آمپول هیدروکورتیزون | موارد مصرف، تداخلات دارویی، عوارض، تزریق در منزل

هیدروکورتیزون (Hydrocortisone) یکی از داروهایی است که در زمینه پزشکی و درمانی به کار می‌رود و از خانواده کورتیکواستروئیدها به‌شمار می‌آید. این دارو از مکانیسم‌های مختلف در بدن برای کنترل التهاب، حساسیت و برخی بیماری‌های دیگر استفاده می‌کند. با توجه به توانایی هیدروکورتیزون در کنترل و تسکین التهاب‌ها و سایر واکنش‌های ناشی از سیستم ایمنی، به طور گسترده در درمان اختلالات التهابی، آلرژی، بیماری‌های پوستی، بیماری‌های خونی و سایر بیماری‌ها استفاده می‌شود.

اما این دارو همچنین دارای موارد مصرف و محدودیت‌هایی است که باید به آن‌ها توجه شود. به‌طور خاص، مصرف طولانی مدت این دارو ممکن است با عوارض جانبی مختلفی همراه باشد و لذا باید تحت نظر پزشک متخصص استفاده شود.

هیدروکورتیزون چیست؟

برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی و پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.

رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸

آرین طب ارائه ارائه‌دهنده انواع خدمات پزشکی از جمله پزشک متخصص در منزل (قلب، ریه، داخلی و…) و انواع خدمات پرستاری و تزریقات در منزل

خدمات مرتبط

تزریق آمپول هیدروکورتیزون در منزل

موارد مصرف هیدروکورتیزون

هیدروکورتیزون به عنوان یک داروی کورتیکواستروئیدی، کاربردهای بسیار متنوعی در پزشکی دارد. این دارو با تقلید از هورمون کورتیزول، التهاب را کاهش داده و سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند. به همین دلیل، در درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها موثر است.

موارد مصرف دقیق‌تر هیدروکورتیزون:

بیماری‌های التهابی:

• آرتریت: انواع مختلف آرتریت مانند روماتوئید آرتریت، نقرس و آرتروز با تزریق مستقیم این دارو به مفصل، تسکین می‌یابند.
• بیماری‌های بافت همبند: بیماری‌هایی مانند لوپوس، اسکلرودرمی و پلی میوزیت که با التهاب گسترده بافت‌های همبند همراه هستند، با هیدروکورتیزون درمان می‌شوند.

بیماری‌های پوستی:

• اگزما و درماتیت: این دارو به صورت کرم، پماد یا تزریق، التهاب و خارش پوست را کاهش می‌دهد.
• پسوریازیز: این دارو به عنوان یک داروی کمکی در درمان پسوریازیس استفاده می‌شود.
• کهیر و سایر حساسیت‌های پوستی: هیدروکورتیزون به تسکین خارش و قرمزی ناشی از حساسیت‌های پوستی کمک می‌کند.

بیماری‌ های آلرژیک:

• شوک آنافیلاکسی: این دارو به عنوان یک داروی اورژانسی برای درمان شوک آنافیلاکسی استفاده می‌شود.
• آسم: در حملات شدید آسم، این دارو به کاهش التهاب راه‌های هوایی و بهبود تنفس کمک می‌کند.
• رینیت آلرژیک: این دارو به کاهش علائم آلرژی مانند آبریزش بینی، عطسه و خارش چشم کمک می‌کند.

بیماری‌های چشم:

• التهاب چشم: این دارو به صورت قطره چشمی برای درمان التهاب ناشی از آلرژی یا عفونت استفاده می‌شود.
• ادم ماکولا: در برخی موارد، هیدروکورتیزون برای کاهش تورم ماکولا (بخش مرکزی شبکیه) استفاده می‌شود.

بیماری‌های گوارشی:

• کولیت اولسراتیو: این دارو به کاهش التهاب روده بزرگ در کولیت اولسراتیو کمک می‌کند.

بیماری‌ های کلیوی:

• سندرم نفروتیک: این دارو به کاهش پروتئین ادرار در سندرم نفروتیک کمک می‌کند.

بیماری‌های خونی:

• پورپورا ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک (TTP): هیدروکورتیزون به همراه سایر درمان‌ها برای درمان این بیماری نادر خونریزی استفاده می‌شود.

سرکوب سیستم ایمنی:

• قبل و بعد از پیوند عضو: این دارو برای جلوگیری از پس زدن پیوند استفاده می‌شود.
• در برخی انواع سرطان: هیدروکورتیزون به عنوان یک داروی کمکی در درمان برخی انواع سرطان استفاده می‌شود.

مهم: استفاده از هیدروکورتیزون باید تحت نظر پزشک و با تجویز او انجام شود. این دارو عوارض جانبی دارد و مصرف خودسرانه آن می‌تواند خطرناک باشد.

مزایای آمپول هیدروکورتیزون

آمپول هیدروکورتیزون به عنوان یک داروی قوی ضدالتهابی و سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، طیف وسیعی از مزایا را برای درمان بیماری‌های مختلف ارائه می‌دهد. در ادامه به برخی از مزایای مهم‌تر این دارو می‌پردازیم:

مزایای خاص در شرایط مختلف:

• شوک آنافیلاکسی: هیدروکورتیزون به سرعت التهاب ناشی از واکنش آلرژیک شدید را کاهش داده و از بروز عوارض جدی جلوگیری می‌کند.
• بیماری‌های خودایمنی: با سرکوب فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی، به کاهش آسیب به بافت‌های بدن در بیماری‌هایی مانند لوپوس و مولتیپل اسکلروزیس کمک می‌کند.
• التهاب مفاصل: تزریق مستقیم به مفصل، درد و تورم ناشی از آرتریت را به طور موقت کاهش داده و عملکرد مفصل را بهبود می‌بخشد.
• بیماری‌های پوستی شدید: در مواردی که درمان‌های موضعی موثر نباشند، هیدروکورتیزون به صورت تزریقی یا وریدی می‌تواند التهاب و خارش شدید پوست را کاهش دهد.
• بیماری‌های تنفسی حاد: در حملات شدید آسم یا برونشیت، این دارو می‌تواند به سرعت التهاب راه‌های هوایی را کاهش داده و تنفس را آسان‌تر کند.

مزایای عمومی:

• اثر سریع: هیدروکورتیزون به سرعت علائم التهاب و آلرژی را کاهش می‌دهد.
• تنوع کاربرد: این دارو برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها، از بیماری‌های پوستی تا بیماری‌های سیستمیک، قابل استفاده است.
• کاهش درد: علاوه بر کاهش التهاب، این دارو می‌تواند درد ناشی از التهاب را نیز کاهش دهد.

چرا آمپول هیدروکورتیزون موثر است؟

• تقلید از هورمون کورتیزول: این دارو با تقلید از هورمون کورتیزول که به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود، به تنظیم پاسخ ایمنی و کاهش التهاب کمک می‌کند.
• تثبیت غشای سلولی: این دارو با تثبیت غشای سلولی، از آزاد شدن مواد شیمیایی التهابی جلوگیری می‌کند.
• سرکوب سیستم ایمنی: در بیماری‌های خودایمنی، هیدروکورتیزون با سرکوب فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی، به کاهش آسیب به بافت‌های بدن کمک می‌کند.

پیش از مصرف هیدروکورتیزون

در اینجا چند نکته وجود دارد که باید قبل از مصرف هیدروکورتیزون بدانید:

در مورد شرایط پزشکی خود با پزشک خود صحبت کنید.

به پزشک متخصص داخلی در منزل در مورد تمام شرایط پزشکی خود، از جمله آلرژی، بارداری، شیردهی و هر دارویی که مصرف می کنید، اطلاع دهید. این امر به پزشک شما کمک می کند تا تعیین کند که آیا این دارو برای شما مناسب است یا خیر و همچنین به جلوگیری از تداخلات احتمالی کمک می کند.

مصرف هیدروکورتیزون را طبق دستور پزشک خود انجام دهید.

این دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک خود مصرف کنید. دوز و دفعات مصرف را به دقت دنبال کنید و هرگز بیش از مقدار توصیه شده مصرف نکنید. مصرف بیش از حد هیدروکورتیزون می تواند منجر به عوارض جانبی جدی شود.

هیدروکورتیزون را روی پوست آسیب دیده یا عفونی قرار ندهید.

از قرار دادن هیدروکورتیزون روی پوست آسیب دیده یا عفونی خودداری کنید. این می تواند عفونت را بدتر کند.

از تماس هیدروکورتیزون با چشم خودداری کنید.

از تماس این دارو با چشم خودداری کنید. اگر این دارو با چشمتان تماس پیدا کرد، با آب فراوان بشویید.

هیدروکورتیزون را دور از دسترس کودکان قرار دهید.

هیدروکورتیزون را دور از دسترس کودکان قرار دهید. این دارو می تواند برای کودکان بلعیده شده سمی باشد.

مصرف هیدروکورتیزون را ناگهانی قطع نکنید.

اگر برای مدت طولانی این دارو را مصرف می کنید، مصرف آن را ناگهانی قطع نکنید. این می تواند منجر به علائم ترک، مانند ضعف، خستگی، سرگیجه و حالت تهوع شود. دوز خود را به تدریج طبق دستور پزشک خود کاهش دهید.

هیدروکورتیزون را به درستی نگهداری کنید.

این دارو را در دمای اتاق، دور از گرما، رطوبت و نور نگهداری کنید. این دارو را در حمام نگهداری نکنید.

تاریخ انقضا را بررسی کنید.

قبل از مصرف، تاریخ انقضای این دارو را بررسی کنید. از مصرف هیدروکورتیزون تاریخ گذشته خودداری کنید.

در صورت داشتن هر گونه سوال، از پزشک متخصص بپرسید.

اگر در مورد این دارو سوال دارید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید. آن‌ها می توانند اطلاعات بیشتری در مورد نحوه مصرف بی خطر و موثر این دارو به شما ارائه دهند.

نحوه استفاده از داروی هیدروکورتیزون 

نحوه استفاده از داروی هیدروکورتیزون به نوع و شکل دارویی آن بستگی دارد. در اینجا دستورالعمل های کلی برای هر نوع ارائه شده است:

هیدروکورتیزون خوراکی:

• قرص ها یا کپسول ها را طبق دستور پزشک خود، با یا بدون غذا، با یک لیوان آب کامل مصرف کنید.
• دوز و دفعات مصرف را به دقت دنبال کنید و هرگز بیش از مقدار تجویز شده مصرف نکنید.
• اگر مصرف هیدروکورتیزون معده شما را اذیت می کند، می توانید آن را با غذا مصرف کنید.

هیدروکورتیزون‌موضعی:

• دست های خود را بشویید.
• کرم، پماد، لوسیون یا ژل را به آرامی روی ناحیه آسیب دیده بمالید.
• به آرامی مالش دهید تا جذب شود.
• از تماس با چشم، دهان یا بینی خودداری کنید.
• پس از استفاده، دست های خود را بشویید.
• از پوشاندن ناحیه درمان شده با باند یا بانداژ مگر اینکه پزشک شما دستور داده باشد خودداری کنید.
• از قرار دادن هیدروکورتیزون روی پوست آسیب دیده یا عفونی خودداری کنید.

هیدروکورتیزون رکتال:

• دست های خود را بشویید.
• شیاف را از بسته بندی خارج کنید.
• آن را به آرامی داخل مقعد خود وارد کنید.
• اگر از تنقیه استفاده می کنید، مایع را طبق دستورالعمل های روی بسته داخل سرنگ بریزید.
• سرنگ را به آرامی داخل مقعد خود وارد کرده و مایع را فشار دهید.
• حداقل 15 دقیقه پس از استفاده از شیاف یا تنقیه دراز بکشید.

مکانیسم اثر هیدروکورتیزون

مکانیسم دقیق اثر هیدروکورتیزون به شرح زیر است:

• هیدروکورتیزون به داخل سلول ها نفوذ می کند: هیدروکورتیزون می تواند به راحتی از طریق غشا سلولی عبور کند و وارد سیتوپلاسم سلول شود.
• به گیرنده های کورتیکواستروئید متصل می شود: در داخل سلول، این دارو به گیرنده های خاص پروتئینی به نام گیرنده های کورتیکواستروئید (CR) متصل می شود.
• کمپلکس هیدروکورتیزون-CR به هسته سلول منتقل می شود: پس از اتصال به CR، هیدروکورتیزون با CR complex تشکیل می دهد. این complex سپس به هسته سلول منتقل می شود.
• به DNA متصل می شود: در داخل هسته، complex هیدروکورتیزون-CR به DNA متصل می شود. این امر باعث فعال شدن یا غیرفعال شدن برخی از ژن ها می شود.
• ژن ها پروتئین ها را کدگذاری می کنند: ژن هایی که توسط complex هیدروکورتیزون-CR فعال یا غیرفعال می شوند، پروتئین های خاصی را کدگذاری می کنند. این پروتئین ها در نهایت مسئول اثرات ضد التهابی و سرکوب کننده سیستم ایمنی این دارو هستند.

اثرات ضد التهابی هیدروکورتیزون از طریق چندین مکانیسم از جمله:

• کاهش تولید مواد التهابی: هیدروکورتیزون تولید پروستاگلاندین ها، لوکوترین ها و سیتوکین ها را که مواد شیمیایی التهابی هستند، کاهش می دهد.
• مهار مهاجرت سلول های التهابی: هیدروکورتیزون مهاجرت گلبول های سفید خون و سایر سلول های التهابی به محل التهاب را مهار می کند.
• کاهش نفوذپذیری مویرگی: این دارو نفوذپذیری مویرگ ها را کاهش می دهد که به جلوگیری از نشت مایع و سلول ها به محل التهاب کمک می کند.

اثرات سرکوب کننده سیستم ایمنی هیدروکورتیزون از طریق چندین مکانیسم از جمله:

• کاهش تولید سلول های T: این دارو تولید سلول های T را که نوعی گلبول سفید خون هستند که نقش مهمی در سیستم ایمنی دارند، کاهش می دهد.
• کاهش فعالیت سلول های B: هیدروکورتیزون فعالیت سلول های B را که نوعی گلبول سفید خون هستند که آنتی بادی تولید می کنند، کاهش می دهد.
• مرگ برنامه ریزی شده سلول های ایمنی: هیدروکورتیزون مرگ برنامه ریزی شده سلول های ایمنی را که به عنوان آپوپتوز نیز شناخته می شود، افزایش می دهد.

منع مصرف هیدروکورتیزون

موارد منع مصرف مطلق هیدروکورتیزون عبارتند از:

• حساسیت به هیدروکورتیزون یا هر یک از اجزای دیگر این دارو: اگر در گذشته به هیدروکورتیزون یا هر داروی دیگری واکنش آلرژیک داشته اید، نباید این دارو مصرف کنید. علائم واکنش آلرژیک می تواند شامل بثورات، خارش، تورم، مشکل در تنفس یا غش باشد.
• عفونت های قارچی سیستمیک: هیدروکورتیزون می تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و این امر می تواند خطر ابتلا به عفونت های قارچی جدی را افزایش دهد. اگر عفونت قارچی سیستمیک دارید، نباید این دارو مصرف کنید.

موارد منع مصرف نسبی هیدروکورتیزون که نیاز به احتیاط دارند عبارتند از:

• بیماری های خاص: اگر بیماری های خاصی مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری کبد، بیماری کلیوی، بیماری تیروئید، مشکلات روحی، مشکلات گوارشی، پوکی استخوان، آب مروارید، گلوکوم دارید، قبل از مصرف هیدروکورتیزون با پزشک خود صحبت کنید.
• بارداری و شیردهی: این دارو می تواند برای جنین یا نوزاد مضر باشد. اگر باردار هستید یا شیردهی می دهید، قبل از مصرف هیدروکورتیزون با پزشک خود صحبت کنید.
• مصرف سایر داروها: این دارو می تواند با داروهای دیگر تداخل داشته باشد. قبل از مصرف هیدروکورتیزون، با پزشک خود در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید، از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و مکمل های گیاهی صحبت کنید.

مهم است که قبل از مصرف این دارو، با پزشک خود در مورد تمام شرایط پزشکی خود صحبت کنید، حتی اگر جزو موارد منع مصرف مطلق یا نسبی ذکر شده در بالا نباشند. پزشک شما می تواند به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید که آیا هیدروکورتیزون برای شما مناسب است یا خیر و در مورد نحوه مصرف بی خطر آن به شما مشاوره می دهد.

تداخلات دارویی با هیدروکورتیزون

هیدروکورتیزون می تواند با داروهای دیگر تداخل داشته باشد، بنابراین مهم است که قبل از مصرف با پزشک یا داروساز خود در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید صحبت کنید.

برخی از داروهای رایج که می توانند با هیدروکورتیزون تداخل داشته باشند عبارتند از:

• داروهای ضد انعقاد خون (رقیق کننده خون): وارفارین (کومادین)
• داروهای دیابت: انسولین، گلیبوریید (دیابینز)، متفورمین (گلوکوفاژ)
• داروهای فشار خون: لیسینوپریل (زکارپریم)، آملودیپین (بسیلور)، هیدروکلروتیازید (هیدرودیوریتیک)
• داروهای ضد بارداری خوراکی: اتیل استرادیول و لوونورژسترول (تریسیا، مرسلین)
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): ایبوپروفن (ادویل، موترین)، ناپروکسن (آلرو، ناپروکسین)
• داروهای ضد تشنج: فنی توئین (دیلانتین)، کاربامازپین (تگرتول)
• داروهای ضد افسردگی: ایمی پرامین (توفرانیل)، فلوکستین (پروزاک)
• داروهای ضد قارچی: کتوکونازول (نیزورال)، ایتراکونازول (اسپورانوکس)
• داروهای ضد ویروسی: ریتوبوویر (نورویر)

این لیست کاملی از تمام داروهای متداخل با این دارو نیست. مهم است که قبل از مصرف هر دارویی، با پزشک یا داروساز خود در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید صحبت کنید.

علاوه بر داروها، هیدروکورتیزون می تواند با برخی از مکمل ها و گیاهان دارویی نیز تداخل داشته باشد. به عنوان مثال، علف چای سنت جان می تواند اثرات این دارو را کاهش دهد.

مصرف هیدروکورتیزون در بارداری

مصرف هیدروکورتیزون در دوران باروری موضوعی است که نیازمند توجه و مشورت پزشکی دقیق است. از یک سو، این دارو به عنوان یک داروی کورتیکواستروئید، می‌تواند در برخی موارد بارداری مورد استفاده قرار بگیرد، اما از سوی دیگر، مصرف آن باید با دقت و تحت نظر پزشک صورت گیرد.

در مواردی که بارداری همراه با بیماری‌های التهابی، آلرژی‌های شدید یا بیماری‌هایی که نیاز به کنترل آن‌ها با داروهای ضدالتهابی دارد، این دارو ممکن است به عنوان یک درمان فوق العاده موثر مورد استفاده قرار گیرد. اما این استفاده باید زیر نظر پزشک صورت بگیرد و در موارد ضروری و با دوزهای مناسب انجام شود.

همچنین، باید در نظر گرفت که این دارو ممکن است در دوران بارداری باعث عوارض جانبی یا مشکلاتی برای جنین یا نوزاد شود.

مصرف هیدروکورتیزون در شیردهی

عوارض هیدروکورتیزون

اثرات جانبی هیدروکورتیزون به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

عوارض جانبی شایع:

• روی پوست: سوزش، خارش، تحریک، خشکی یا قرمزی، ترک خوردگی، آکنه، رشد موهای ناخواسته
• در کل بدن: افزایش وزن، احتباس آب، فشار خون بالا، ضعف عضلانی، پوکی استخوان، مشکلات قند خون، مشکلات خواب، تغییرات خلقی، سردرد، حالت تهوع، استفراغ، اسهال

این عوارض جانبی معمولاً خفیف هستند و خود به خود از بین می روند. با این حال، اگر شدید یا آزاردهنده هستند، با پزشک خود صحبت کنید.

عوارض جانبی جدی:

• مشکلات پوستی: نازک شدن پوست، رگه های خونی قابل مشاهده، بهبود کند زخم
• مشکلات چشم: آب مروارید، گلوکوم
• مشکلات غدد فوق کلیوی: سرکوب غده فوق کلیوی (ممکن است منجر به نارسایی آدرنال شود)
• مشکلات سیستم ایمنی: افزایش خطر عفونت

اگر هر یک از این عوارض جانبی جدی را تجربه کردید، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید.

قیمت هیدروکورتیزون

در آخر…

سوالات متداول

هیدروکورتیزون برای چیه؟

موارد منع مصرف هیدروکورتیزون

اشکال دارویی هیدروکورتیزون

• قرص: برای مصرف خوراکی. دوزها می توانند از 5 میلی گرم تا 200 میلی گرم متغیر باشند.
• کرم: برای استفاده موضعی روی پوست. کرم ها در غلظت های مختلف از جمله 0.5%، 1% و 2.5% موجود هستند.
• پماد: برای استفاده موضعی روی پوست. پمادها در غلظت های مختلف از جمله 0.1%، 0.5% و 1% موجود هستند.
• مایع: برای استفاده موضعی روی پوست یا داخل چشم. مایع ها در غلظت های مختلف از جمله 0.5%، 1% و 2.5% موجود هستند.
• تزریق: برای تزریق داخل وریدی یا عضلانی. دوزها می توانند از 25 میلی گرم تا 100 میلی گرم متغیر باشند.

اسامی تجاری موجود در ایران

دارو های هم گروه هیدروکورتیزون

شما می‌توانید در آرین طب خدمات پزشکی و پرستاری در منزل دریافت کنید.

برخی از خدمات ما شامل ویزیت پزشک متخصص در منزل، سونوگرافی در منزل، رادیولوژی در منزل، طب سوزنی در منزل، مشاوره روانشاسی و تغذیه در منزل است.

برای مشاهده همه سرویس های ما به صفحه خدمات مراجعه کنید.

رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸

برای رزرو خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل فرم زیر را پر کنید: