فوبیا (phobia) یکی از وضعیت‌هایی است که می‌تواند زندگی روزمره افراد را تحت‌تأثیر قرار داده و آنها را از تجربه موقعیت‌های مختلفی که ممکن است خطرناک باشند، باز دارد. این موضوع می‌تواند منجر به محدودیت‌های زیادی در زندگی شخصی و اجتماعی فرد شود، همچنین می‌تواند باعث ایجاد استرس و اضطراب شدید در فرد شود که ممکن است تأثیرات منفی بر روی کیفیت زندگی او داشته باشد. در این متن، ما سعی می‌کنیم به بررسی عمیق‌تر این موضوع بپردازیم و راهکارهای موجود برای مدیریت و درمان فوبیا را مورد بررسی قرار دهیم.
فوبیا چیست؟
فوبیا به‌عنوان یک نوع اختلال اضطرابی تعریف می‌شود که باعث می‌شود فرد در مواجهه با شرایط خاص یا موجودات زنده، تحریک شده و ترس فزاینده‌ای را تجربه کند. این ترس معمولاً به نظر دیگران اغراق شده و غیرمنطقی می‌آید. هراس معمولاً به‌عنوان ترسی ناشی از یک عامل خاص تعریف می‌شود و می‌تواند به وحشت‌زدگی یا حملات پانیک منجر شود.
معیارهای تشخیصی فوبیای خاص
معیار هایی که نشان می دهند ترس شخص از اشیاء و موقعیت ها و… فوبیا است شامل موارد زیر است:
- ترس یا اضطراب چشمگیر در مورد یک شیء یا وضعیت خاص، در کودکان، ترس یا اضطراب ممکن است با گریه، کج خلقی، خشک و بی حرکت شدن یا چسبیدن به دیگران ابراز شود.
- شیء یا وضعیت فوبیک تقریباً همیشه باعث ترس یا اضطراب فوری در فرد خواهد شد.
- فرد از شیء یا موقعیت فوبیک به طور فعال اجتناب می کند یا با ترس و یا اضطراب شدید آن را تحمل خواهد کرد.
- شدت ترس یا اضطراب با شدت خطر تناسب ندارد ( با در نظر گرفتن زمینه اجتماعی فرهنگی )
- ترس ، اضطراب یا اجتناب پایدار است و به طور معمول حداقل 6 ماه طول خواهد کشید.
- رنج یا نابسامانی شدید در عملکرد های اجتماعی ، شغلی ، شخصی یا سایر جنبه های مهم ایجاد خواهد کرد.
در اکثر موارد فوبیای حیوانات، محیط طبیعی و خون و آمپول و زخم در کودکی شروع می شوند. سایر فوبیا ها مانند فوبیای موقعیتی ( مثل فوبیای رانندگی ) اکثرا در بزرگسالی شروع می شود.
موثر ترین روش از بین بردن آنها رفتار درمانی می باشد.
ترس فرد می تواند تبدیل به حمله پانیک شود و علائم زیر را بروز دهد:
درد قفسه سینه ( Chest Pain )، تپش قلب، تنگی نفس، خشکی دهان، افزایش فشار خون، تعریق، تهوع، لرز، احساس ناراحتی در معده، احساس خفگی، سرگیجه و سبکی سر
برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی و پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸
آرین طب ارائه ارائه‌دهنده انواع خدمات پزشکی از جمله پزشک متخصص در منزل (قلب، ریه، داخلی و…) و انواع خدمات پرستاری و تزریقات در منزل
خدمات مرتبط
انواع فوبیای خاص
آکروفوبیا ( Acrophobia ) : ترس از ارتفاع و قرار گرفتن در مناطق بلند باعث می شود از آنها فاصله بگیرد و در صورتی که در این موقعیت قرار گرفت علائم مانند سر گیجه و تعریق و از دست دادن هوشیاری به آنها رخ دهد .
کلاستروفوبیا ( Claustrophobia ) : ترس از محیط های بسته و فضا های تنگ ، اگر فرد در این موقعیت قرار بگیرد احساس خفگی و تنگی نفس دارد .
آویاتوفوبیا ( Aviophobia ) : ترس از پرواز و سوار شدن در هواپیما باعث می شود که فرد از آنها فرار کند به دلیل اینکه فرد در زمانی که سوار بر آنها بوده اتفاق بدی برایش افتاده است .
هموفوبیا ( Hemophobia ) : ترس از خون می باشد و زمانی که فرد جراحت و یا خونریزی مشاهده کند از هوش برود
زوفوبیا ( Zoophobia ) : ترس از حیوانات می تواند به دلیل این باشد که فرد در زمان گذشته مواجهه دلهره آوری با حیوانات داشته است از انواع می تواند به سینوفوبیا یا ترس از سگ ( Cynophobia ) ، اوفیدیوفوبیا یا ترس از مار ( Ophidiophobia ) ، آراکنوفوبیا یا ترس از عنکبوت ( Arachnophobia ) ، هیپوفوبیا یا ترس از اسب ( hippophobia ) اشاره کرد .
نیکتوفوبیا ( Nyctophobia ) : ترس از تاریکی به علت های مختلفی از جمله ترس در دوران کودکی به وجود می آید .
آسترافوبیا ( Astraphobia ) : ترس از رعد و برق
اتوفوبیا ( Autophobia ) : ترس از تنهایی
هیدروفوبیا ( Hydrophobia ) : ترس از آب
مایسوفوبیا ( mysophibia ) : ترس از کثیفی و میکروب
زینوفوبیا ( xenophobia ) : بیگانه هراسی
پایروفوبیا ( pyrophobia ) : ترس از آتش
پاتوفوبیا ( Pathophobia ) : ترس از بیماری
آلگوفوبیا ( Algophobia ) : ترس از درد
فتوفوبی ( Photophobia ) : ترس از نور
فوبوفوبیا ( Phobophobia ) : ترس از داشتن یک فوبیا
علائم فوبیا و عوارض آن
فوبیا یکی از اختلالات اضطرابی است که باعث ایجاد ترس ناشی از یک عامل خاص می‌شود. این اختلال می‌تواند به طور قابل‌ملاحظه‌ای بر زندگی روزمره فرد تأثیر بگذارد و باعث محدودیت‌های جدی در تعاملات اجتماعی و شغلی شود.
احساس اضطراب بیش از حد: فرد با وجود عدم وجود خطر واقعی، به طور غیرقابل‌کنترل دچار هراس و وحشت می‌شود.
اجتناب از موقعیت‌های ترسناک: افراد ممکن است به دلیل ترس اغراق‌آمیز از موقعیت‌ها یا فعالیت‌هایی که باعث ایجاد ترس می‌شوند، اجتناب کنند.
علائم جسمی ممکن است شامل:
- ضربان یا تپش قلب
- تنگی نفس
- مشکلات گفتاری
- خشکی دهان
- مشکلات معده
- حالت تهوع
- فشارخون بالا
- لرزش یا گرفتگی
- درد یا فشار در قفسه سینه
- احساس خفگی
- سرگیجه یا سبکی سر
- تعریق زیاد
- تنفس نامتعادل
- دل‌شوره
- سوزش بدن
توجه: این علائم نشان‌دهنده تأثیرات جسمی و ذهنی قوی که فوبیا بر فرد می‌گذارد و نیاز به درمان و مداخله ممکن است داشته باشد.
فوبیا های عجیب
آگورافوبیا
ترس یا اضطراب شدید درباره حداقل دو موقعیت زیر :
- استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی
- فضا های باز
- فضا های سر بسته
- ایستادن در صف یا قرار گرفتن در داخل جمعیت
- تنها بودن در خارج از خانه
فرد از این موقعیت ها می ترسد یا از آنها اجتناب می کند و همیشه می خواهد یک نفر همراهش برود. چون فکر می کند در صورت مواجهه با سمپتوم هایی ( علامت هایی ) شبیه حمله وحشت زدگی یا سایر سمپتوم هایی که او را از پا می اندازند یا باعث خجالت او می شوند ، نمی تواند فرار کند یا رسیدن نیرو های کمکی دشوار خواهد بود.
نکاتی که باید به آنها توجه کرد شامل موارد زیر است :
شدت ترس یا اضطراب با شدت خطر تناسب ندارد ( با در نظر گرفتن شرایط و زمینه اجتماعی فرهنگی )
ترس ، اضطراب یا اجتناب از آنها پیوسته و مکرر است و حداقل 6 ماه طول می کشد.
اگر یک عارضه پزشکی دیگر ( برای مثال پارکینسون ) وجود داشته باشد ، ترس ، اضطراب یا اجتناب فرد به وضوح افراطی خواهد بود .
عوامل ایجادکننده اختلال فوبیا
علل اختلال هراس، اگرچه به طور کامل ناشناخته است، اما عوامل زیر ممکن است نقشی در ایجاد این اختلال داشته باشند:
- عوامل ژنتیکی: افرادی که خویشاوندان نزدیکشان دچار اختلال اضطرابی هستند، در معرض خطر ابتلا به فوبیا قرار می‌گیرند.
- حوادث دردناک: حوادثی مانند غرق‌شدن، سقوط از ارتفاع و غیره می‌توانند در ایجاد اختلال هراس نقش داشته باشند.
- قرارگرفتن در فضاهای محدود و ارتفاعات بلند: مثلاً در آسانسور، اتاق‌های تاریک، آسمان‌خراش‌ها و پل‌ها قرار گیرند.
- گزش حیوانات: ممکن است گزش حیوانات یا حشرات، منبع ایجاد اختلال هراس باشند.
- افراد مضطرب: افرادی که مدام نگران سلامتی‌شان هستند و دارای شرایط خاص پزشکی هستند، اغلب دچار هراس می‌شوند.
- مصرف مواد: سوءمصرف مواد و افسردگی نیز با فوبیا ارتباط نزدیکی دارد.
- تغییرات در عملکرد مغز: تغییراتی که در مغز و عملکردهای مرتبط با آن اتفاق می‌افتد، می‌تواند در ایجاد هراس نقش داشته باشد.
علت فوبیا پیچیده
علت فوبیا ساده
فوبیای اجتماعی
فوبیای خاص ( اختلال اضطراب اجتماعی ) ترس یا اضطراب شدید نسبت به یک یا چند موقعیت اجتماعی که در آن ، فرد در معرض توجه و دقت دیگران قرار می گیرد. مانند تعاملات اجتماعی ( برای مثال حرف زدن با دیگران ) ، تحت نظارت دیگران قرار داشتن ( برای مثال هنگام خوردن ) یا انجام کاری جلوی دیگران ( برای مثال سخنرانی )
در مورد کودکان ، اضطراب باید در حضور دوستان هم سن و سال نیز رو یدهد و نه فقط حضور بزرگسالان رخ دهد .
معیارهای تشخیصی اختلال اضطراب اجتماعی شامل موارد زیر است :
فرد می ترسد طوری عمل کند و سمپتوم های ( علائم های ) اضطراب از خود نشان دهد که باعث شود مردم برداشت منفی از او داشته باشند ( برای مثال مسخره شود ، خجالت زده شود )
در کودکان ترس یا اضطراب ممکن است با گریه کردن ، بی حرکت ماندن ، کز کردن یا حرف نزدن در موقعیت های اجتماعی نشان داده شود .
موقعیت های اجتماعی تقریبا همیشه باعث ترس یا اضطراب می شود .
فرد فعالانه تلاش می کند از موقعیت های اجتماعی اجتناب کند یا مجبور می شود آنها را با ترس و اضطراب بسیار زیاد تحمل نماید .
شدت ترس یا اضطراب با شدت خطر تناسب ندارد ( با در نظر گرفتن زمینه اجتماعی فرهنگی ) و ترس ، اضطراب یا اجتناب از آنها پیوسته و مکرر است و به طور معمول حداقل 6 ماه طول می کشد ، رنج یا نابسامانی شدید و معنا دار در عملکرد اجتماعی ، شغلی یا سایر جنبه های مهم زندگی ایجاد می شود .
ناراحتی فرد را نمی توان به آثار مستقیم یک ماده یا یک عارضه پزشکی دیگر نسبت داد .
اگر یک عارضه پزشکی دیگر وجود دارد ، ترس ، اضطراب یا اجتناب فرد بی ربط به این موضوع است یا به وضوح افراطی است .
تشخیص اختلال فوبیا
تشخیص اختلال فوبیا توسط روانپزشک یا روانشناس از طریق مصاحبه بالینی انجام می‌شود. متخصص با بررسی علائم بیماری و سابقه پزشکی فرد، تلاش می‌کند تا اختلال را تشخیص دهد. در تشخیص هراس، موارد زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند:
محدودکردن زندگی: هراس تا زمانی که به زندگی فرد مشکل و اختلال نداشته باشد، تشخیص داده نمی‌شود. فرد هنگامی به متخصص مراجعه می‌کند که با دشواری در انجام فعالیت‌های روزمره‌اش مواجه شود.
اجتناب: برخی از افراد مبتلا به هراس، وقتی که بیماری‌شان تشخیص‌داده‌شده است، ممکن است وضعیت ترسناک را تا حدی تحمل کنند. اما تلاش برای جلوگیری از وضعیت ترسناک، یکی از معیارهای مهم تشخیص فوبیا است.
اضطراب پیش‌بینی‌کننده: افراد مبتلا به هراس، به طور معمول درباره حوادثی که ممکن است در آینده وضعیت ترس آفرین را ایجاد کنند، فکر می‌کنند و اضطراب پیش‌بینی می‌کنند.
نکته: این عوامل به همراه معیارهای دیگر، نقش مهمی در تشخیص اختلال فوبیا ایفا می‌کنند.
درمان فوبیا
افراد مبتلا به هراس می‌توانند با استفاده از روش‌های مختلفی درمان شوند جدیدترین درمان فوبیا شامل نوروفیدبک، روش رفتاردرمانی، حساسیت‌زدایی منظم، واقعیت مجازی، مواجهه‌درمانی، رفتاردرمانی، هیپنوتیزم است.
نوروفیدبک:
بیمار با حسگرهای نصب شده بر روی سرش، الگوهای فعالیت مغزی خود را تغییر داده و به سمت وضعیتی که تسکین‌بخش ترس و اضطراب است، هدایت می‌شود.
روش رفتاردرمانی:
بیمار با استفاده از تکنیک‌های مختلف، به تغییر رفتارهای نامطلوب و تفکرات منفی خود پرداخته و بر اصلاح افکار و رفتارهای ناپسند تمرکز دارد.
حساسیت‌زدایی منظم:
بیمار به طور مرتب با موقعیت‌های ترسناک مواجه شده و با افزایش تدریجی مواجهه با ترس، مهارت‌های کنترلی را یاد می‌گیرد. بیمار به طور مرتب با موقعیت‌های ترسناک مواجه شده و با افزایش تدریجی مواجهه با ترس، مهارت‌های کنترلی را یاد می‌گیرد.
واقعیت مجازی:
بیمار با استفاده از عینک‌های واقعیت مجازی، با موقعیت‌هایی که ترس‌هایش را ایجاد می‌کنند مواجه شده و با کمک درمانگر مهارت‌های کنترل ترس و اضطراب را یاد می‌گیرد.
مواجهه‌درمانی:
بیمار به طور مستقیم با ترس خود مواجه شده و با تمرین‌های کنترل تنفس و آرامش، توانایی کاهش ترس خود را پیدا می‌کند.
رفتاردرمانی:
در این روش، به بررسی رفتارهای غیرمتعارف بیمار و شناسایی علل آنها پرداخته می‌شود. سپس با استفاده از تکنیک‌هایی مانند تقویت رفتارهای مثبت و اصلاح رفتارهای نامناسب، بیمار از فوبیا خود رها می‌شود.
هیپنوتیزم:
در این روش، بیمار با استفاده از فرایند هیپنوتیک، به ضمیر ناخودآگاه خود دسترسی پیدا می‌کند و با کمک هیپنوتیست، به کاهش ترس‌ها و اضطراب‌های خود می‌پردازد.
درمان دارویی فوبیا:
استفاده از داروهای مسکن یا داروهای موانع بتا می‌تواند به کاهش علائم فوبیا کمک کند. این داروها معمولاً برای کنترل اضطراب و تسکین علائم هراس مورداستفاده قرار می‌گیرند. بهترین داروی فوبیا استفاده از تکنولوژی‌های مغزی و داروهای نوین است که به طور مستقیم بر روی سیستم عصبی اثر می‌گذارند و در بهبود و کاهش علائم هراس مؤثر هستند.
برای استفاده از خدمات ما مثل پزشک عمومی و پزشک متخصص و پرستار در منزل به سایت آرین طب مراجعه کنید.
درمان فوبیا در منزل با روش‌های طب سنتی
طب سنتی به‌عنوان یک روش درمانی برای کنترل حملات پانیک از گیاهان دارویی مختلف استفاده می‌کند. گل ساعتی، زنجبیل، بادرنجبویه، جینسینگ و اسطوخودوس از جمله گیاهانی هستند که در درمان فوبیا در خانه مورداستفاده قرار می‌گیرند. این گیاهان دارویی دارای خواص ضداضطراب و آرامش‌بخشی هستند که می‌تواند به کاهش شدت علائم حملات پانیک کمک کند. استفاده منظم از این گیاهان می‌تواند بهبود قابل‌توجهی در کنترل و مدیریت حملات پانیک به دست آورد.
تست فوبیا
تست فوبیا، ابزارهایی است که برای ارزیابی سطح اضطراب و نگرانی در مواجهه با موقعیت‌های خاص استفاده می‌شود. این تست‌ها معمولاً شامل پرسش‌نامه‌های استاندارد، مصاحبه‌های روان‌شناختی یا سناریوهای واقعی/مجازی هستند. هدف این تست‌ها ارزیابی علائم و نشانه‌های هراس اجتماعی مانند ترس از مواجهه با افراد ناشناس، ترس از سخنرانی در جلوی مردم و یا ترس از اجرای وظایف اجتماعی است. نتایج این تست‌ها می‌تواند به روان‌شناسان و مشاوران کمک کند تا اختلال هراس را تشخیص داده و رویکردهای مناسب درمانی را پیشنهاد کنند.
در آخر…
اگر با فوبیا (هراس) مبتلا هستید، نباید امیدتان را از دست بدهید. هرچند غلبه بر این اختلال نمایانگر چالش‌هایی است، اما با درمان صحیح، می‌توانید به ترس‌های خود غلبه کرده و زندگی پربارتر و رضایت‌بخش‌تری را تجربه کنید؛ بنابراین، مهم است که به دنبال درمان مناسب خود باشید و از امید و پشتکار خود هرگز دست نکشیدید. همیشه باید به یاد داشته باشید که هر انسانی امکاناتی برای بهبود و تغییر دارد و با تلاش و تصمیم قوی می‌توانید به موفقیت‌های بزرگی دست پیدا کنید.
سوالالت متداول
آیا فوبیا درمان قطعی دارد؟
چه علائمی در فرد مبتلا به فوبیا وجود دارد؟
چه عواملی می‌توانند موجب بروز فوبیا شوند؟
آیا فوبیا قابل درمان است؟
چه زمانی در خصوص فوبیا باید به روانشناس یا متخصص مراجعه کنیم؟
شما می‌توانید در آرین طب خدمات پزشکی و پرستاری در منزل دریافت کنید.
برخی از خدمات ما شامل ویزیت پزشک متخصص در منزل، سونوگرافی در منزل، رادیولوژی در منزل، طب سوزنی در منزل، مشاوره روانشاسی و تغذیه در منزل است.
برای مشاهده همه سرویس های ما به صفحه خدمات مراجعه کنید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸
برای رزرو خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل فرم زیر را پر کنید:
