Hb در آزمایش خون (هموگلوبین)

Hb به معنای هموگلوبین است که یک نوع پروتئین در سلول‌های خونی است و اکسیژن را از ریه‌ها به بقیه بدن منتقل می‌کند. اختلال در سطح هموگلوبین خون می‌تواند نشان‌دهنده نوعی اختلال خونی باشد. در آزمایش خون، Hb با عنوان Hgb نیز نشان داده می‌شود. این آزمایش معمولاً برای تشخیص کم‌خونی استفاده می‌شود که وضعیتی است که در آن تعداد گلبول‌های قرمز کمتر از حالت عادی است. در این مقاله، به مفهوم کلمه Hb در آزمایش خون پرداخته می‌شود.

 

hb در آزمایش خون چیست؟

ممکن است میزان hb در آزمایش خون، نقش مهمی در تشخیص و پیگیری برخی از مشکلات سلامتی داشته باشد. زمانی که میزان هموگلوبین کاهش می‌یابد، این ممکن است نشان‌دهنده کم‌خونی باشد که معمولاً به دلیل کمبود گلبول‌های قرمز یا کاهش تولید آن‌ها اتفاق می‌افتد. کم‌خونی می‌تواند علائمی مانند خستگی، ضعف، تنگی نفس و بی‌اشتهایی را به همراه داشته باشد.

از طرف دیگر، افزایش میزان هموگلوبین ممکن است به علت عوامل مختلفی اتفاق بیفتد. به‌عنوان‌مثال، در شرایطی مانند افزایش فشارخون، افزایش اندام‌های خون‌ساز مانند سلول‌های لوکوسیتی و گلبول‌های قرمز، یا حتی در برخی بیماری‌های خونی مانند پلی‌سیتمیا، میزان هموگلوبین افزایش می‌یابد.

بااین‌حال، تشخیص بیماری‌ها و مشکلات سلامتی تنها بر اساس میزان هموگلوبین نمی‌تواند کامل باشد و نیاز به انجام آزمون‌های دیگر و مشاوره با پزشک دارد تا علت واقعی افزایش یا کاهش میزان هموگلوبین مشخص شود و درمان مناسبی ارائه شود.

تفاوت میان آزمایش هموگلوبین (Hb) و هموگلوبین (Hgb)

تفاوت اصلی بین hb و hgb این است که واقعاً هیچ تفاوتی وجود ندارد. هموگلوبین (hb) که به هموگلوبین (hgb) نیز مشهور است، یک پروتئین در گلبول‌های قرمز است که آهن را در خود جای‌داده و اصلی‌ترین وظیفه‌اش انتقال اکسیژن به سلول‌هاست. در انگلیسی آمریکایی از “hemoglobin” (hbg) استفاده می‌شود، درحالی‌که در انگلیسی بریتانیایی از “haemoglobin” (hb) استفاده می‌شود.

 

 

برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی، پرستاری و زیبایی در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.

رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸

 

نقش و اهمیت هموگلوبین

وظیفه هموگلوبین در سیستم خونی بسیار حیاتی است. این پروتئین که در گلبول‌های قرمز خون وجود دارد، نقش اساسی در حمل اکسیژن از ریه‌ها به بافت‌های بدن دارد. به‌عبارت‌دیگر، هموگلوبین با برخورد با اکسیژن در ریه‌ها، آن را جذب کرده و از طریق سیستم عروقی به سایر اندام‌ها و بافت‌های بدن منتقل می‌کند. همچنین، در مقابل، این پروتئین از طریق حمل دی‌اکسیدکربن از بافت‌ها به ریه‌ها نیز نقش دارد. ازآنجاکه هموگلوبین دارای رنگ قرمز است، عاملی است که به خون‌رنگ قرمز و جذابیتی منحصربه‌فرد می‌بخشد.

 

زمان توصیه برای انجام آزمایش هموگلوبین (Hgb یا Hb)

زمانی که فرد علائمی مانند خستگی غیرمعمول، ضعف، تنگی نفس، بی‌اشتهایی یا خواب‌آلودگی را تجربه می‌کند، ممکن است نیاز به انجام آزمایش هموگلوبین باشد. همچنین، در شرایطی مانند اختلالات ژنتیکی مانند تالاسمی یا کم‌خونی داسی‌شکل، رژیم غذایی حاوی مقادیر کمی آهن و مواد معدنی، عفونت‌های طولانی‌مدت یا خون‌ریزی بیش از حد، پزشک ممکن است توصیه به انجام این آزمایش دهد.

 

شرایط انجام آزمایش هموگلوبین

آزمایش هموگلوبین نیازی به ناشتا بودن یا رژیم غذایی خاصی ندارد. درصورتی‌که پزشک شما آزمایشات دیگری را همراه با آزمایش هموگلوبین تجویز کرده باشد که نیاز به ناشتایی دارند، می‌توانید تمامی آزمایشات را در یک‌باره و ناشتا انجام دهید. برای انجام نمونه‌گیری hb در آزمایش خون، نیاز به نمونه خون است.

 

نقش آزمایش هموگلوبین در تشخیص بیماری‌های خونی و اختلالات هموگلوبین

آزمایش هموگلوبین می‌تواند به تشخیص و پایش برخی از بیماری‌های خونی و اختلالات مرتبط کمک کند:

• بررسی و سنجش شدت آنمی (کم‌خونی) و پلی‌سیتمی (پرخونی) و سایر اختلالات خونی
• ارزیابی بیماری تالاسمی نوع‌های A و B، هموگلوبین H و سایر اختلالات هموگلوبین
• مشخص‌کردن اعداد لازم برای محاسبه MCH در آزمایش CBC (تعداد میانگین هموگلوبین در گلبول‌های قرمز) و MCHC (غلظت متوسط هموگلوبین در گلبول‌های قرمز)
• ارزیابی مکرر ازدست‌رفتن خون و شدت همولیز (تجزیه گلبول‌های قرمز)

در کل، این آزمایش می‌تواند به پزشک کمک کند تا وضعیت سلامتی خون فرد را بررسی و مشخص کند و درمان مناسبی را تجویز کند.

 

تفسیر نتایج آزمایش هموگلوبین

اگر سطح هموگلوبین شما بالا یا پایین‌تر از حد طبیعی است، همیشه به معنای بیمار بودن شما نیست. در واقع، عواملی مانند رژیم غذایی، سطح فعالیت، مصرف داروها، دوره قاعدگی و عوامل دیگر می‌توانند بر سطح این فاکتور تأثیر بگذارند. همچنین، اگر در مناطق مرتفع زندگی می‌کنید، ممکن است سطح هموگلوبین شما به‌صورت طبیعی بالاتر از حد نرمال باشد؛ بنابراین، برای خواندن آزمایش، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

اما به‌طورکلی، سطوح پایین هموگلوبین ممکن است نشانه‌ای از موارد زیر باشند:

• انواعی از کم‌خونی
• تالاسمی (نوعی بیماری ژنتیکی)
• کمبود آهن یا مواد معدنی
• بیماری‌های کبدی
• سرطان

همچنین، سطوح بالا هموگلوبین ممکن است نشانگر بیماری‌های ریوی یا قلبی باشند. درصورتی‌که تعداد هموگلوبین‌ خون شما کمتر از حد نرمال است، با پزشکتان مشورت نمایید.

 

مقادیر نرمال هموگلوبین در آزمایش خون

باتوجه‌به اینکه مقادیر طبیعی Hb در آزمایش خون به جنسیت و سن ارتباط دارد، لذا این فاکتور باید بر اساس معیارهای اختصاصی سنجیده شود. در ادامه، مقادیر نرمال Hb در آزمایش خون بر اساس سن و جنسیت به تفکیک مشخص شده است:

• نوزادان: ۱۱-۱۸ گرم در دسی‌لیتر
• کودکان کم‌سن‌وسال: ۱۱.۵- ۱۶.۵ گرم در دسی‌لیتر
• آقایان بالغ: ۱۳- ۱۶.۵ گرم در دسی‌لیتر
• خانم‌های بالغ: ۱۲-۱۶ گرم در دسی‌لیتر
• خانم‌های باردار: ۱۱-۱۶ گرم در دسی‌لیتر

مقادیر بحرانی hb در آزمایش خون زیر ۵ و بالای ۲۰ هستند که مقادیر خطرزا هستند.

 

عوامل مؤثر بر کاهش اچ بی در آزمایش خون

در کاهش اچ بی در خون، عوامل متعددی می‌توانند نقش داشته باشند و تولید این ماده را در مغز استخوان تحت‌تأثیر قرار دهند. شرح زیر شامل شایع‌ترین عوامل است:

فقدان آهن در رژیم غذایی:

عدم مصرف آهن کافی در رژیم غذایی باعث ناتوانی مغز استخوان در تولید هموگلوبین می‌شود که ممکن است منجر به کاهش سطح هموگلوبین در خون شود.

کمبود فولات یا ویتامین B12:

کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند تولید ناکافی گلبول‌های قرمز را در مغز استخوان تحت‌تأثیر قرار داده و سبب کاهش هموگلوبین در خون شود.

خونریزی شدید:

ازدست‌دادن خون به مقدار زیاد در تصادفات یا جراحات می‌تواند باعث کاهش سطح هموگلوبین در خون شود.

خونریزی داخلی:

زخم معده، سرطان روده و آسیب‌های داخلی می‌توانند باعث خونریزی داخلی شده و سطح هموگلوبین را کاهش دهند.

آنمی سلول‌های داسی‌شکل:

این بیماری به دلیل نقص ژنتیکی باعث شکل‌دهی ناصحیح گلبول‌های قرمز می‌شود که می‌تواند منجر به کاهش هموگلوبین در خون شود.

هیپوتیروئیدیسم یا کم‌کاری تیروئید:

کمبود فعالیت غده تیروئید می‌تواند تولید هورمون‌های موردنیاز برای تولید گلبول‌های قرمز را کاهش داده و سبب کاهش هموگلوبین شود.

اسپلنومگالی یا بزرگ‌شدن طحال:

این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که طحال به دلیل عفونت یا سرطان بیش از حد بزرگ شود و ممکن است باعث کاهش هموگلوبین در خون شود.

اختلالات مغز استخوان:

بیماری‌هایی مانند لوسمی (سرطان خون) سبب کاهش عملکرد مغز استخوان شده و به همین دلیل تولید هموگلوبین کاهش پیدا می‌کند.

بیماری‌های مزمن کلیوی:

در این بیماری‌ها کلیه قادر نیست به‌صورت بهینه وظایف خود را انجام دهد و هورمون اریتروپویتین که یکی از هورمون‌های محرک تولید سلول‌های قرمز و هموگلوبین است، دچار افت می‌شود.

 

علائم و عوامل مرتبط با افزایش هموگلوبین در بدن

سرطان یا بیماری‌های خودایمنی، جزو مزمن‌ترین بیماری‌ها شناخته می‌شوند. یکی از علائمی که ممکن است ناشی از افزایش هموگلوبین باشد، افزایش تولید سلول‌های قرمز یا گلبول‌های قرمز است که نشانگر بودن بیماری در سراسر بدن است. سرطان خون، یک نوع بیماری سیستماتیک است. وقتی بیمار نیاز به گلبول‌های قرمز بیش از حدی دارد، مغز استخوان شروع به تولید بیشتر می‌کند که این باعث افزایش hb در آزمایش خون می‌شود. این افزایش می‌تواند به افزایش نسبت هماتوکریت، یعنی حجم خون، منجر شود که ممکن است باعث علائمی مانند شدت خارش، سردرد، سرگیجه، کبودی یا خونریزی، تعریق بیش از حد، التهاب مفاصل، افزایش وزن غیرعادی، پوست زرد یا چشم زرد، خستگی و تغییرات رنگ پوست مانند کبودی یا قرمزی شود. عواملی مانند ذخایر بدن، نیاز افزایشی به گلبول‌های قرمز خون و شرایط محیطی می‌توانند منجر به افزایش هموگلوبین شوند. این افزایش می‌تواند تأثیرات مهمی بر روی عملکرد قلب و ریه و حتی زندگی روزمره داشته باشد.

 

روش‌های درمانی برای افزایش سطح هموگلوبین در خون

برای افزایش سطح هموگلوبین در خون، می‌توانید از تغییرات در رژیم غذایی و مصرف مکمل‌های ویتامینی یا آهن استفاده کنید. پزشک ممکن است به شما توصیه کند که مواد غذایی با سرشاری از آهن و ویتامین‌های موردنیاز برای تولید هموگلوبین مصرف کنید. همچنین، در برخی موارد، تزریق خون نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد تا سطح هموگلوبین در خون را افزایش دهد.

 

 

برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی، پرستاری و زیبایی در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.

رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸

 

راهکارهای تغذیه‌ای برای افزایش هموگلوبین خون

برای افزایش سطح هموگلوبین در خون، می‌توانید از غذاهایی که غنی از آهن، فولات و ویتامین C هستند استفاده کنید. مصرف مواد غذایی مانند گوشت، ماهی، سبزیجات برگ سبز، تخم‌مرغ، غلات کامل، حبوبات و میوه‌های خشک، به تولید هموگلوبین کمک می‌کند. همچنین، مصرف مکمل‌های آهن و فولات، به‌خصوص برای افرادی که نیاز به افزایش سریع هموگلوبین دارند، توصیه می‌شود. برای افزایش جذب آهن، مصرف غذاهای حاوی ویتامین C مانند مرکبات و سبزیجات سبز برگ مفید است. اما باید توجه داشت که مصرف زیاد آهن نیز ممکن است عوارض جانبی داشته باشد، بنابراین بهتر است توصیه پزشک را رعایت کنید.

 

در آخر…

در این مقاله، به بررسی hb در آزمایش خون پرداختیم و اهمیت آن را برای تشخیص و پایش برخی از مشکلات سلامتی مورد بررسی قرار دادیم و درباره تفاوت آزمایش‌های Hb و Hgb نیز توضیحاتی ارائه شد. همچنین، برای افرادی که تمایل دارند آزمایش خون در منزل را انجام دهند، می‌توانند از طریق استفاده از کیت‌های آزمایش خونی که از فروشگاه‌های داروخانه‌ای یا آنلاین قابل‌تهیه است، به این منظور اقدام کنند. بااین‌حال، مهم است به یاد داشته باشید که نتایج این آزمایش‌ها نیاز به تفسیر توسط پزشک دارند و تشخیص نهایی بر اساس آن‌ها انجام می‌شود.

 

برای رزرو خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل فرم زیر را پر کنید: