آرتروز در سالمندان | علائم، علت، پیشگیری، تشخیص و درمان در منزل

آرتروز در سالمندان، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که معمولاً با پیری و پیرشدن جمعیت، به ویژه در سالمندان، افزایش می‌یابد. این بیماری به عنوان یک نوع از التهاب مفاصل تشخیص داده می‌شود که تاثیر بسزایی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا دارد. با پیشرفت سن، ساختارهای مفصلی نیز تحت تأثیر تغییرات طبیعی و سایر عوامل هستند که ممکن است منجر به آرتروز گردند.

در این متن، به بررسی علل، علائم و مدیریت آرتروز در سالمندان خواهیم پرداخت تا به فهم بهتری از این بیماری و راهکارهای موجود برای مراقبت از سالمندان و سلامت مفاصل در افراد سالمند کمک کنیم.

علل بروز آرتروز در سالمندان می‌توانند به شرح زیر باشند:

• فعالیت ناکافی و حالت ساکن: عدم انجام فعالیت‌های کافی و پیوسته در حالت ساکن، می‌تواند باعث ضعف عضلات و افزایش فشار بر مفاصل شود که در نهایت به آرتروز منجر شود.
• خشکی مفاصل: کاهش تولید مواد مزوسی در مفاصل، می‌تواند باعث افزایش خشکی و ساییدگی مفاصل گردد که عاملی برای ظهور آرتروز است.
• اضافه وزن: افراد با اضافه وزن بیش از حد، به طور مستقیم فشار اضافی را به مفاصل خود وارد می‌کنند و این فشار می‌تواند باعث ساییدگی و سایر مشکلات مفاصل گردد.
• عوامل ژنتیک: وجود عوامل ژنتیک نیز می‌تواند یکی از عوامل موثر در ابتلا به ارتروز در سالمندان باشد.
• آسیب مفاصل: حوادث یا آسیب‌های مکرر به مفاصل در طول عمر، ممکن است به تدریج منجر به آرتروز گردند.

این عوامل به طور ترکیبی می‌توانند سبب بروز و پیشرفت آرتروز در افراد سالمند گردند.

علایم آرتروز در سالمندان گسترده و متنوع بوده و از دردهای خفیف و مزمن تا درد شدید در مفاصل متغیر است. در این بیماری، علائم شایع در سالمندان شامل دردهای مفاصل، تورم، حساسیت، احساس خستگی پس از بلند شدن از رختخواب و حتی احساس استخوان روی استخوان می‌شوند.

مهم‌ترین نکته این است که همه افراد مبتلا به آرتروز احساس درد نمی‌کنند. استئوآرتریت عمدتاً مفاصل دست‌ها، کمر، گردن و مفاصل تحمل‌کننده وزن مثل زانو، لگن و پا را درگیر می‌کند. استئوآرتریت به مفاصل محدود نمی‌شود و می‌تواند به اندام‌های دیگر نیز تأثیر بگذارد.

مطالعات نشان می‌دهد که یوگا روی صندلی برای سالمندان می‌تواند به شکل چشم‌گیری در کاهش درد مفاصل بر اثر آرتروز مؤثر باشد. در این راستا، مواردی که تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند، به موارد مختلفی از جمله درد، تورم و حساسیت در مفاصل مختلف اشاره داریم.

دست‌ها

اگرچه به نظر می‌رسد که ارتروز دست یک بیماری ارثی است و افرادی که از سوابق خانوادگی مبتلا به این بیماری هستند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند، اما آرتروز انگشت دست به طور گسترده‌تری در زنان نسبت به مردان و پس از دوران یائسگی زنان رخ می‌دهد. ارتروز انگشت دست می‌تواند به شکلی ظاهر شود که بخش‌های استخوانی به نام گره‌های هبردن در مفاصل انتهایی انگشتان (نزدیک به ناخن) ظاهر می‌شوند. این گره‌ها معمولاً به عنوان گره‌های بوچارد در مفاصل میانی انگشتان نیز شناخته می‌شوند. افزایش اندازه انگشتان و احساس بی‌حسی می‌توانند از علائم این بیماری باشند. همچنین، مفصل شست نیز در اثر آرتروز معمولاً تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.

زانو

در حالی که زندگی با یک بیماری مزمن همچون آرتروز چالش‌های خود را دارد، اما برای کنترل علائم این بیماری، می‌توان از روش‌های مختلفی بهره گرفت که این امکان را فراهم می‌آورد تا زندگی با کیفیت بالایی حفظ شود. در ادامه به معرفی این روش‌ها می‌پردازیم:

دارو درمانی

ارتوتیک‌ها ابزارها و وسایلی هستند که عملکرد مفاصل را بهبود می‌بخشند و در تسهیل درمان و کاهش علائم آرتروز تاثیرگذارند. این ابزارها به شکل اختصاصی با توجه به نیازها و ویژگی‌های هر فرد طراحی و ساخته می‌شوند.

استفاده از بریس

بریس به عنوان یک ابزار دیگر، با قرار گرفتن در اطراف مفصل، می‌تواند حرکات آن را مهار کرده و با جلوگیری از برخی فعالیت‌های اضافه، ساییدگی مفصل و تغییر شکل استخوان را کاهش داده و در نتیجه، به کاهش درد و التهاب در مفصل کمک کند.

تزریق استروئید

تزریق استروئید یک روش دیگر درمانی برای آرتروز در سالمندان است که به کاهش درد و تورم مفاصل کمک می‌کند.

فیزیوتراپی برای سالمند مبتلا به آرتروز، یکی از روش‌های پرکاربرد در درمان درد مفاصل در افراد سالمند است. این روش به تقویت ماهیچه‌های سالمندان کمک می‌کند و ثبات مفصل را افزایش می‌دهد. این فرآیند می‌تواند عدم تحرک مفصل درگیر آرتروز را کاهش داده و در جلوگیری از پیشرفت این عارضه موثر باشد.

در صورتی که روش‌های پیشین نتواسته باعث کاهش درد و درمان آرتروز گردند، متخصص ارتوپدی ممکن است جراحی را به عنوان یک گزینه مطرح کند. اگر آسیب به مفصل به اندازه‌ای بزرگ باشد، جراح ممکن است از ایمپلنت‌های فلزی و پلاستیکی استفاده کند تا مفصل را جایگزین کند.

آرتروز پا یک بیماری مزمن است که با تحلیل رفتن غضروف مفاصل و ایجاد درد، تورم و محدودیت حرکتی همراه است. خوشبختانه، روش‌های درمانی مختلفی برای مدیریت این بیماری و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد.

روش‌های درمانی آرتروز پا

داروها:

• مسکن‌ها: برای کاهش درد
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): برای کاهش التهاب و درد
• داروهای تغییر دهنده بیماری: برای کند کردن پیشرفت بیماری

فیزیوتراپی:

• تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف مفصل
• تمرینات افزایش دامنه حرکتی
• روش‌های درمانی دستی
• آموزش تکنیک‌های صحیح راه رفتن و ایستادن

کمک‌های درمانی:

• استفاده از عصا، واکر یا بریس برای کاهش فشار روی مفاصل
• استفاده از کفش‌های طبی و کفی‌های طبی

تزریقات:

• تزریق کورتیکوستروئیدها: برای کاهش التهاب و درد کوتاه مدت
• تزریق هیالورونیک اسید: برای بهبود لغزندگی مفصل

جراحی:

• آرتروسکوپی: برای برداشتن قطعات غضروف آسیب دیده و ترمیم مفصل
• استئوتومی: برای تغییر شکل استخوان و توزیع مجدد وزن روی مفصل
• تعویض مفصل: برای جایگزینی مفصل آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی

ارتروز زانو به عنوان یک بیماری پیشرونده شناخته می‌شود که با تجزیه غضروف اطراف استخوان‌های مفصل همراه است. این فرآیند به ساییدگی استخوان‌ها و ایجاد خار استخوان و شاید هم پوکی استخوان منجر شود، که در نتیجه باعث افزایش درد، سفتی و افت تحرک ممکن است گردد.

تنوع درمانی در مدیریت آرتروز زانو موثر است و پزشک، با توجه به وضعیت فرد، مرحله بیماری و سرعت پیشرفت آن، روش‌های مختلف درمان آرتروز زانو را پیشنهاد می‌دهد.

به عنوان یک نکته حائز اهمیت، باید توجه داشت که در افراد با اضافه وزن، کاهش وزن اولویت اول در درمان آرتروز زانو دارد. همچنین، انجام تمریناتی که به تقویت عضلات و مفصل زانو کمک می‌کند، می‌تواند با کنترل درد موازاتی داشته باشد.

در صورتی که علائم به شدت ملایم باشند، مصرف استامینوفن یا سایر داروهای بدون نسخه (OTC) اغلب می‌تواند به کاهش درد کمک کند. همچنین، پزشک ممکن است تمرینات خاصی را توصیه کند که به افزایش قدرت و ارتقاء تحرک در طول زمان کمک می‌کند.

در صورتی که مصرف مسکن و انجام ورزش به نتایج مطلوب نرسد، پزشک ممکن است به شما فیزیوتراپی، داروهای ضد التهاب، تزریق کورتیکواستروئیدها یا اسید هیالورونیک را توصیه کند.

برنامه درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مصرف مسکن‌ها
• شرکت در جلسات فیزیوتراپی به منظور ایجاد یا حفظ قدرت و انعطاف پذیری
• استفاده از زانوبند به منظور کاهش فشار بر سطح مفاصل
• پوشیدن کفش مناسب جهت کاهش فشار بر زانو

در این مرحله، احتمالاً لازم است فعالیت‌های روزانه خود را تطبیق دهید یا تغییراتی در آن‌ها ایجاد کنید تا از درد جلوگیری شود.

در این مرحله، که غضروف به طور قابل توجهی کاهش یافته یا به طور کامل از بین رفته است، فرد می‌تواند به کمک داروهای مسکن از درد استفاده کند. استفاده از عصا، واکر یا بریس هم می‌تواند به او کمک کند تا بهتر متحرک بماند. پزشک نیز ممکن است جراحی را برای جایگزینی یا تنظیم مجدد مفصل توصیه کند. اگر موارد گفته شده به نتیجه مناسب نرسند، بیمار به مرحله جراحی می‌رود که شامل دو گزینه زیر می‌شود:

• آرتروسکوپی: در این جراحی کم تهاجمی با دوره نقاهت پایین، پزشک قسمت‌های آسیب‌دیده را حذف می‌کند.
• جراحی تعویض مفصل: در آرتروپلاستی، مفصل آسیب‌دیده با یک مفصل مصنوعی جایگزین می‌شود.

آرتروز یکی از شایع‌ترین مشکلات مفصلی در سالمندان است که می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. خوشبختانه، با رعایت برخی نکات می‌توان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد و حتی علائم آن را کاهش داد.

چرا پیشگیری از آرتروز مهم است؟

آرتروز یک بیماری مزمن است که درمان قطعی ندارد. اما با اقدامات پیشگیرانه می‌توان از بروز یا پیشرفت آن جلوگیری کرد و درد و محدودیت حرکتی ناشی از آن را کاهش داد.

چگونه از آرتروز پیشگیری کنیم؟

• کنترل وزن: اضافه وزن فشار زیادی بر مفاصل، به ویژه زانوها و لگن وارد می‌کند. کاهش وزن حتی چند کیلوگرمی می‌تواند تاثیر قابل توجهی در کاهش درد و بهبود عملکرد مفاصل داشته باشد.
• ورزش منظم: ورزش‌های کم‌ضربه مانند شنا، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و یوگا به تقویت عضلات اطراف مفصل، افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش فشار روی مفاصل کمک می‌کنند.
• تغذیه سالم: مصرف غذاهای غنی از کلسیم، ویتامین D و آنتی‌اکسیدان‌ها برای سلامت استخوان‌ها و مفاصل ضروری است.
• استراحت کافی: استراحت منظم به ترمیم مفاصل آسیب‌دیده کمک می‌کند.
• حفظ وضعیت صحیح بدن: حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام ایستادن، نشستن و بلند کردن اجسام از فشار روی مفاصل می‌کاهد.
• استفاده از وسایل محافظتی: استفاده از زانوبند، آستین‌های طبی و سایر وسایل محافظتی هنگام انجام فعالیت‌های سنگین می‌تواند از آسیب به مفاصل جلوگیری کند.
• مراجعه منظم به پزشک: مراجعه منظم به پزشک برای بررسی سلامت مفاصل و تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی بسیار مهم است.

ورزش‌های مناسب برای پیشگیری از آرتروز

• پیاده‌روی: یک ورزش ساده و موثر برای تقویت عضلات پا و کاهش فشار روی مفاصل زانو است.
• شنا: یک ورزش کم‌ضربه است که به تمام گروه‌های عضلانی بدن کمک می‌کند.
• دوچرخه‌سواری: یک ورزش هوازی عالی است که فشار کمی روی مفاصل وارد می‌کند.
• یوگا: یوگا به افزایش انعطاف‌پذیری، تقویت عضلات و کاهش استرس کمک می‌کند.

تغذیه مناسب برای پیشگیری از آرتروز

• غذاهای غنی از کلسیم: شیر، ماست، پنیر، سبزیجات برگ سبز تیره
• غذاهای غنی از ویتامین D: ماهی‌های چرب، تخم‌مرغ، لبنیات غنی‌شده با ویتامین D
• غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها: میوه‌ها و سبزیجات رنگی

با گذشت زمان، دیسک‌ها و مفاصل گردن به‌آرامی فرسوده می‌شوند، به خصوص در افرادی که سن آن‌ها بیش از ۶۰ سال است. آرتروز گردن، مخصوصاً در این گروه از افراد، به عنوان یک پدیده رایج شناخته می‌شود. این بیماری معمولاً باعث درد شدید، سفتی و محدودیت در حرکت گردن می‌شود.

درمان آرتروز گردن متناسب با شدت و علائم بیماری انجام می‌شود و شامل استراحت، جلسات فیزیوتراپی، مصرف داروهای مسکن و ضدالتهاب، تزریقات موضعی و در موارد شدیدتر، جراحی است.

آرتروز مچ پا، ناشی از التهاب یک یا چند مفصل در منطقه مچ پا است و باعث تولید درد و سفتی در این ناحیه می‌شود. این بیماری اغلب به دلیل عواملی همچون افزایش سن، صدمات ناشی از حوادث، چاقی و سابقه خانوادگی ایجاد می‌شود. افراد مسن مبتلا به آرتروز مچ پا ممکن است دچار مشکلات در راه رفتن و انجام فعالیت‌های روزمره شوند.

آرتروز لگن از اصلی‌ترین علل دردهای لگنی در افراد سالمند است و با گذشت زمان، شدت بیماری افزایش خواهد یافت. نواحی مفصل ران، کشاله ران و باسن در افراد سالخورده مبتلا به آرتروز لگن دچار درد می‌شوند. این بیماران اغلب با محدودیت حرکتی در ناحیه لگن مواجه می‌شوند و درد با افزایش فعالیت‌های فیزیکی به مدت طولانی بیشتر خواهد شد. تأثیرات مختلف آرتروز لگن و روش‌های متعدد درمانی بر نوع این بیماری در افراد سالمند قابل تشخیص است.

آرتروز کمر به التهاب و درد مفاصل مرتبط با ستون فقرات یا مفاصل ساکروایلیاک اطلاق می‌شود؛ نقاطی که کمر به استخوان لگن وصل می‌شود. این حالت ممکن است از علل گوناگونی ناشی شود، به‌عنوان مثال، ناشی از ساییدگی و آسیب به مهره‌ها و غضروف‌های بین مهره‌ها باشد. همچنین، عفونت‌ها، بیماری‌های خودایمنی و شرایط دیگر نیز ممکن است باعث بروز این بیماری گردند.

شما می‌توانید با کاهش خطر و به تأخیر انداختن شروع احتمالی استئوآرتریت، تلاش کنید. اگر مفاصل شما در حال حاضر سالم هستند، تمام تلاش خود را برای حفظ تحرک، عملکرد و جلوگیری از درد و ناتوانی مرتبط با استئوآرتریت انجام دهید.

بیش از ۱۰۰ نوع بیماری آرتروز در سالمندان و شرایط مشابه آن وجود دارد، هرکدام دارای عوامل خطر، ویژگی‌های فردی، رفتارها و شرایط خاص خود هستند.

عواملی مثل زن بودن و داشتن سابقه خانوادگی استئوآرتریت که از نمایه ژنتیکی ناشی می‌شوند، از جمله عواملی هستند که احتمال ابتلای افراد به برخی از انواع استئوآرتریت را افزایش می‌دهند و قابل اصلاح نیستند.

عوامل خطر قابل تغییر، رفتارها و شرایطی هستند که می‌توانند به‌منظور کاهش خطر، تأخیر یا حتی پیشگیری از ارتروز در پیری تغییر کنند. به‌عنوان مثال:

• برای جلوگیری از استئوآرتریت عادی، برنامه‌های کاهش وزن مناسب داشنه باشید.
• برای پیشگیری از استئوآرتریت روماتوئید، از سیگار پرهیز کنید.
• برای جلوگیری از نقرس، رژیم غذایی سالمی داشته باشید که قند، الکل و پورین کمی دارد.

اجتناب از آسیب‌های ورزشی با داشتن تجهیزات مناسب، تمرین کافی و ایمنی در حین بازی می‌تواند از پارگی ACL (رباط صلیبی قدامی) که اغلب به آرتروز (OA) منجر می‌شود، جلوگیری کند.

آرتروز در سالمندان می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی آن‌ها داشته باشد. علائم مثل درد، سفتی مفاصل، محدودیت حرکت و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره می‌تواند به سطحی بالا برود که زندگی روزانه را برای سالمندان مشکل کند. از طرف دیگر، اصول درمانی، فیزیوتراپی و مراقبت‌های بهینه می‌توانند بهبود وضعیت زندگی افراد مبتلا به آرتروز را تسریع کنند و از افزایش شدت علائم جلوگیری کنند.

آرتروز زانو یک بیماری روماتیسم مفصلی مزمن است که با ساییدگی و خرابی غضروف زانوها همراه است. این بیماری معمولاً در سنین بالاتر و در افراد سالمند شیوع دارد و باعث درد، سفتی و محدودیت در حرکت زانو می‌شود. درمان آرتروز زانو شامل استراحت، فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب، نگهداری از سالمندان و در موارد پیشرفته‌تر، جراحی می‌شود. هدف اصلی درمان بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا و کاهش درد و سفتی زانوهاست.

برای جلوگیری از آرتروز در پیری، حفظ وزن مناسب، انجام ورزش منظم با تأیید پزشک، مصرف غذاهای حاوی مواد مغذی، اجتناب از آسیب‌های ورزشی، نشستن صحیح، کنترل بیماری‌ها و مشاوره پزشکی پیشگیرانه مواردی هستند که می‌توانند در پیشگیری از آرتروز در پیری مؤثر باشند.