پنوموتوراکس ( pneumothorax ) به معنای حضور هوای آزاد در داخل فضای پلور ( جنب ) می گویند .
پلور یا جنب به فضای دو لایه ای که پوشاننده ریه است می گویند که با مایع جنب پر شده است و باعث باز نگه داشتن ریه ها و لغزندگی و نرم شدن حرکات تنفسی می‌شود.
انواع پنوموتوراکس
1. پنوموتوراکس ساده یا خودبخودی : به صورت خودبخودی یا در اثر صدمات غیر نافذ ایجاد می شود. اساسا تهدید کننده ی زندگی بیمار نیست اما احتمال پیشرفت و ایجاد پنوموتوراکس فشارنده وجود دارد و موجب اختلال در عملکرد تنفسی می شود. این نوع بیشتر در اثر علت پارگی یک حباب و یا یک فیستول برونشی – جنبی به وجود می آید . در این نوع شخص سالم است و اثر ضربه در ناحیه سینه ندارد ، ممکن نوع ساده این عارضه همراه با آمفیزیم شدید باشد.
2. پنوموتوراکس باز یا تروماتیک : این نوع در اثر زخم نافذ و تروما به این ناحیه ایجاد می شود . این نوع پنوموتوراکس می توان به سبب ترومای نافذ ( به طور مثال وارد شدن چاقو ) و ترومای کند ( به طور مثال شکستگی دنده ها ) ایجاد شود. استحکام قفسه سینه دچار آسیب شده و هوا به داخل فضای پلور ( جنب ) کشیده می شود .
این نوع معمولا با هموتوراکس ( حضور خون در فضای جنب به علت پارگی شریان بین دنده ای و ریه ها ) همراه است . پنوموتوراکس باز یکی از انواع پنوموتوراکس تروماتیک می باشد . پنوموتوراکس باز وقتی رخ می دهد که ترومای باز وارد شده در قفسه سینه به مقداری بزرگ می باشد که با هر تلاش تنفس موجب ورود و خروج هوا در داخل حفره توراکس از طریق زخم یا تروما می شود.
3. پنوموتوراکس فشارنده : در اثر صدمات نافذ و غیر نافذ ، ونتیلاسیون و پنوموتوراکس ساده ایجاد می شود و در این نوع پنوموتوراکس هوا وارد فضای پلور ( جنب ) شده و در آنجا به دام می افتد و موجب وارد ڪردن فشار به سایر اندام ها می شود ( دقیقا بر عکس پنوموتوراکس باز که با هر تلاش تنفسی ورود و خروج هوا صورت می گرفت ) . با هر بار تلاش تنفسی به مقدار هوای که وارد فضای جنب شده افزوده می شود و باعث فشار به قلب و ریه سمتی که سالم است می شود و این کار موجب اختلال در عملکرد تنفسی و قلبی می شود . این نوع پنوموتوراکس می تواند عارضه انواع دیگر پنوموتوراکس باشد .
هموتوراکس
تجمع خون در حفره جنب را هموتوراكس می گويند كه موجب كلاپس ريه در سمت مبتلا می شود و این عارضه می تواند ناشی از بسیاری از عوامل مشابه ایجاد کننده ی این عارضه باشد . شایع ترین علت هموتوراکس ، آسیب دیدگی ( تروما ) عمده در قفسه سینه است .
اگر هموتوراكس كوچک باشد ( كمتر از 300 ميلي متر ) خود به خود جذب مي شود. چون خون به تدريج جذب خون مي گردد ولی اگر شديد باشد ( بيش از 1500 ميلي متر ) باعث كلاپس ريه و هيپوولمي ( کاهش حجم مایعات ) خواهد شد .
عوامل تشديد كننده بيماري پنوموتوراکس
این عوامل شامل موارد زیر می باشد :
بيماري هايی مزمن ريه ( مانند COPD ) ، استعمال دخانيات ، پرواز در ارتفاعات بالا ، سرطان ، آسيب قفسه سينه
برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی، پرستاری و زیبایی در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸
تظاهرات بالینی و علائم
علائم که در این عارضه مشاهده می کنیم شامل موارد زیر است :
بیمار مضطرب است و تنگی نفس دارد و تشنه هوا است ، از عضلات فرعی تنفس ، بیشتر استفاده می کند و ممکن است به علت هیپوکسمی( کمبود اکسیژن شریانی ) ، سیانوز مرکزی داشته باشد ، درد معمولا ناگهانی است ، جابجايي تراشه به سمت سالم ( درموارد شديد ) ، از بين رفتن صدا های تنفسي در طرف مبتلا به دلیل از دست دادن کارکرد تنفسی ، كاهش فشار خون ( هیپوتانسیون ) و علایم شوک ( مانند پوست سرد ، مرطوب ، رنگ پریده … ) ، سرفه خشك و تک تک ( گاهي ) ، آمفيزم زير جلدي ، تاكي پنه ( افزایش تعداد تنفس )
تشخيص
در همه مدل های این عارضه سمع ريه ها ، كاهش صداهای تنفسي در سمت مبتلا را نشان مي دهد. عكس ساده قفسه سينه به اثبات اين تشخيص و تعيين میزان پنوموتوراكس كمک مي كند .
درمان
اهداف درمانی شامل اتساع مجدد ریه و خارج نمودن خون و یا هوا از حفره پلور ( جنب ) و برقراری فشار منفی داخل پلور ( جنب )
این اهداف با گذاشتن یک کاتتر به نام چست تیوب ( Chest Tube ) در داخل قسمت که آسیب دیده توسط جراح صورت می گیرد که با ایجاد فشار منفی با بیرون آمدن هوا و یا خون در داخل پرده پلور ( جنب ) می شود .
براي اين عارضه معمولا درمان دارويي نیاز نمی باش. ولي براي تسكين درد خفيف از دارو هاي بدون نسخه و براي درد شديد از مسكن‌هاي قوی تر مانند مرفين ممكن است استفاده شود.
آنچه باید به بیمار آموزش داد شامل موارد زیر است :
تنفس عمیق با استفاده از اسپیرومتری تشویقی هر 1-2 ساعت انجام داده شود و چنانچه بیمار هیپرونتیلاسیون ( افزایش عمق و زمان تنفس ) دارد او را به تنفس آرام تشویق کنیم ، تعداد تنفس 20- 12 بار در دقیقه باشد ، استفاده از روش های غیر دارویی مانند ماساژ و انحراف فکر و آرام سازی برای از بین بردن درد ناشی از تروما و کاتتر موجود در فضای پلور ( جنب ) موثر می باشد .
عوارض
از جمله عوارضی که بعد از پنوموتوراکس ممکن است رخ دهد می توان به عفونت ، آمبولی ریه ، آتلکتازی ( جمع شدن تمام یا قسمتی از ریه ) ، کلاپس قلبی و عروقی ، اختلال در تبادل گاز اشاره کرد.
برای استفاده از خدمات ما نظیر پزشک عمومی و پزشک متخصص و پرستار در منزل به سایت آرین طب مراجعه کنید.
برای رزرو خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل فرم زیر را پر کنید:
