عفونت پوستی (سلولیت عفونی) | علت، علائم، پیشگیری، تشخیص و درمان در منزل

علت عفونت پوست به نوع عفونت بستگی دارد. عفونت باکتریایی پوست زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از طریق شکافی در پوست، مانند بریدگی یا خراش، وارد بدن می‌شوند. بریدگی یا خراشیدگی، بخودی این عفونت را ایجاد نمی‌کند، اما در صورتی که سیستم ایمنی ضعیف باشد، احتمال ابتلا به آن افزایش می‌یابد. کاهش قدرت سیستم ایمنی ممکن است نتیجه‌ای از بیماری یا عوارض جانبی داروها باشد.

عفونت ویروسی پوست، شامل سه گروه اصلی ویروس، یعنی ویروس آبله، ویروس پاپیلومای انسانی و ویروس هرپس، به عنوان شایع‌ترین انواع ویروس‌ها، در این زمینه ذکر می‌شود.

عفونت قارچی ممکن است ناشی از شیمی بدن یا شیوه زندگی فرد باشد که می‌تواند خطر ابتلا به این نوع عفونت را افزایش دهد. به عنوان مثال، فعالیت‌های ورزشی یا تولید زیاد عرق ممکن است باعث بروز چندین دوره عفونت پای ورزشکار شود. محیط‌های گرم و مرطوب نیز محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌کنند. پوشیدن لباس‌های عرق‌کرده یا خیس می‌تواند به عنوان یک عامل خطر برای عفونت‌های پوستی محسوب شود. همچنین، وجود شکستگی یا بریدگی در پوست می‌تواند باعث نفوذ باکتری‌ها به لایه‌های عمیق‌تر پوست شود.

عفونت پوستی انگلی معمولاً ناشی از حشرات یا موجودات کوچکی است که زیر پوست وارد می‌شوند و تخم‌گذاری می‌کنند.

عفونت‌های پوستی باکتریایی معمولاً با بروز برآمدگی‌های ریز و قرمز شروع می‌شوند و به تدریج اندازه بزرگتری می‌گیرند. برخی از این عفونت‌ها با آنتی‌بیوتیک‌های موضعی درمان می‌شوند، اما دیگران به آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی نیاز دارند. انواع مختلف عفونت‌های باکتریایی عبارتند از:

• آماس بافت همبند
• زرد زخم
• جوش یا التهاب
• جذام

عفونت‌های پوستی ویروسی به دلیل ویروس ایجاد می‌شوند و میزان شدت آن‌ها متغیر است. انواع مختلف این عفونت‌ها عبارتند از:

• منطقه‌ای (زونا)
• آبله مرغان
• زگیل آبکی
• زگیل
• سرخک
• بیماری دهان، دست، پا

علایم سلولیت عفونی به نوع و شدت آن بستگی دارد. نشانه‌های رایج شامل قرمزی پوست و جوش‌ها می‌شوند. همچنین، ممکن است علائم دیگری از جمله خارش، درد، التهاب و حساسیت نیز وجود داشته باشد. در صورتی که علائم شما persistent باشند یا بهبود نمی‌یابد و یا حتی بدتر می‌شود، توصیه می‌شود که به پزشک پوست و مو مراجعه کنید. عفونت‌های پوستی ممکن است از پوست به جریان خون منتقل شده و در این صورت خطرناک خواهند بود. علائم عفونت شدید عبارتند از:

• چرک
• تاول
• پوسته شدن، تفکیک
• تیرگی، بیماری گوشت خوار یا پوستی که بی رنگ و دردناک می‌شود
• طولانی‌تر شدن مدت زمان عفونت
• عدم بهبود با استفاده از درمان خودسرانه
• افزایش حجم یا منطقه تحت تأثیر عفونت
• افزایش درد و حساسیت
• علائم عمیق‌تر مثل تب یا لرز

به یاد داشته باشید که هرگونه تاخیر در تشخیص و درمان ممکن است منجر به مشکلات جدی‌تر گردد.

برای تشخیص عفونت پوستی، پزشک در ابتدا با بررسی ناحیه‌ای که آسیب دیده است و هر گونه برآمدگی یا زخم شناسایی می‌کند. او همچنین ممکن است درباره علائم از شما سوالاتی بپرسد. با توجه به اینکه عفونت‌های پوستی می‌توانند ناشی از انواع مختلف میکروب‌ها باشند، برای تشخیص دقیق‌تر و صحیح‌تر، ممکن است پزشک آزمایش‌های مختلفی را برای شما تجویز کند.

در این آزمایش‌ها، پزشک نمونه‌هایی از چرک، مایعات یا خراش‌های پوست را جمع‌آوری کرده و آن‌ها را به آزمایشگاه ارسال می‌کند. این اقدام به او کمک می‌کند تا درمان مناسب‌تر و مؤثرتری را به شما توصیه کند.

عفونت‌های پوستی، از جمله زرد زخم، آبسه‌ها و عفونت‌های جراحی، به عنوان شایع‌ترین نمونه‌های مشکلات پوستی شناخته می‌شوند. در مواردی که عفونت به بافت‌های عمیق‌تر پوست گسترش پیدا می‌کند، میزان مرگ و میر و هزینه‌های درمان به شدت افزایش می‌یابد.

آنتی بیوتیک‌هایی مانند لینزولید و وانکومایسین، در درمان عفونت‌های پوستی که ناشی از باکتری‌های مقاوم به برخی آنتی بیوتیک‌ها هستند، به کار می‌روند. از نتایج تحقیقات به دست آمده است که لینزولید بهتر از وانکومایسین در درمان عفونت‌های پوستی عمل می‌کند.

گروهی از بیماران که با لینزولید درمان شدند، عوارض پوستی کمتری تجربه کردند، اما در مجموع میزان مرگ و میر در دو گروه متفاوت نبود. با این حال، افراد تحت درمان با لینزولید مدت زمان کوتاه‌تری در بیمارستان بستری بودند.

هزینه درمان سرپایی با لینزولید کمتر از وانکومایسین است، اما در موارد بستری، هزینه درمان با لینزولید بیشتر از وانکومایسین محسوب می‌شود.

موپیروسین یک پماد یا کرم دارویی است که نیاز به نسخه پزشک دارد و عمدتاً برای درمان زرد زخم‌های ناشی از باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوکوس پیوژنز به‌کار می‌رود، اگرچه امکان مقاومت باکتری به این پماد وجود دارد.

کلوبتازول

پماد کلوبتازول پروپیونات نیز با نسخه در اشکال مختلف در دسترس است و در مقایسه با سایر کرم‌ها، به‌ ویژه در درمان آلوپسی در کودکان، موثرتر است.

کورتیکواستروئیدها

آزمایش‌ها نشان داده‌اند که استفاده از پماد کورتیکواستروئیدی طی ۵۲ هفته، نسبت به سایر پمادهای موضعی، در درمان پسوریازیس مؤثر است.

باسیتراسین

پماد باسیتراسین، یک درمان غیرنیاز به نسخه برای عفونت‌های پوستی است که معمولاً برای درمان عفونت‌های جزئی ناشی از بریدگی یا خراش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پماد آنتی بیوتیک سه گانه

پماد آنتی بیوتیک سه گانه نیز مثل باسیتراسین، بدون نیاز به نسخه در دسترس است و برای درمان عفونت‌های جزئی ناشی از بریدگی و خراش، از مزیت‌های نئومایسین، پلی میکسین B و باسیتراسین بهره‌مند می‌شود.

روش اجرای درمان به این صورت است: ابتدا پارچه را در آب فرو کنید، سپس با فشار ملایم آب اضافی را خارج کنید و آن را به آرامی بر روی ناحیه عفونت یا جوش قرار دهید. چند ثانیه این پارچه را روی محل مورد نظر نگه دارید و این روند را تکرار کنید. می‌توانید این فرآیند را هر چند ساعت یک بار انجام دهید تا نتایج بهتری ببینید.

عسل را به صورت موضعی بر روی ناحیه عفونی مالیده و این کار به کاهش قرمزی و تورم در آن ناحیه کمک می‌کند. می‌توانید این فرآیند را چند بار در طول روز تکرار نمایید. عسل دارای ویژگی‌های ضدباکتریایی است و در درمان عفونت‌های ناشی از باکتری استافیلوکوکوس اورئوس موثر است.

مواد داروئی را به گونه‌ای ترکیب کنید که یک خمیر ایجاد شود. سپس این خمیر را روی قسمت آلوده به عفونت بمالید و پس از خشک شدن آن را بشویید. این درمان را می‌توانید هر روز دو بار انجام دهید، یک بار صبح و یک بار قبل از خواب.

آلوئه ورا را از برگ جدا کرده و مقداری از ژل آن را به صورت موضعی روی ناحیه عفونی مالیده، سپس با صبری کم بعد از چند لحظه آن را با آب سرد شستشو دهید. این روش را می‌توانید حداکثر ۲ تا ۳ بار در روز تکرار نمایید. به دلیل حاوی آنتراکینون، آلوئه ورا دارای ویژگی‌های ضد باکتریایی است.

سفالکسین به‌ عنوان یک آنتی‌بیوتیک موثر در درمان عفونت‌های پوستی ناشی از باکتری‌های استرپتوکوک و استافیلوکوک، با داروهایی همچون آزیترومایسین، کلیندامایسین، دیکلوکساسیلین، کلوکساسیلین و دیگر سفالوسپورین‌ها قابل مقایسه است. اغلب آنتی‌بیوتیک‌های مورد اشاره از نظر اثربخشی، طعم و عوارض جانبی به‌ طور تقریبی مشابه هستند، اما تفاوت‌هایی در هزینه و قیمت آن‌ها وجود دارد.

در اکثر موارد، پنی‌سیلین به‌ عنوان داروی اولین انتخاب برای درمان عفونت‌های پوستی ناشی از استرپتوکوک مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، سفالکسین و دیگر آنتی‌بیوتیک‌های جایگزین ممکن است در آینده نقش مهم‌تری در درمان اولیه این عفونت‌ها ایجاد کنند.

افرادی که به یک یا چند گروه زیر تعلق دارند، مستعدتر به عفونت‌های پوستی هستند:

• دارای گردش خون ضعیف هستند.
• دیابت دارند.
• سن بالایی دارند.
• به بیماری مرتبط با سیستم ایمنی مثل HIV/AIDS مبتلا هستند.
• به دلیل شیمی درمانی یا مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را تضعیف می‌کنند، سیستم ایمنی ضعیف دارند.
• برای مدت طولانی در یک وضعیت مشخص مثل بستری بودن یا داشتن فلج قرار دارند.
• با سوء تغذیه روبرو هستند.
• چین و چروک‌های پوستی بیش از حدی دارند، که در صورت چاقی ممکن است مشکلات اضافه شود.

مراقبت در منزل می‌تواند به بهبود علائم عفونت پوستی کمک کند و شامل اقدامات زیر باشد:

• برای کاهش خارش و التهاب، چند بار در روز از کمپرس سرد بر روی پوست استفاده کنید.
• جهت مدیریت خارش، از آنتی هیستامین‌های بدون نسخه استفاده کنید.
• از کرم‌ها و پمادهای موضعی برای کاهش خارش و ناراحتی پوست استفاده نمایید.
• در مواردی که آلرژی ممکن است باعث ترک‌خوردگی و عفونت پوست شود، از صابون‌های گیاهی استفاده کنید.

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، توصیه می‌شود هر چه سریع‌تر با پزشک تماس گرفته یا به بیمارستان و مراکز درمانی مراجعه کنید:

• داشتن تب ۳۸ درجه سانتی‌گراد (۱۰۰.۴ درجه فارنهایت) یا بیشتر.
• تحمل درد زیاد.
• گسترش و افزایش قرمزی یا تورم در محل عفونت به مرور زمان.
• داشتن پوست صورتی یا قرمز رنگ و تورم اطراف زخم؛ البته در برخی موارد مانند پس از بخیه زدن طبیعی است؛ اما در صورتی که تورم پس از دو روز برنگردد یا چرک، مایع یا پوسته پوسته شدن مشاهده شود، ظرف ۲۴ ساعت با پزشک خود تماس بگیرید. اگر درد شما بعد از ۴۸ ساعت بدتر شد، به بیمارستان مراجعه کنید.

استفاده از مواد طبیعی مانند عسل، آلوئه ورا، زرد چوبه، روغن نارگیل در درمان عفونت‌های پوستی می‌تواند بهبودی در علائم ناشی از این عفونت‌ها را به همراه داشته باشد. این مواد به عنوان گزینه‌های ضدباکتریایی و ضد التهابی شناخته می‌شوند و می‌توانند به تسکین درد، کاهش تورم و بهبود ناحیه آلوده کمک کنند. حتی در برخی موارد، این روش‌ها می‌توانند به خنثی کردن عوارض خفیف تا متوسط عفونت‌های پوستی کمک کنند. با این حال، در صورت عدم بهبود یا شدت زیاد علائم، توصیه می‌شود که به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا روش‌های درمانی حرفه‌ای‌تر مورد استفاده قرار گیرد.

عوامل ایجاد عفونت پوستی شامل زخم‌ها، بیماری‌های مزمن، سیستم ایمنی ضعیف، تماس با باکتری‌ها، محیط‌های گرم و مرطوب، استفاده از وسایل شخصی، ترک‌ها و چین‌های پوستی و عوامل محیطی هستند. اقدامات پیشگیری از این عوامل می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های پوستی را کاهش دهد.

عواملی که ممکن است تشدید عفونت‌های پوستی را تسریع کنند، شامل عدم مراعات بهداشت شخصی، تاخیر در درمان، استفاده از داروها به صورت نادرست، دچاری به بیماری‌های مزمن، سیستم ایمنی ضعیف، تغذیه نامناسب، استفاده از مواد حساسیت‌زا و تماس با عوامل تحریک‌کننده هستند.

بیشتر عفونت‌های پوستی نیاز به درمان دارند، زیرا عفونت‌های پوستی ممکن است اگر به صورت صحیح درمان نشوند، به مشکلات جدی‌تری منجر شوند و بهبودی خودی نداشته باشند. درمان عفونت‌های پوستی معمولاً از طریق مصرف داروها، پمادها، یا روش‌های دیگر انجام می‌شود.

مراقبت‌های در منزل برای کاهش علائم عفونت پوستی شامل استفاده از کمپرس سرد برای کاهش خارش و التهاب، مصرف آنتی‌هیستامین‌ها برای مقابله با خارش و استفاده از کرم‌ها و پمادهای موضعی برای کاهش خارش و ناراحتی می‌شود. در صورت ظاهر علائم خطرناک مانند تب، قرمزی یا تورم شدید، به پزشک مراجعه نمایید.

درمان عفونت‌های پوستی شامل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای مبارزه با باکتری‌ها، ضدقارچ‌ها برای عفونت‌های قارچی و آنتی‌ویروس‌ها برای ویروسی‌ها می‌شود. همچنین، ممکن است از کرم‌ها، ژل‌ها و پمادهای موضعی برای کاهش علائم مانند التهاب و خارش استفاده شود. در موارد شدیدتر و مقاوم به درمان، پزشک ممکن است داروهای خوراکی را تجویز کند. در هر صورت، درمان بستگی به نوع عفونت، شدت آن و واکنش فرد به درمان دارد.