آسپرین | موارد مصرف و عوارض

آسپرین ( Aspirin ) یا استیل سالیسیلیک اسید یکی از پر مصرف ترین دارو های موجود که مهم ترین مورد استفاده آن جلوگیری از لخته شدن خون در رگ است.

آسپرین توسط پزشک عمومی و پزشک متخصص تجویز می شود.

نحوه عملکرد دارو و موارد مصرف

این دارو موجب کاهش چسبندگی پلاکت ها و افزایش زمان انعقاد خون می شود. این دارو با مهار آنزیم باعث می‌ شود که تجمع پلاکت ها کاهش یابد. مصرف دوز پایین آسپرین باعث می شود که تجمع پلاکتی در عروق به طور موقت مهار شود ولی دوز بالای آن اثر ضد انعقادی ندارد.

آسپیرین پس از مصرف خوراکی به خوبی از دستگاه گوارش جذب می شود. نیمه عمر این دارو حدود 2 تا 3 ساعت می باشد و در کبد متابولیزه می شود.

این دارو توانایی عبوراز جفت و ترشح در شیر را دارد.

مطالعات گسترده در زمینه مصرف این دارو در دوز کم برای جلوگیری از سکته قلبی ( انفارکتوس میوکارد ) انجام شده ولی هنوز نتایج با هم مغایر می باشد، در اغلب مراکز درمانی مصرف دوز پایین آسپرین به میزان 325 میلی گرم در روز جهت پیشگیری از آن انفارکتوس میوکارد پذیرفته اند ولی دوز درمانی هر فرد با توجه به علائم بالینی و آزمایشات توسط پزشک معالج تعیین می شود و با از مصرف بی دلیل و بدون تجویز هر دارویی خودداری کرد و تنها کسی که صلاحیت بالینی تجویز دارو را دارد پزشک می باشد.

کاربرد عمده آسپرین برای پیشگیری از بیماری عروق کرونر و آنژین صدری و انفارکتوس میوکارد و جلوگیری از بروز ترومبوز عروق کرونر و کاهش حملات ایسکمیک زود گذر مغز می باشد.

این دارو دارای اثرات ضد درد بوده و در درمان درد های خفیف تا متوسط و درمان التهاب و درد ناشی از آرتریت روماتوئید کاربرد دارد.

امروزه مصرف آسپرین به عنوان ضد درد و ضد تب و ضد التهاب محدود شده و از سایر دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی ( NSAIDs ) مانند ناپروکسن برای استفاده می شود.

این دارو در حال حاضر یکی از دارو هایی است که برای درمان  فشارخون بالا ( هیپرتانسیون ) مصرف می شود و توسط پزشک متخصص قلب و عروق تجویز می شود.

عوارض جانبی و مسمومیت

اصلی ترین عارضه جانبی آسپرین تحریک معده است که ممکن است باعث زخم و خونریزی معده می شود.

آسپرین بر روی پلاکت ها اثر می گذارد و تجویز یک دوز ضد درد دارو موجب وقفه چسبندگی پلاکت ها به مدت 8 روز می شود در نتیجه زمان انعقاد خون طولانی می شود.

از عوارض دیگر آن می توان به گیجی ، سرگیجه ، خستگی ، سردرد ، کم آبی بدن ( دهیدراتاسیون ) ، افزایش قند خون ( هیپر گلایسمی ) ، افزایش پتاسیم خون ( هیپرکالمی ) ، سوزش سر دل ، تهوع ، تنگی نفس و افزایش سرعت تنفس می شود.

آسپرین یکی از دارو های شایع برای ایجاد مسمومیت های عمدی و اتفاقی به خصوص در بچه ها می باشد.

گاهی می تواند کشنده باشد، علائم مسمومیت با آن شامل استفراغ، کم آبی، افزایش درجه حرارت بدن، صدای زنگ در گوش، گیجی و هذیان، تشنج، خونریزی و آنمی ( کم خونی ) است. کاهش شنوایی که در مسمومیت با آسپرین بروز می کند قابل بازگشت می باشد.

درمان مسمومیت با آسپرین به وسیله خارج ساختن دارو از بدن از طریق شستشوی معده و تجویز مایعات وریدی و درمان علامتی تنفس مصنوعی و کاهش درجه حرارت بدن است.

این دارو در کودکان زیر 12 سال و زخم های گوارشی و هموفیلی منع مصرف دارد.

انجام آزمایش های دوره ای و بررسی فاکتور های خونی و انقعاد پذیری خون در حین دوره مصرف این دارو مهم می باشد

لیستی از دارو هایی که مصرف می کنید را به پزشک معالج خود اطلاع دهید چرا که مصرف همزمان این دارو با برخی از دارو ها ممکن باعث ایجاد تداخل شود.

این دارو نباید با واکسن‌ های حاوی ویروس آبله‌ مرغان، کتورولاک مصرف کرد.

آسپرین باعث کاهش اثرات دارو هایی مانند مولتی ویتامین و مینرال و اسپیرونولاکتون و دکس کتوپروفن و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی ( مانند کتورولاک و ناپروکسن ) می شود.

آسپرین باعث افزایش اثرات دارو هایی مانند آپیکسابان و ریواروکسابان و آلندرونات و انوکساپارین و هپارین می شود.

در صورت بروز مشکلات گوارشی دارو را بعد از غذا مصرف کنید. مصرف این دارو همراه با غذا بر مقدار جذب آن اثر ندارد ولی بر سرعت جذب آن موثر است.

به منظور کاهش ناراحتی های معده و گوارشی با غذا یا مقدار زیادی شیر و یا آب مصرف کنید.

مصرف چای، خیار شور، آلو، کشمش و مشروبات الکلی می‌ تواند باعث تجمع سالیسیلات در بدن شود.

مصرف مواد که ویتامین سی ( Vitamin C ) مانند مرکبات باعث کاهش اثرات این دارو شده و دفع کلیوی آن را افزایش می دهند.

در کسانی که بیماری آسم دارند ممکن از بعد از مصرف آسپرین حملات آسمی افزایش یابد و این دارو در بیماران مبتلا به آسم منع مصرف دارد.

مصرف این دارو باعث افزایش خونریزی می شود. از مسواک نرم برای جلو گیری از خونریزی لثه و از ریش تراش برقی استفاده کنید.

از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید.

این دارو در افرادی که مبتلا به اختلالات کلیوی و کبدی و بیماری فاویسم ( كمبود G6PD ) باید با احتیاط مصرف شود.

اشکال دارویی

این دارو اشکال مختلفی مانند قرص جویدنی ، قرص جوشان ، شیاف است.

آسپرین دارای قرص جوشان 325 میلی گرمی می باشد و قرص های آن به صورت 75 و 80 و 100 و 325 و 500 میلی گرم می باشد

قرص های جویدنی آن به صورت 100 میلی گرمی می باشد و شیاف های آن به مقدار 325 میلی گرم می باشد.

دوز درمانی هر فرد با توجه به علائم بالینی و آزمایشات توسط پزشک معالج تعیین می شود و با از مصرف بی دلیل و بدون تجویز هر دارویی خودداری کرد و تنها کسی که صلاحیت بالینی تجویز دارو را دارد پزشک می باشد.

از نام های تجاری مطرح آن آساپتد و آسپرین اکسیر و قرص آ اس آ ( ASA ) اشاره کرد.

از دارو های همدسته آسپرین می توان به منتول ساليسيلات ، متيل ساليسيلات و سالسالات اشاره کرد