمی کند . با این حال ، قبل از استفاده از هر گونه مکمل جدید ، توصیه می شود با پزشک مشورت کنید . مصرف ویتامین B12 در هر زمانی از روز ممکن است و می توان از مکمل های ب کمپلکس برای رفع کمبود ویتامین b12 استفاده نمود.
مکملهای ویتامین B12 روشهای درمان کمبود ویتامین b12
درمان کمبود ویتامین b12 شامل مصرف مکمل های خوراکی یا تزریق آمپول ویتامین B12 است ؛ برخی افراد ممکن است به دلیل مشکلات در جذب این ویتامین از منابع غذایی نیاز به مصرف مکمل داشته باشند ، به ویژه افراد مسن ، کسانی که اختلالات رودهای دارند یا مبتلا به کم خونی پرنیشوز هستند . مکمل های ویتامین B12 می توانند بهصورت خوراکی یا اسپری بینی مصرف شوند و در صورت نیاز پزشک می تواند تزریق ویتامین B12 را توصیه کند . افراد گیاه خوار و کسانی که ویتامین B12 کافی را از رژیم غذایی خود دریافت نمی کنند ، باید از مکمل های این ویتامین استفاده کنند ، بهویژه در دوره های بارداری و شیردهی که این موضوع بسیار حیاتی می باشد .
عوارض ویتامین ب ۱۲
اگرچه ویتامین B12 برای سلامتی ضروری است، اما مصرف بیش از حد آن نیز میتواند عوارضی را به همراه داشته باشد. این عوارض معمولاً زمانی رخ میدهند که فرد به طور خودسرانه و بدون مشورت با پزشک متخصص تغذیه در منزل، مکملهای این ویتامین را با دوز بالا مصرف کند.
عوارض احتمالی مصرف بیش از حد ویتامین B12:
- مشکلات پوستی: برخی مطالعات نشان دادهاند که مصرف بیش از حد ویتامین B12 ممکن است با بروز مشکلاتی مانند آکنه، روزاسه، ویتیلیگو و درماتیت آتوپیک مرتبط باشد.
- افزایش خطر سرطان روده بزرگ: مطالعات محدودی نشان میدهند که مصرف دوز بالای این ویتامین در افراد مسن ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ شود.
- مشکلات قلبی و عروقی: برخی مطالعات نشان میدهند که مصرف بیش از حد ویتامین B12 ممکن است با افزایش خطر لخته شدن خون و مشکلات قلبی مرتبط باشد.
- مشکلات کلیوی: در افراد مبتلا به بیماریهای کلیوی، مصرف زیاد ویتامین B12 ممکن است باعث تجمع آن در خون و ایجاد مشکلات کلیوی شود.
- سایر عوارض: عوارضی مانند سردرد، سرگیجه، خستگی، بی اشتهایی و تغییرات در رنگ ادرار نیز در برخی موارد گزارش شده است.
عوارض مصرف بیش از حد ویتامین B12
مصرف مکمل ویتامین B12 در میزان های استاندارد ، معمولاً با هیچ خطری همراه نیست . برای بزرگسالان ، مقدار مورد نیاز ویتامین B12 روزانه ۲.۴ میکرو گرم است ، اما حتی مصرف مقادیر بالا تر این ویتامین نیز تا کنون مشکل جدی ایجاد نکرده است ، زیرا به دلیل ملول در آب بودن ( حل شدن در آب ) ، مقادیر اضافی این ویتامین توسط بدن جذب نمی شوند و از طریق ادرار دفع می شوند .
اما در مواردی که دوز های بالای ویتامین B12 مصرف می شوند ، مانند مقادیر مورد استفاده در درمان کمبود ویتامین b12 ، ممکن است با عوارضی ، از جمله سردرد ، تهوع و استفراغ ، اسهال ، خستگی و ضعف و احساس سوزش در دست ها و پا ها همراه باشد .
برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی و پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸
آرین طب ارائه ارائهدهنده انواع خدمات پزشکی از جمله پزشک متخصص در منزل (قلب، ریه، داخلی و…) و انواع خدمات پرستاری و تزریقات در منزل
جبران کمبود ویتامین b12
کمبود ویتامین B12 میتواند به دلایل مختلفی از جمله رژیم غذایی نامناسب، مشکلات جذب در روده و برخی بیماریها رخ دهد. برای جبران این کمبود، چندین راهکار وجود دارد:
تغذیه مناسب:
- افزایش مصرف غذاهای حاوی B12: گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخممرغ، لبنیات و برخی غلات صبحانه غنیشده از جمله منابع غنی ویتامین B12 هستند.
- مشاوره با متخصص تغذیه: برای تنظیم یک رژیم غذایی متعادل و مناسب با نیازهای بدن خود، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
مکملهای ویتامین B12:
- تحت نظر پزشک: مصرف مکملهای ویتامین B12 باید تحت نظر پزشک متخصص داخلی در منزل و با دوز مشخص انجام شود.
- انواع مکملها: مکملهای B12 به صورت قرص، کپسول، آمپول و اسپری بینی موجود هستند.
- جذب بهتر: برای جذب بهتر، بهتر است مکمل B12 را همراه با غذاهایی که حاوی اسید فولیک هستند (مانند سبزیجات برگ سبز) مصرف کنید.
درمان علت اصلی:
- بیماریهای زمینهای: اگر کمبود B12 به دلیل بیماریهای زمینهای مانند کمخونی پرنیسیوز باشد، درمان این بیماریها نیز ضروری است.
- مشکلات جذب: در صورت وجود مشکلات جذب در روده، ممکن است نیاز به درمانهای خاصی باشد.
پیشگیری از کمبود ویتامین b12
ویتامین B12 یک ویتامین ضروری برای بدن است و کمبود آن میتواند مشکلات مختلفی از جمله خستگی، ضعف، مشکلات عصبی و کمخونی ایجاد کند. برای پیشگیری از کمبود این ویتامین، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
تغذیه مناسب
- مصرف غذاهای غنی از B12: گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخممرغ، لبنیات و برخی غلات صبحانه غنیشده از جمله منابع غنی ویتامین B12 هستند.
- تنوع در رژیم غذایی: سعی کنید رژیم غذایی متنوعی داشته باشید تا تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن را دریافت کنید.
گروههای در معرض خطر
- گیاهخواران و وگانها: این افراد به دلیل عدم مصرف محصولات حیوانی، بیشتر در معرض خطر کمبود B12 هستند. میتوانند از مکملهای B12 یا غذاهای غنیشده استفاده کنند.
- افراد مسن: با افزایش سن، توانایی بدن برای جذب ویتامین B12 کاهش مییابد.
- افرادی با مشکلات گوارشی: افرادی که بیماریهایی مانند سلیاک یا بیماری کرون دارند، ممکن است در جذب ویتامین B12 مشکل داشته باشند.
- افرادی که داروهای خاصی مصرف میکنند: برخی داروها مانند داروهای کاهش اسید معده میتوانند بر جذب B12 تأثیر بگذارند.
سایر نکات
- مشاوره با پزشک: اگر نگران کمبود ویتامین B12 هستید، با پزشک خود مشورت کنید.
- مکملها: در صورت نیاز و با تجویز پزشک، میتوانید از مکملهای ویتامین B12 استفاده کنید.
- آزمایش خون: به طور مرتب آزمایش خون بدهید تا از میزان ویتامین B12 در بدنتان مطمئن شوید.
در آخر…
ويتامين ب 12 یک ویتامین حیاتی است که عمدتاً در محصولات حیوانی یافت می شود ؛ بزرگسالان باید حداقل ۲.۴ میکرو گرم از این ویتامین را در روز مصرف کنند تا برای عملکرد بهینه مغز ، سیستم عصبی و تشکیل گلبول های قرمز آماده باشند . کمبود ویتامین b12 می تواند علائمی همچون سردرد ، خستگی ، مشکلات گوارشی ، آسیب عصبی و مشکلات شناختی را به همراه داشته باشد ، برای افرادی که رژیم غذایی متنوعی دارند ، تأمین این ویتامین اغلب اتفاق می افتد ، اما در صورت نیاز ، پزشکان ممکن است توصیه به مکمل های خوراکی یا تزریقی داشته باشند.
سولات متداول
آیا مصرف بیش از حد ویتامین B12 میتواند باعث مسمومیت شود؟
در موارد بسیار نادر و با مصرف دوزهای بسیار بالای ویتامین B12، ممکن است مسمومیت رخ دهد. اما به طور کلی، مسمومیت با ویتامین B12 کمتر از سایر ویتامینها اتفاق میافتد.
آیا افرادی که گیاهخوار یا وگان هستند، بیشتر در معرض کمبود ویتامین B12 هستند؟
بله، افرادی که از مصرف گوشت، ماهی، تخممرغ و لبنیات پرهیز میکنند، بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین B12 هستند. بنابراین، این افراد باید با پزشک خود در مورد مصرف مکملهای ویتامین B12 مشورت کنند.
آیا مصرف مکملهای ویتامین B12 برای همه افراد مفید است؟
خیر، مصرف مکملهای ویتامین B12 برای همه افراد ضروری نیست. افرادی که رژیم غذایی متعادل و متنوعی دارند و از منابع غذایی غنی از ویتامین B12 استفاده میکنند، معمولاً نیازی به مصرف مکمل ندارند.
شما میتوانید در آرین طب خدمات پزشکی و پرستاری در منزل دریافت کنید.
برخی از خدمات ما شامل ویزیت پزشک متخصص در منزل، سونوگرافی در منزل، رادیولوژی در منزل، طب سوزنی در منزل، مشاوره روانشاسی و تغذیه در منزل است.
برای مشاهده همه سرویس های ما به صفحه خدمات مراجعه کنید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸
برای رزرو خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل فرم زیر را پر کنید:
