اسکیزوفرنی | علائم، تظاهرات، تاریخچه و اختلالات مشابه

اسکیزوفرنی (Schizophrenia) یک اختلال روانی پیچیده است که به طور عمده با تغییرات در فرآیندهای تفکر، هیجان و رفتار همراه است. این اختلال معمولاً در دوران جوانی ظاهر می‌شود و بر طول زمان می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر زندگی فرد بگذارد.

علائم این بیماری شامل هلاوسیون‌ها (تجسمات حسی که واقعیت ندارد)، تفکر پراکنده (توانایی ناکافی در حفظ تمرکز)، تفکر و گفتار پوچ (استفاده از کلمات یا جملات بی‌معنی) و تغییرات در عاطفه‌ها و انرژی شامل احساسات بیش از حد یا ناکافی می‌شوند.

اسکیزوفرنی یکی از مزمن ترین و ناتوان کننده ترین اختلالات سایکوتیک به صورت آشفتگی های رفتاری مختلفی آشکار می شود. فرد در تفکر دچار انحراف می شود و نمی تواند تمرکز کند، در ادراک خود دچار توهمات می شود(توهم شنیداری و…)در واقعیت سنجی دچار هذیان و اشتباه می شوند در عواطفشان سطحی و در اجتماع رفتار های منزوی گونه ای دارند. به محرک ها واکنش های غیرطبیعی نشان می دهند و فاقد توانایی پردازش اطلاعات می باشند.

schizophrenia چیست؟

این بیماری یک اختلال جدی در ساختار مغز است که تأثیرات عمیقی بر تفکر، اعمال، بیان احساسات و درک واقعیت فرد دارد. افراد مبتلا به این اختلال، که از حادترین و ناتوان‌کننده‌ترین بیماری‌های روانی به شمار می‌آید، معمولاً با مشکلات اجتماعی در محیط کاری و مدرسه روبه‌رو می‌شوند. این بیماری باعث ترس و وحشت در فرد می‌شود و باعث خروج از حالت طبیعی رفتاری او می‌شود. اسکیزوافکتیو تا زمانی که با فرد مبتلا به همراه است، متأسفانه به طور کامل قابل درمان نیست. با این حال، با استفاده از روش‌های مناسب، می‌توان این بیماری را کنترل کرد. درمان و کنترل این اختلال اغلب نیاز به همکاری با روانپزشک یا روانشناس دارد.

به طور غیرمنتظره، افراد مبتلا به این بیماری تعدد شخصیت ندارند. این اختلال به عنوان یک نوع جنون در نظر گرفته می‌شود، به این معنا که فرد نمی‌تواند تفاوت میان واقعیت و تخیل را تشخیص دهد. در برخی لحظات، این افراد ارتباط خود را با واقعیت از دست می‌دهند و جهان برای آن‌ها به یک بازار آشفته از تصاویر و صدا تبدیل می‌شود. رفتار و اخلاق این افراد ممکن است بسیار مشکوک و حتی ترسناک باشد. به تغییرات ناگهانی در شخصیت و رفتار این افراد که در لحظاتی از عدم تشخیص واقعیت و خیال رخ می‌دهد، اختلال روانی (psychotic episode) گفته می‌شود. شدت این بیماری در هر فرد نسبت به دیگری متفاوت است.

همه گیر شناسی

شیوع و طول عمر بین 1 تا 1.5 درصد ابتلا در زنان و مرد یکسان می باشد در مردها ( ۲۵-۱۰ سالگی) و در زنان (۲۵-۳۵ سالگی)

معمولا اولین تظاهرات حاد در افراد جوان و اوایل بزرگسالی است

در مناطق شهری و صنعتی و طبقات اجتماعی و اقتصادی پایین شیوع و شدت بیشتری نسبت به مناطق روستایی دارد

شیوع بیشتر در متولدین زمستان و اوایل بهار

زیست شناختی

برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.

رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸

اسکیزوفرنی و ازدواج

• تمایل به همراهی با شریک زندگی: افراد مبتلا به این بیماری، به‌ اندازه هر فرد دیگری و حتی بیشتر نیاز به صمیمت، همدلی، همراهی، عشق و ارتباط عاطفی عمیق دارد.
• ترس از طردشدن و تبعیض: این بیماری و ازدواج برای بسیاری از افراد مبتلا به آن دو مقوله کاملاً غیرمنطبق با هم هستند. یکی از دلایل این موضوع ترس این افراد نسبت به صحبت و افشا درباره بیماری‌شان است. امکان دارد انگیزه‌ای نسبت اعلام وضعیت و حرف زدن راحت درباره شیزوفرنی نداشته باشند. البته این موضوع با تجربه تبعیض، قضاوت و طردشدگی مرتبط است.
• احتمال انتقال بیماری به فرزند: این بیماری ژنتیکی است و اغلب افراد مبتلا ریسک احتمال انتقال این بیماری به فرزند خود را قبول نمی‌کنند. این نگرانی طبعاً روی تصمیم به ازدواج و بالعکس ازدواج با اسکیزوفرنی تأثیر دارد.
• تأثیر بر کیفیت رابطه: برخی از افراد مبتلا ممکن است روی نحوه ارتباط، بیان احساسات و به‌خصوص توانایی همدلی با فرد مقابل به مشکل و چالش بخورند.
• خودپنداره غیرصحیح: بعضی وقت‌ها امکان دارد احساس عدم لایق بودن یا کم اعتمادی نسبت به خود داشته باشند. این احساسات طبعاً روی کیفیت ارتباط تأثیر منفی می‌گذارد.
• دید مثبت و سازنده نسبت به ازدواج: این بیماری به درمان مستمر دارویی و روان درمانی نیازمند است. فرد در کنار این موارد می‌تواند سبک زندگی باثبات و گروه حمایتی هم داشته باشد. وجود این موارد در کنار ازدواج صحیح می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

علائم اسکیزوفرنی

علایم اسکیزوفرنی ممکن است متفاوت باشند، اما در بیشتر موارد، شامل توهم، هذیان و گفتار آشفته است که نشان‌دهنده اختلال در عملکرد فرد است. در واقع، شیزوفرنی یک طیف گسترده از علائم را شامل می‌شود که در آن تغییرات در عملکرد، تفکر متفاوت، ظاهر علائم فوبیا، حس و ادراک عجیب و تغییر در رفتار و شخصیت از جمله آن‌هاست. همچنین، فرد ممکن است در طول زمان انواع مختلفی از رفتارها را نشان دهد. شایع‌ترین علائم اسکیزوفرنی را می‌توان به عنوان چندین دسته اصلی شامل علائم مثبت، علائم شناختی و علائم منفی دسته‌بندی کرد که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.

علائم مثبت

این علائم بر پایه واقعیت نبوده و گاهی اوقات جزو علائم اسکیزوفرنی شدید است، مثل هذیان گفتن.

• هذیان گفتن:

باورهای عجیب و غریبی که ریشه در واقعیت ندارند و شخص حتی پس از روبرو شدن با حقایق نیز از آن‌ها دست بر‌نخواهد ‌داشت. به عنوان مثال، فرد مبتلا به اسکیزوفرنی از این هذیان که افراد دیگر می‌توانند افکار او را بشنوند یا اینکه او خدا یا شیطان است یا افرادی که افکار خود را در سر فرد می‌گذارند یا علیه او نقشه می‌کشند، رنج می‌برد. هذیان در اکثر افراد مبتلا به این بیماری دیده می‌شود.

• توهم و ادراک‌های غیر واقعی:

شامل درک احساساتی است که واقعی نیستند. شنیدن صداها، شایع‌ترین توهم در افراد مبتلا به این بیماری است. این صداها امکان دارد در مورد رفتار فرد، بی‌احترامی به فرد یا دادن دستورات باشند. انواع دیگر توهم‌ها که نادر است شامل دیدن چیزهایی که وجود ندارد، بوهای عجیب و غریب، طعم و مزه عجیب در دهان شما و احساس اینکه روی پوست شما چیزی وجود دارد، حتی اگر هیچ چیز بدن شما را لمس نکند است.

• کاتاتونیا (Catatonia):

شرایطی که در آن شخص به لحاظ جسمی در یک وضعیت خاص به صورت طولانی مدت ثابت می‌شود و اصطلاحاً مثل مجسمه می‌شود. علائم آشفته اختلال شخصیت این بیماری نوعی علامت مثبت است که نشان‌دهنده عدم توانایی آن فرد در تفکر واضح و عدم پاسخ‌دهی مناسب است.

علائم منفی

کلمه منفی به معنای «بد» نیست، بلکه نشان‌دهنده کاهش یا عدم توانایی عملکرد به طور معمول و طبیعی در افراد مبتلا به این بیماری است. علائم منفی این بیماری عبارت‌اند از:

• فقدان احساس یا محدود ‌بودن احساسات فرد (ممکن است فرد تماس چشم نداشته ‌باشد، حالت صورت را تغییر ندهد یا به صورت یکنواخت صحبت ‌کند)
• صرف نظر کردن از خانواده، دوستان و کم شدن فعالیت‌های اجتماعی
• کاهش انرژی (علائم جسمی اسکیزوفرنی)
• کم صحبت‌کردن
• کمبود انگیزه
• از ‌دست‌ دادن لذت یا علاقه در زندگی و فعالیت‌های روزمره
• عادات بهداشتی و تغذیه‌ای ضعیف

علائم شناختی

• عملکرد ضعیف اجرایی
• اختلال در تمرکز یا توجه‌کردن
• اشکال در حافظه کاری
• عدم آگاهی از علائم شناختی

درمان قطعی اسکیزوفرنی

در بهترین فرصت، برای درمان این بیماری اقدام کنید؛ بلکه، خطر خودکشی در این بیماری بسیار بالا است. پزشک با توجه به شرایط و شدت علائم شما، ممکن است یکی از روش‌های زیر را توصیه کند:

دارو: پزشک ممکن است داروهای ضد روان‌پریشی را برای مدیریت علائمی مثل هذیان و توهم تجویز کند. همچنین ممکن است داروهای تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو و داروهای ضد افسردگی را نیز توصیه کند.

روان‌درمانی: رفتاردرمانی شناختی (با هدف تغییر الگوی تفکر برای تغییر الگوهای رفتاری بیمار) و درمان متمرکز بر خانواده از متداول‌ترین روش‌های درمان این بیماری بدون دارو محسوب می‌شوند

گروه درمانی: گروه ‌درمانی می‌تواند به کم شدن انزوای اجتماعی ناشی از اسکیزوفرنی کمک کند. روان‌درمانی انفرادی نیز به بیماران مبتلا کمک می‌کند، واقعیت و غیر واقعیت را از یکدیگر تشخیص دهند.

یادگیری مهارت‌های زندگی: بیمار با یادگیری این مهارت‌ها می‌تواند کیفیت زندگی خود را افزایش دهد. مهارت‌های اجتماعی به تسکین ارتباطات و نحوه تعامل فرد با دیگران در منزل یا محل کار کمک می‌کنند.

تحریک عمقی مغز: این روش درمانی به عمل جراحی برای کاشت الکترودها در مغز نیاز دارد. تحقیقات نشان می‌دهند که با تحریک الکتریکی بخش خاصی از مغز می‌توان به کاهش علائم این بیماری کمک کرد.

درمان اسکیزوفرنی با آر تی ام اس: این روش، جدیدترین درمان این بیماری محسوب می‌شود که در درمان علائم منفی این بیماری موثر است. تحقیقات نشان می‌دهند که rtms با فرکانس بالا می‌تواند توهمات شنیداری این بیماری را به ‌صورت قابل توجهی کاهش دهد.

درمان اسکیزوفرنی در منزل

درمان اسکیزوفرنی در خانه با مصرف این گیاهان که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم می‌توانید علائم اسکیزوفرنی را مدیریت و از بدتر شدن این ناراحتی جلوگیری کنید.

• بابونه
• کاوا
• گیلاس زمستانی
• ویتامین‌ها
• امگا-۳ (روغن ماهی)
• هل سبز
• برگ‌های ریحان مقدس
• آمله (انگور فرنگی هندی)
• پودر شیرین بیان
• هویج

عوارض اسکیزوفرنی

عوارض ناشی از اسکیزوفرنی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خودکشی، تلاش برای خودکشی و انتخاب روش خودکشی (خیلی از افراد مبتلا این فکر را در سر دارند که چگونه خودکشی کنند)
• آسیب‌زدن به خود
• اختلال اضطراب
• اختلال وسواسی اجباری
• افسردگی
• سوء‌استفاده از الکل یا داروهای دیگر، مانند تنباکو
• ناتوانی در کار یا رفتن به مدرسه
• مسائل حقوقی و مالی و بی خانمانی
• انزوای اجتماعی
• مشکلات بهداشتی و پزشکی
• قربانی شدن
• رفتار تهاجمی، اگر چه غیرمعمول است.

تشخیص اسکیزوفرنی

برای تشخیص اسکیزوفرنی در منزل، پزشک از معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی بهره می‌برد. این راهنما معیارهای گسترده‌ای ارائه داده است که براساس آن‌ها، فرد باید حداقل دو علامت از علائم زیر را به مدت یک ماه نشان دهد، تشخیص اسکیزوفرنی در خانه شامل موارده زیر است:

• هذیان
• توهم
• گفتار بی نظم
• رفتار بی نظم یا کاتاتونیک
• علائم منفی از جمله عدم صحبت کردن، بی احساسی یا عدم انگیزه

اسکیزوفرنی یک اختلال روانی جدی است که می‌تواند زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است با توهم، هذیان و تغییرات در عملکرد روبرو شوند. تشخیص این بیماری توسط پزشکان با استفاده از معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجام می‌شود. درمان معمولاً شامل داروها، روان‌درمانی و دیگر روش‌های مداخله است. اگر چه این بیماری موجب چالش‌ها و مشکلات متعددی می‌شود، اما با درمان مناسب و پشتیبانی، می‌توان به بهبود علائم و کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کرد.

تشخیص براساس DSM-5

(DSM مخفف عبارت Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders است، حرف D  عارضه یابی و تشخیص، حرف S  آمار و حرف M  راهنما بیندازد.)

حداقل ۲ تا 5 علایم از نشانه های زیرهر کدام حداقل تا یک ماه طول بکشد:

1.افت قابل توجه در سطح عملکرد کار تحصیل روابط بین فردی

2.اختلال اکسیزو افکتیو اختلال دوقطبی یا افسردگی همراه با خصوصیات سایکوتیک منفی نباشد.

3.اختلال ناشی از تاثیر فیزیولوژیک مستقیم یک ماده اختلال طبی نباشد.

4.Fاگر سابقه اختلال طیف اوتیسم یا اختلال ارتباطی ک شروع آن از دوران کودکی بوده وجود داشته باشد زمانی تشخیص اضافی اسکیزوفرنی وجود دارد که علاوه بر سایر شاخه های ضروری اسکیزوفرنی هذیان ها یا توهمات برجسته حداقل به مدت یکماه کمتر وجود داشته باشد.

5. تداوم علایم به مدت حداقل 6 ماه

 

تشخیص افتراقی:

-اگر فرد مبتلا به اختلال وسواسی جبری اعتقاد به درست بودن اعتقاد خود داشته باشد، تشخیص همراه با فقدان بینش هذیانی داده می شود.

-افراد مبتلا به دلیریوم و دمانس هذیان دارند ک با توجه به اختلال هوشیاری و ناتوانی شناختی قابل تفکیک از از اختلال هذیانی می باشد.

-اختلال سایکوتیک ناشی از مواد ممکن است با هذیان همراه باشد.

-اختلال شخصیت پارانویید: عدم وجود هذیان واقعی، وجود استعداد ابتال ب اختلال هذیانی

-مبتلایان به اسکیزو فرنی دارای علائم دیگر اضافه بر هذیان

-اختلال هذیانی با توجه ب فقدان سایر علائم سایکوتیک قابل تفکیک است.

اختلال اسکیزوفرنی فرم

علائم مشابه اسکیزوفرنی است با این تفاوت که علائم بیشتر یک ماه و کمتر از 6 ماه طول می کشد و پس از بهبود بازگشت به سطح عملکرد قبلی وجود دارد.

اختلال سایکوتیک گذرا

شروع ناگهانی حداقل یکی از نشانه های سایکوتیک که حداقل یک روز و حداکثر یک ماه طول می کشد این اختلال به دنبال یک استرس آشکار در زندگی بروز می کند، افرادی که قبلا دچار اختلال شخصیت بوده اند و استرس زاهای اساسی

اختلال اسکیزو افکتیو

وجود همزمان خصوصیات اسکیزوفرنی + اختلالات خلقی

شیوع کمتر از 1 درصد

درمان آن هم شامل بستری در بیمارستان و دارو های ضد افسردگی و تثبیت کننده خلق و از ECT نیز ممکن است استفاده شود.

اختلال سایکوتیک مشترک

سیستم هذیانی مشترک در دو یا چند نفر
شایع ترین نشانه : هذیان گزند و آسیب
ویژگی اصلی : اشتراک و قبول کور کورانه یک هذیان توسط دو یا چند نفر شیوع بیشتر در زن ها

اغلب روان شناختی و ژنتیک هم تاثیر دارد.
درمان هم شامل جدا کردن دو طرف و تجویز ضد جنون ها

منابع : کتاب جامع روانشناسی پرستاری و سایت مجموعه روانشناسی امریکا

برای استفاده از خدمات ما نظیر پزشک عمومی و پزشک متخصص و پرستار در منزل به سایت آرین طب مراجعه کنید.

سوالات متداول

علائم و نشانه های اسکیزوفرنی چیست؟

پاسخ:

• اختلال تفکر: انسداد فکر کندی فکر بی ربطی کلام تکرار و کلام کلیشه ایی
• اختلال درکی: توهم شنوایی توهم بینایی خطاهای حسی مسخ واقعیت
• اختلال هیجانی: عاطفه نامتناسب اضطراب افسردگی ترس وحشت
• اختلال شناختی: تمرکز حافظه کارکردهای اجرایی تفکر
• اختلال رفتاری: اختلال در رفتار و حرکت با شکلک در آوردن ،کاتالپسی،حرکات کلیشه ای، تقلید رفتار دیگران،پرخاشگری،رفتارهای بی هدف و گوشه گیری
• فقدان بینش

 

مراحل بیماری اسکیزوفرنی چگونه است؟

پاسخ:

پیش از بیماری: داشتن خصوصیات شخصیت اسکزوئید درونگرایی ارام بودن فعالیت های انفرادی

مرحله مقدماتی: بروز رفتارهای غیرعادی گوشه گیری عدم رعایت بهداشت عاطفه کند از دست دادن علاقه

مرحله حاد: بروز علائم و نشانه های سایکوتیک مثل هذیان و توهم

مرحله تثبیت: کاهش علائم سایکوتیک

مرحله باقی مانده: فاقد علائم یا شدت انها کمتر است.

زیر گروه های اسکیزوفرنی چیست؟

پارانویید: مشخصه اصلی وجود هذیان های گزند و آسیب و خود بزرگ بینی و توهمات شنوایی، سن شروع بالاتر و پیش اگهی بهتر

نوع آشفته: پسرفت قابل خطر نسبت به رفتار ابتدایی، بیمار فعال اما بدون هدف و فاقد سازندگی، سن شروع زود رس و غالبا قبل از ۲۵ سالگی

نوع کاتاتونیک: اختلال بارز روانی_ حرکتی به دو شکل تحریکی و بهت در مراحل شدید بیمار توانایی مراقبت از خود را ندارد، نیازمند بستری در بیمارستان

نوع نامتمایز: بروز آشکار علائم اسکیزوفرنی اما در انواع دیگر بیماری ما نمیگیرد مثل هذیان، توهم، بی ربط گویی

نوع باقیمانده: هذیان، توهم، بی ربطی کلام به شکل بارز ندارند اما کندی هیجانی، گوشه گیری، رفتار نامتعارف، افکار غیر منطقی و سستی تداعی خفیف بار

در بیماران اسکیزوفرنی به مرور از علایم مثبت کاسه می شود و به علایم منفی می رود.

میزان عود پس از شروع بیماری با درمان دارویی 65 درصد و بدون آن 80 درصد، 50 درصد اقدام به خود کشی و 15 درصد موفق

پیش آگهی: 20 تا 30 درصد علائم متوسط 40 تا 60 درصد بیمار خواهد ماند.

درمان به صورت ترکیبی با روان درمانی و دارو درمانی است.

 

شما می‌توانید در آرین طب خدمات پزشکی و پرستاری در منزل دریافت کنید.

برخی از خدمات ما شامل ویزیت پزشک متخصص در منزل، سونوگرافی در منزل، رادیولوژی در منزل، طب سوزنی در منزل، مشاوره روانشاسی و تغذیه در منزل است.

برای مشاهده همه سرویس های ما به صفحه خدمات مراجعه کنید.

رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸

 

برای رزرو خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل فرم زیر را پر کنید: