سرفه، (cough treatment) یکی از علائمی است که بسیاری از افراد با تنفس و سلامت خود روبرو می‌شوند. این عارضه اگرچه بسیاری از مواقع ناشی از عوامل عادی است، اما شدت یا مداومت سرفه ممکن است نشان‌دهنده مسائل جدی‌تری در سلامتی باشد.
بااین‌وجود، درصورتی‌که سرفه به طولانی‌مدت و یا با شدت بیشتری ظاهر شود، مراجعه به پزشک عمومی برای درمان سرفه ضروری است. تحلیل دقیق و شناخت علل احتمالی، گامی مهم در سمت درمان سریع‌تر و مؤثرتر سرفه است. این مقاله نه‌تنها به ارائه راهکارهای درمانی خانگی مختلف می‌پردازد؛ بلکه به اهمیت مشاوره پزشکی در مواجهه با سرفه‌های پیچیده و درمان سرفه نیز تأکید دارد.
سرفه چیست؟
سرفه یک مکانیسم دفاعی بدن برای جلوگیری از ورود محرک‌های خارجی به گلو از طریق دهان و راه‌های هوایی است. این محرک‌ها اعصاب را تحریک کرده و پیام به مغز ارسال می‌کنند. سپس مغز دستور می‌دهد که با سرفه، عضلات قفسه‌ی سینه و شکم با خروج مکرر هوا، محرک خارجی را از بین ببرند. سرفه نشانه‌ی سلامتی است، اما سرفه‌های شدید نیاز به بررسی دارند.
انواع سرفه به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
- مرطوب (خلط دار)
- خشک
- حمله‌ای (شدید)
- کروپ (خروسک)
سرفه طبیعی است، اما سرفه‌های شدید و طولانی نیاز به بررسی دارند.
سرفه خلط دار (رفلاکس معده و سرفه)
سرفه خلط دار، به دلیل خروج مخاط از گلو، ظاهراً خیس است و ممکن است به‌عنوان سرفه “مولد” شناخته شود. این نوع سرفه ممکن است حاد و کمتر از سه هفته یا مزمن و تا چندین ماه ادامه داشته باشد. شایع‌ترین علل شامل سرماخوردگی یا آنفولانزا، آسم، برونشیت، بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)، و ذات‌الریه هستند.
سرفه خشک چیست؟
سرفه خشک، بدون ایجاد مخاط یا خلط در مجاری تنفسی، باعث خشکی، التهاب، خارش، و گلودرد می‌شود. این نوع سرفه پس از سرماخوردگی یا آنفولانزا ظاهر می‌شود و ممکن است پس از بهبود، ادامه یابد یا قطع شود. سرفه خشک مزمن ممکن است نشانه آسم یا آلرژی باشد، و در کووید-۱۹، سرفه خشک اغلب شایع‌تر از سرفه خلط دار است.
برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸
منظور از درمان سرفه چیست و برای درمان آن چه مواردی بررسی می‌شود؟
درمان سرفه نیازمند شناسایی علت آن است که ممکن است ویروسی یا عفونی باشد. سیستم ایمنی برای پاک‌سازی مجاری تنفسی از طریق سرفه واکنش نشان می‌دهد. درصورتی‌که سرفه مزمن یا شدید باشد، بررسی علت آن ضروری است. علائمی همچون تب، آبریزش بینی، گلودرد، و درد‌های دیگر ممکن است به ویروس یا بیماری مزمن اشاره کنند. برای درمان مؤثر، تشخیص دقیق از سوی پزشک اهمیت دارد.
درمان سریع سرفه خشک
برای درمان سرفه، این راهکارها مفید هستند:
- داروهای بدون نسخه و خلط‌آورها: مصرف اکسپکتورانت‌ها و داروهای بدون نسخه ویا استفاده از قرص دکسترومتورفان برای درمان سریع سرفه
- آب نوشیدن: مصرف آب به مقدار کافی (هشت لیوان در روز) برای هیدراته نگه‌داشتن بدن
- نوشیدن چای گرم و دم‌نوش‌های گیاهی: مانند ترکیب آب ولرم با عسل و لیموترش
- مرطوب نگه‌داشتن فضا: با بخور سردوگرم برای تسهیل تنفس
- استفاده از گیاه اکالیپتوس: همراه با بخور برای باز شدن مجاری تنفسی
- آب گرم برای کاهش سرفه: گرفتن دوش آب گرم
- پرهیز از عوامل تحریک‌کننده: اجتناب از دود سیگار و محیط‌های پر از گردوغبار
توجه: در صورت ادامه مشکل یا شدت زیاد، مشاوره پزشکی توصیه می‌شود.
درمان سرفه در منزل
در زیر به برخی از درمان‌های خانگی برای سرفه خشک و خارش گلو اشاره کرده‌ایم:
- عسل و آب‌لیمو: مصرف مخلوط عسل و آب‌لیمو برای تسکین سرفه و خارش گلو و درمان سرفه شدید
- چای زنجبیل: نوشیدن چای زنجبیل به‌منظور تسکین سرفه خشک
- استنشاق بخار: استفاده از بخورهای مختلف برای تسکین مجاری تنفسی
- غرغره آب‌نمک: غرغره با آب‌نمک برای تهویه گلو، کاهش خارش و درمان سرفه شدید
- آویشن: استفاده از گیاه آویشن برای تسکین گلودرد و سرفه
- لیمو و عسل: تهیه مخلوطی از آب‌لیمو، عسل و آب ولرم برای درمان سرفه خشک
- چای سبز: نوشیدن چای سبز به‌عنوان ضد سرفه طبیعی
- آب آناناس: مصرف آب آناناس برای بهبود و درمان سرفه خشک
- دم‌نوش به دانه: ترکیب دم‌نوش به دانه برای تسکین سرفه خشک و نرم کردن مجاری تنفسی
- دم‌نوش چهارتخمه: استفاده از دم‌نوش چهارتخمه برای رفع گرفتگی صدا و سرفه خشک
- دم‌نوش گیاهان دیگر: دم‌نوش بابونه، دم‌نوش نارون کوهی، و دم‌نوش چای ترش به‌عنوان راهکارهای تسکین‌دهنده سرفه است.
- درمان گیاهی سرفه با سیرخام: خوردن حبه سیر خام به‌عنوان راهی ساده برای کنترل سرفه، خصوصاً در صورت سوزش گلو یا عفونت است.
گیاه آویشن به‌عنوان گیاه ضد سرفه معتبر شناخته می‌شود و برای تسکین گلودرد، سرفه، التهاب ریه و مشکلات گوارشی بسیار مفید است. موارد دیگر اثربخش برای بهبود درمان سرفه شدید در خانه شامل آب پیاز، ریشه گل ختمی، برگ نعناع فلفلی، شیرین‌بیان، روغن سیاه‌دانه، گیاه آلوئه‌ورا، چای مریم‌گلی، دانه میوه به نیز هستند.
نکاتی که باید قبل از مصرف ترکیب‌ها رعایت شود
- خوردن عسل برای کودکان زیر یک سال ممنوع است: به دلیل خطر واکنش‌های آلرژیک یا احتمال حساسیت‌های دائمی.
- آلرژی به آویشن: قبل از مصرف دم‌نوش آویشن، اطمینان حاصل کنید که آلرژی به آویشن ندارید؛ زیرا علائم آلرژی ممکن است با علائم مسمومیت غذایی تداخل داشته باشد.
- محدودیت مصرف دم‌نوش آویشن: مصرف روزانه بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلی‌لیتر را رعایت کنید.
- استفاده از زنجبیل در سرفه و تهوع: زنجبیل به دلیل خواص ضدالتهابی، مناسب برای تسکین سرفه‌های خشک و ناشی از آسم است. همچنین می‌تواند در کاهش حالت تهوع و درد نیز مؤثر باشد.
- اثر شل‌شدن غشاهای مخاطی: برخی ترکیبات ضدالتهابی در زنجبیل می‌توانند غشاهای مخاطی دستگاه تنفسی را شل کنند و سرفه را کاهش دهند.
- تحقیقات بیشتر: تحقیقات بر روی اثرات زنجبیل بر سلول‌های انسانی و حیوانی در حال انجام است و نیاز به تحقیقات بیشتری برای تکمیل اطلاعات و درک بهتر این اثرات وجود دارد.
علت اصلی سرفه خلط دار و راه درمان آن
علت اصلی سرفه خلط دار معمولاً به عوامل زیر باز می‌گردد:
- عفونت‌ها: مانند سرماخوردگی‌ها یا آنفولانزا که باعث تحریک سیستم تنفسی و تولید مخاط می‌شوند.
- آلرژی‌ها: عوامل آلرژنی مانند گردوغبار، مواد شیمیایی یا حتی آلرژن‌های غذایی هستند.
- تحریکات خارجی: مانند دود سیگار یا آلودگی هوا که موجب تحریک سیستم تنفسی و افزایش تولید مخاط می‌شوند.
درمان سرفه خلط دار با شیر زردچوبه به دلیل خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی آن، می‌تواند در تسکین سرفه و التهابات دستگاه تنفسی مؤثر باشد. برای تهیه شیر زردچوبه، دو قاشق چای‌خوری زردچوبه را در یک فنجان شیر گرم مخلوط کنید و دو بار در روز مصرف نمایید.
علاوه بر این، برخی از درمان‌های خلط آور قوی خانگی نام‌برده‌شده که شامل:
- آب پیاز: استفاده از آب پیاز برای کاهش خلط و التهابات گلو استفاده می‌شود.
- ریشه گل ختمی: تهیه دم‌نوش ریشه گل ختمی که از خلط خشک و مرطوب هر دو تأثیرگذار است.
- برگ نعناع فلفلی: یکی از گیاهان مؤثر در تسکین خلط و تسکین گلودرد است.
- شیرین‌بیان: استفاده از عسل و آب‌لیمو برای تسکین خلط و خنک‌کردن گلو مفیداست.
- روغن سیاه‌دانه: معتقد به خواص آن در تقویت سیستم ایمنی و کاهش خلط است.
- گیاه آلوئه‌ورا: با خواص ضدالتهابی، ممکن است به تسکین خلط کمک کند.
راهکارهای دیگرخلط آور قوی خانگی که برای درمان سرفه خلط دار مورداستفاده قرار می‌گیرد برای شما ذکر شده:
توصیه می‌شود که در رژیم غذایی خود، به مقدار کافی مایعات مصرف کنید و از بخور گرم برای افزایش راحتی بهره‌مند شوید. خوراکی‌های مفید و میوه‌های فراوان را به لیست خوراکی‌هایتان اضافه کنید. همچنین، شلغم و نشاسته می‌توانند جزء انتخاب‌های سالم برای شما باشند. آب‌نمک را به‌عنوان اسپری بینی استفاده کرده و از خواص روغن اکالیپتوس نیز بهره‌مند شوید. شیر بادام نیز یک گزینه سالم و مفید در رژیم غذایی شما می‌تواند باشد.
سرفه، یک واکنش غیرارادی بدن به‌منظور پاک‌سازی گلو، نای و ریه است. در اکثر حالات، با استفاده از راهکارهای خانگی، ممکن است بهبود یابد. اما اگر با سرفه شدید و طولانی‌مدت مواجه هستید، انتخاب اولیه مراجعه به پزشک عمومی است تا علت آن، آیا ویروسی یا عفونی است، تشخیص داده شود. درصورتی‌که این عارضه جدی و خطرناک باشد، پزشک متخصص ریه ممکن است شما را به‌منظور درمان مناسب ارجاع دهد.
برای رزرو خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل فرم زیر را پر کنید:
