زردی نوزاد | علت، علائم، تشخیص، پیشگیری و درمان در منزل

زردی نوزاد، (Baby jaundice) یکی از شایع‌ترین شرایط پزشکی در میان نوزادان تازه متولد شده است که معمولاً در روزهای اولیه پس از تولد بروز می‌کند. این وضعیت به دلیل افزایش سطح بیلی روبین در خون نوزاد رخ می‌دهد که منجر به زرد شدن پوست و چشم‌ها می‌شود. بیلی روبین یک ماده زرد رنگ است که از تجزیه گلبول‌های قرمز قدیمی در خون تولید می‌شود. در شرایط طبیعی، کبد این ماده را از خون تصفیه کرده و از بدن دفع می‌کند. اما در نوزادان تازه متولد شده، کبد هنوز به طور کامل توسعه نیافته و نمی‌تواند بیلی روبین را به سرعت پردازش و دفع کند. به همین دلیل، بیلی روبین در خون تجمع یافته و باعث بروز زردی می‌شود.

 

زردی نوزاد چیست؟

زردی نوزاد، که به نام ایکتروس نوزادی نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت پزشکی شایع است که در بسیاری از نوزادان تازه متولد شده دیده می‌شود. این وضعیت به دلیل افزایش سطح بیلی روبین در خون نوزاد رخ می‌دهد. بیلی روبین یک ماده زرد رنگ است که از تجزیه طبیعی گلبول‌های قرمز قدیمی در خون تولید می‌شود.

در شرایط طبیعی، کبد بیلی روبین را از خون تصفیه کرده و از طریق مدفوع و ادرار از بدن دفع می‌کند. با این حال، در نوزادان تازه متولد شده، کبد هنوز به طور کامل تکامل نیافته است و نمی‌تواند بیلی روبین را به سرعت پردازش و دفع کند. این امر منجر به تجمع بیلی روبین در خون و در نتیجه زرد شدن پوست و چشم‌های نوزاد می‌شود.

زردی نوزاد معمولاً در دو تا سه روزگی ظاهر می‌شود و تا حدود دو هفتهگی بهبود می‌یابد. این حالت در بیشتر موارد بی‌ضرر است و بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می‌شود. با این حال، در برخی موارد، اگر سطح بیلی روبین بسیار بالا برود، ممکن است نیاز به درمان پزشکی باشد تا از عوارض جدی مانند آسیب مغزی جلوگیری شود.

 

برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی و پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.

رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸

آرین طب ارائه ارائه‌دهنده انواع خدمات پزشکی از جمله پزشک متخصص در منزل (قلب، ریه، داخلی و…) و انواع خدمات پرستاری و تزریقات در منزل

 

 

چرا نوزاد من زردی دارد؟

زردی ناشی از تجمع بیلی روبین در خون است. بیلی روبین یک ماده زرد رنگ است که وقتی گلبول های قرمز خون که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کنند، تجزیه می شوند آزاد میشود.

زردی در نوزادان تازه متولد شده شایع است زیرا نوزادان دارای تعداد زیادی گلبول قرمز در خون خود هستند که اغلب شکسته شده و جایگزین می شوند.

همچنین، کبد نوزاد تازه متولد شده به طور کامل رشد نکرده است، بنابراین در حذف بیلی روبین از خون کمتر موثر است.

زمانی که نوزاد حدود 2 هفته سن دارد، کبد او در پردازش بیلی روبین مؤثرتر است، بنابراین زردی اغلب تا این سن خود را اصلاح می کند بدون اینکه هیچ آسیبی ایجاد کند.

در تعداد کمی از موارد، زردی می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد. اگر زردی اندکی پس از تولد (در 24 ساعت اول) ایجاد شود، اغلب این اتفاق می افتد.

 

علت زردی نوزاد

زردی نوزاد، که یرقان نیز نامیده می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که بیلی‌روبین، ماده‌ای زرد رنگ که در هنگام تجزیه گلبول‌های قرمز خون در بدن ایجاد می‌شود، در خون نوزاد تجمع می‌کند.

دلایل شایع زردی نوزاد عبارتند از:

• زردی فیزیولوژیک: این شایع‌ترین نوع زردی است که در اکثر نوزادان در چند روز اول زندگی رخ می‌دهد. معمولاً بی‌ضرر است و به طور طبیعی در عرض دو تا سه هفته از بین می‌رود.
• زردی شیر مادر: این نوع زردی در نوزادانی که شیر مادر می‌خورند، شایع‌تر است.
• ناسازگاری گروه خونی یا Rh: اگر مادر و نوزاد گروه خونی یا Rh متفاوتی داشته باشند، ممکن است بدن مادر گلبول‌های قرمز نوزاد را از بین ببرد که منجر به افزایش بیلی‌روبین می‌شود.
• عفونت: برخی از عفونت‌ها می‌توانند باعث زردی شوند.
• مشکلات کبد: در موارد نادر، زردی می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر کبد باشد.

 

زردی نوزاد چقدر شایع است؟

زردی یکی از شایع ترین بیماری هایی است که می تواند نوزادان تازه متولد شده را تحت تاثیر قرار دهد.

تخمین زده می شود که از هر 10 نوزاد، 6 نوزاد دچار زردی می شوند، از جمله 8 نوزاد از هر 10 نوزاد نارس قبل از هفته 37 بارداری متولد شده اند.

اما از هر 20 نوزاد فقط 1 نفر دارای سطح بیلی روبین خون به اندازه ای است که نیاز به درمان دارد.

به دلایلی که مشخص نیست، شیردهی خطر ابتلا به زردی نوزاد را افزایش می‌دهد، که اغلب ممکن است برای یک ماه یا بیشتر ادامه داشته باشد.

اما در بیشتر موارد، مزایای شیردهی به مراتب بیشتر از خطرات مرتبط با زردی است.

 

انواع زردی نوزاد

زردی نوزاد به دو دسته اصلی تقسیم می شود:

زردی فیزیولوژیک:

این نوع زردی شایع ترین نوع زردی در نوزادان است و معمولاً در 2 تا 3 روزگی شروع می شود و به طور طبیعی تا 2 هفتهگی از بین می رود. این اتفاق به دلیل تجمع بیلی روبین در خون نوزاد رخ می دهد. بیلی روبین ماده ای است که زمانی که گلبول های قرمز تجزیه می شوند، تولید می شود. کبد نوزاد در حال رشد در دفع بیلی روبین از بدن مشکل دارد، به همین دلیل زردی در نوزادان تازه متولد شده شایع است.

عوامل خطر ابتلا به زردی فیزیولوژیک:

• نارس بودن: نوزادان نارس بیشتر در معرض خطر ابتلا به زردی فیزیولوژیک هستند.
• کمبود وزن هنگام تولد: نوزادان کم وزن هنگام تولد نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به زردی فیزیولوژیک هستند.
• زایمان زودرس: نوزادانی که زودتر از موعد مقرر به دنیا می آیند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به زردی فیزیولوژیک هستند.
• گروه خونی: نوزادانی که گروه خونی Rh منفی دارند و مادرانشان Rh مثبت دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به زردی فیزیولوژیک هستند.
• شیر مادر: نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، ممکن است در مقایسه با نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند، دیرتر زردی آن‌ها از بین برود.

زردی پاتولوژیک:

این نوع زردی به دلیل یک بیماری زمینه ای ایجاد می شود که بر کبد یا کیسه صفرا تأثیر می گذارد. زردی پاتولوژیک می تواند در هر زمانی از دوران نوزادی، از جمله در بدو تولد، چند روز پس از تولد یا حتی چند هفته پس از تولد رخ دهد.

علل زردی پاتولوژیک:

• عفونت: برخی از عفونت ها، مانند عفونت های دستگاه ادراری، هپاتیت و سپسیس، می توانند باعث زردی پاتولوژیک شوند.
• انسداد مجاری صفراوی: انسداد مجاری صفراوی می تواند از عبور بیلی روبین از کبد به روده جلوگیری کند و منجر به زردی شود. انسداد می تواند ناشی از سنگ کیسه صفرا، تومور یا نقص مادرزادی باشد.
• اختلالات کبدی: برخی از اختلالات کبدی، مانند هپاتیت و سیروز، می توانند باعث زردی شوند.
• کم خونی سلول داسی شکل: کم خونی سلول داسی شکل یک بیماری خونی ارثی است که می تواند باعث زردی شود.
• ناسازگاری گروه خونی ABO یا Rh: ناسازگاری گروه خونی ABO یا Rh زمانی رخ می دهد که گروه خونی نوزاد با گروه خونی مادر متفاوت باشد. این امر می تواند منجر به تخریب گلبول های قرمز نوزاد و افزایش سطح بیلی روبین شود.

 

 

علائم زردی نوزاد

علایم اصلی زردی نوزاد عبارتند از:

• زرد شدن پوست و چشم ها: این شایع ترین علامت زردی است. زردی معمولاً ابتدا در صورت ظاهر می شود و سپس به سایر قسمت های بدن مانند قفسه سینه، شکم، بازوها و پاها گسترش می یابد.
• ادرار تیره: ادرار نوزاد مبتلا به زردی ممکن است به رنگ زرد تیره یا قهوه ای باشد.
• مدفوع کم رنگ: مدفوع نوزاد مبتلا به زردی ممکن است به رنگ خاکستری یا سفید باشد.

علائم دیگری که ممکن است در نوزادان مبتلا به زردی شدید مشاهده شود عبارتند از:

• خواب آلودگی: ممکن است نوزاد شما بیشتر از حد معمول بخوابد و به سختی از خواب بیدار شود.
• بی اشتهایی: ممکن است نوزاد شما تمایل به شیر خوردن نداشته باشد یا به اندازه معمول شیر نخورد.
• تب: تب می تواند نشانه عفونت باشد که می تواند باعث زردی شود.
• گریه ضعیف: ممکن است نوزاد شما صدای ضعیف تری نسبت به حد معمول داشته باشد.
• قوس کردن گردن و بدن به عقب: این علامت به عنوان “قوس کردن” شناخته می شود و می تواند نشانه انسفالوپاتی بیلی روبین باشد، یک بیماری جدی که می تواند بر مغز نوزاد تأثیر بگذارد.

 

تشخیص زردی نوزاد

تشخیص زردی نوزاد به طور کلی با معاینه فیزیکی، آزمایش خون و در صورت نیاز، آزمایش‌های تصویربرداری انجام می‌شود.

معاینه فیزیکی:

پزشک با بررسی رنگ پوست، سفیدی چشم و مخاط دهان نوزاد، می‌تواند زردی را تشخیص دهد.

آزمایش خون:

آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین در خون انجام می‌شود. سطوح بالای بیلی‌روبین نشان‌دهنده زردی است.

آزمایش‌های تصویربرداری:

در برخی موارد، ممکن است برای بررسی علت زردی، از آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا اسکن کبد استفاده شود.

موارد زیر نشان‌دهنده زردی نوزاد است:

• پوست، سفیدی چشم و مخاط دهان نوزاد زرد به نظر می‌رسد.
• ادرار نوزاد تیره رنگ است.
• مدفوع نوزاد کم رنگ یا خاکستری است.
• نوزاد بی‌اشتها و خواب‌آلود است.
• نوزاد گریه ضعیفی دارد.
• تب نوزاد.
• قوس کردن گردن و بدن نوزاد به عقب.

اگر هر یک از این علائم را در نوزاد خود مشاهده کردید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام زردی می‌تواند به جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.

 

درمان زردی نوزاد

بهبود زردی نوزاد معمولاً مورد نیاز نیست، زیرا علائم معمولاً در عرض 10 تا 14 روز از بین می‌روند، اگرچه گاهی اوقات ممکن است طولانی‌تر هم بمانند.

درمان معمولاً تنها در صورتی توصیه می شود که آزمایشات سطوح بسیار بالای بیلی روبین در خون نوزاد را نشان دهد.

این به این دلیل است که یک خطر کوچک وجود دارد که بیلی روبین می تواند وارد مغز شود و باعث آسیب مغزی شود.

2 درمان اصلی وجود دارد که می توان در بیمارستان برای کاهش سریع سطح بیلی روبین کودک انجام داد.

که شامل موارد زیر است:

فتوتراپی – نوع خاصی از نور به پوست می تابد که بیلی روبین را به شکلی تبدیل می کند که می تواند به راحتی توسط کبد تجزیه شود.

انتقال خون – که در آن خون کودک شما با استفاده از یک لوله نازک (کاتتر) که در رگ‌های خونی او قرار داده می‌شود و با خون اهداکننده مشابه جایگزین می‌شود. اکثر نوزادان به خوبی به درمان پاسخ می دهند و پس از چند روز می توانند بیمارستان را ترک کنند.

 

 

درمان زردی نوزاد در منزل

در حالی که زردی نوزاد در اکثر موارد بی ضرر است و به خودی خود از بین می رود، می توانید در خانه برای کمک به تسریع روند بهبودی و کاهش سطح بیلی روبین نوزاد، اقداماتی انجام دهید. در اینجا چند روش برای درمان خانگی زردی نوزاد آورده شده است:

شیردهی بیشتر:

• اگر نوزادتان با شیر مادر تغذیه می کند، سعی کنید تا حد امکان به او شیر بدهید. شیر مادر سرشار از ماده ای به نام گلوکورونید است که به دفع بیلی روبین از بدن نوزاد کمک می کند.
• در صورت امکان، هر 2 تا 3 ساعت یا بیشتر به نوزاد شیر بدهید.
• اگر شیر کافی ندارید یا نوزادتان به طور کامل شیر نمی خورد، می توانید از شیر خشک مکمل نیز استفاده کنید.

حمام آفتاب:

• قرار دادن نوزاد در معرض نور خورشید (نور طبیعی، نه نور مستقیم خورشید) می تواند به تجزیه بیلی روبین در پوست او کمک کند.
• بهترین زمان برای حمام آفتاب صبح زود یا اواخر بعد از ظهر است، زمانی که نور خورشید خیلی شدید نیست.
• به یاد داشته باشید که سر نوزاد را با کلاه بپوشانید و از کرم ضد آفتاب استفاده نکنید.
• همچنین، نوزاد را به طور مستقیم در معرض نور خورشید قرار ندهید و او را زیر سایه نگه دارید.

افزایش مایعات:

• به نوزاد مایعات بیشتری مانند آب یا محلول الکترولیت (ORS) بدهید، به خصوص اگر با شیر مادر تغذیه نمی شود.
• این امر به جلوگیری از کم آبی بدن و کمک به دفع بیلی روبین از طریق ادرار کمک می کند.

ماساژ:

• ماساژ شکم نوزاد می تواند به تحریک حرکات روده و دفع بیلی روبین از طریق مدفوع کمک کند.
• برای ماساژ، از روغن گرم مانند روغن بادام یا نارگیل استفاده کنید و به آرامی شکم نوزاد را در جهت عقربه های ساعت ماساژ دهید.

محیط گرم:

• نوزاد را در محیط گرم نگه دارید.
• این امر به حفظ دمای بدن او و جلوگیری از لرزش کمک می کند، که می تواند سطح بیلی روبین را افزایش دهد.

نکات مهم:

• رنگ ادرار و مدفوع نوزاد را به دقت بررسی کنید. ادرار باید به رنگ زرد روشن و مدفوع باید به رنگ زرد یا قهوه ای باشد.
• اگر ادرار نوزاد تیره رنگ و مدفوع او به رنگ خاکستری یا سفید است، ممکن است نیاز به مراقبت های پزشکی داشته باشد.
• به طور مرتب سطح بیلی روبین نوزاد را توسط پزشک یا ماما کنترل کنید.
• اگر هر گونه نگرانی در مورد زردی نوزاد خود دارید، در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید.

 

برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی و پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.

رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸

آرین طب ارائه ارائه‌دهنده انواع خدمات پزشکی از جمله پزشک متخصص در منزل (قلب، ریه، داخلی و…) و انواع خدمات پرستاری و تزریقات در منزل

 

عوارض زردی نوزادی

عوارض زردی نوزاد در صورت عدم درمان:

در حالی که زردی نوزاد در اکثر موارد بی ضرر است و به خودی خود از بین می رود، اگر درمان نشود، می تواند منجر به عوارض جدی شود. مهمترین عارضه زردی نوزاد کرن ایکتروس است که یک بیماری مغزی ناشی از افزایش سطح بیلی روبین در خون است.

علائم کرن ایکتروس عبارتند از:

• گریه گوشخراش: گریه نوزاد ممکن است بلند و جیغ مانند باشد.
• سفتی عضلات: عضلات نوزاد ممکن است سفت و خمیده به نظر برسد.
• تب: نوزاد ممکن است تب داشته باشد.
• تشنج: نوزاد ممکن است دچار تشنج شود.
• اپاتیک (بی تفاوتی): نوزاد ممکن است به اطراف خود بی توجه باشد و به محرک ها پاسخ ندهد.

در موارد شدید، کرن ایکتروس می تواند منجر به:

• مرگ: کرن ایکتروس می تواند کشنده باشد، به خصوص در نوزادانی که زودرس یا نارس به دنیا آمده اند یا مشکلات دیگری دارند.
• ناتوانی های مادام العمر: نوزادانی که از کرن ایکتروس شدید جان سالم به در می برند، ممکن است دچار ناتوانی های مادام العمر مانند ناشنوایی، فلج مغزی یا عقب ماندگی ذهنی شوند.

 

پیشگیری از زردی نوزاد

اگرچه در اکثر موارد زردی نوزاد بی‌ضرر است و به خودی خود از بین می‌رود، اما اقداماتی می‌توانید برای کمک به پیشگیری از زردی نوزاد و در صورت بروز آن، به تسریع روند بهبودی و کاهش سطح بیلی‌روبین او انجام دهید.

اقدامات پیشگیرانه قبل از تولد:

• مراقبت‌های دوران بارداری: مراقبت‌های دوران بارداری منظم را دنبال کنید تا مطمئن شوید که شما و نوزادتان سالم هستید. این شامل انجام تمام آزمایش‌های prenatal و پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل است.
• کنترل گروه خونی: اگر گروه خونی Rh منفی دارید و همسرتان Rh مثبت دارد، با پزشک خود در مورد احتمال ناسازگاری Rh صحبت کنید. ممکن است در دوران بارداری برای جلوگیری از زردی نوزاد، به شما تزریق ایمونوگلوبین Rh (RhoGAM) داده شود.

اقدامات پیشگیرانه بعد از تولد:

• شیردهی: اگر می‌توانید، در ساعات اولیه پس از تولد و به طور مکرر به نوزادتان شیر بدهید. شیر مادر سرشار از ماده‌ای به نام گلوکورونید است که به دفع بیلی‌روبین از بدن نوزاد کمک می‌کند.
• تماس پوست به پوست: تماس پوست به پوست با نوزادتان به حفظ گرمای او و جلوگیری از لرزش کمک می‌کند که می‌تواند سطح بیلی‌روبین را افزایش دهد.
• کنترل سطح بیلی‌روبین: پزشک سطح بیلی‌روبین نوزاد را با آزمایش خون کنترل می‌کند تا مطمئن شود که در محدوده طبیعی است.
• نور خورشید: قرار دادن نوزاد در معرض نور خورشید (نور طبیعی، نه نور مستقیم خورشید) می‌تواند به تجزیه بیلی‌روبین در پوست او کمک کند. بهترین زمان برای حمام آفتاب صبح زود یا اواخر بعد از ظهر است، زمانی که نور خورشید خیلی شدید نیست. سر نوزاد را با کلاه بپوشانید و از کرم ضد آفتاب استفاده نکنید. همچنین، نوزاد را به طور مستقیم در معرض نور خورشید قرار ندهید و او را زیر سایه نگه دارید.
• محیط گرم: نوزاد را در محیط گرم نگه دارید. این امر به حفظ دمای بدن او و جلوگیری از لرزش کمک می‌کند که می‌تواند سطح بیلی‌روبین را افزایش دهد.

 

 

در آخر…

زردی نوزاد یک وضعیت شایع و معمولاً بی‌ضرر است که به دلیل افزایش سطح بیلی روبین در خون نوزادان تازه متولد شده رخ می‌دهد. این وضعیت در اغلب موارد به طور خودبخود در عرض دو هفته برطرف می‌شود و نیاز به درمان خاصی ندارد. با این حال، در برخی موارد نادر، سطح بیلی روبین می‌تواند به میزان خطرناکی افزایش یابد که ممکن است نیاز به مداخلات پزشکی داشته باشد تا از عوارض جدی مانند آسیب مغزی جلوگیری شود.

آگاهی والدین از علائم زردی و نظارت دقیق بر نوزاد می‌تواند به شناسایی زودهنگام این وضعیت و انجام اقدامات مناسب کمک کند. درمان‌های مؤثر مانند فتوتراپی و در موارد شدید، انتقال خون، می‌توانند به کاهش سطح بیلی روبین و جلوگیری از عوارض کمک کنند. همچنین، مراقبت‌های خانگی مانند افزایش تغذیه با شیر مادر و قرار دادن نوزاد در معرض نور طبیعی می‌تواند روند بهبودی را تسریع کند.

 

سوالات متداول

زردی نوزاد وضعیتی است که در آن پوست و چشم‌های نوزاد به دلیل افزایش سطح بیلی روبین در خون زرد می‌شود. بیلی روبین از تجزیه گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود و به طور معمول توسط کبد پردازش و از بدن دفع می‌شود. در نوزادان تازه متولد شده، کبد هنوز به طور کامل تکامل نیافته و نمی‌تواند به سرعت بیلی روبین را پردازش کند، لذا این ماده در خون تجمع می‌یابد.

 

زردی نوزاد در بیشتر موارد یک وضعیت بی‌ضرر و موقتی است که به طور خودبخود در عرض دو هفته برطرف می‌شود. با این حال، سطح بیلی روبین در خون نوزادان باید به دقت نظارت شود زیرا در برخی موارد نادر، افزایش بیش از حد بیلی روبین می‌تواند خطرناک باشد و منجر به عوارض جدی شود.

 

شما می‌توانید در آرین طب خدمات پزشکی و پرستاری در منزل دریافت کنید.

برخی از خدمات ما شامل ویزیت پزشک متخصص در منزل، سونوگرافی در منزل، رادیولوژی در منزل، طب سوزنی در منزل، مشاوره روانشاسی و تغذیه در منزل است.

برای مشاهده همه سرویس های ما به صفحه خدمات مراجعه کنید.

رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸

 

برای رزرو خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل فرم زیر را پر کنید: