سینوزیت | علائم، علت، پیشگیری، تشخیص و درمان در منزل

سینوزیت به معنای التهاب یا تورم در بافت پوششی سینوس‌ها است که حفره‌هایی در جمجمه هستند. این حفره‌ها معمولاً پر از هوا هستند، اما در صورت مسدود شدن مسیر تخلیه‌ی آن‌ها، مایع جمع می‌شود. در این شرایط، باکتری‌ها می‌توانند در حفره‌های سینوس رشد کرده و عفونت یا سینوزیت را ایجاد کنند.

یکی از انواع التهاب سینوس، که به نام سینوزیت نیز شناخته می‌شود، عفونت سینوس‌ها است. سینوزیت در واقع به معنای التهاب سینوس‌ها می‌باشد و می‌تواند به هر دلیلی ایجاد شود. یکی از شکل‌های خاص سینوزیت، عفونت سینوس است که می‌تواند ناشی از قارچ‌ها، باکتری‌ها یا ویروس‌ها باشد.

ایجاد عفونت زمانی رخ می‌دهد که عوامل بیماری‌زا شروع به رشد و تکثیر نموده و مواد زائد و توکسین (سم) تولید می‌کنند. در این حین، سلول‌های ایمنی نیز به مبارزه با این عوامل می‌پردازند و این فرایند به وجود یک واکنش دفاعی منجر می‌شود که با نام التهاب شناخته می‌شود. در کل، عفونت سینوس به دلیل عوامل بیماری‌زا بیشتر از علل دیگر می‌افتد؛ به عنوان مثال، زمانی‌که افراد سرما خوردند، این نوع عفونت به وجود می‌آید.

سینوزیت، التهاب حفره‌های اطراف بینی، می‌تواند با طیف وسیعی از علائم همراه باشد که شدت آن‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در ادامه، به برخی از علائم شایع سینوزیت و توضیحات تکمیلی آن‌ها می‌پردازیم:

درد و فشار در صورت

• محل درد: درد معمولاً در نواحی پیشانی، گونه‌ها، دندان‌ها و پشت چشم‌ها احساس می‌شود.
• علت: التهاب و تجمع مخاط در سینوس‌ها باعث ایجاد فشار و در نتیجه درد می‌شود.
• تشدید درد: خم شدن به جلو، تغییر ناگهانی دما و ضربه به سر می‌تواند درد را تشدید کند.

گرفتگی بینی

• علت: تورم و التهاب پوشش داخلی سینوس‌ها باعث انسداد مجاری بینی و مشکل در تنفس می‌شود.
• تخلیه مخاط: ممکن است همراه با ترشحات بینی باشد که از بینی یا پشت حلق خارج می‌شود.

ترشحات بینی

• رنگ و قوام: ترشحات می‌توانند شفاف، زرد یا سبز رنگ باشند. در ابتدا معمولاً شفاف هستند اما با پیشرفت عفونت، رنگ آن‌ها تغییر می‌کند. قوام ترشحات نیز از آبکی تا غلیظ متفاوت است.
• علت: ترشحات بینی حاوی سلول‌های عفونی، مخاط و گلبول‌های سفید هستند که بدن برای مقابله با عفونت تولید می‌کند.

کاهش حس بویایی و چشایی

• علت: التهاب و تورم در مجاری بینی باعث کاهش جریان هوا و در نتیجه کاهش حس بویایی و چشایی می‌شود.

سردرد

• نوع سردرد: سردرد سینوزی معمولاً در نواحی صورت متمرکز است و با فشار و درد همراه است.
• تفاوت با سردردهای دیگر: سردردهای سینوزی اغلب با تغییر وضعیت بدن، خم شدن به جلو یا دراز کشیدن تشدید می‌شوند.

سرفه

• علت: سرفه ممکن است به دلیل تحریک مخاط حلق توسط ترشحات سینوسی یا به دلیل سرفه برای پاک کردن مجاری هوایی باشد.

تب

• علت: تب معمولاً در سینوزیت حاد و به دلیل پاسخ سیستم ایمنی بدن به عفونت ایجاد می‌شود.

خستگی

• علت: التهاب مزمن، اختلال در خواب و کاهش اکسیژن رسانی به بدن می‌تواند باعث احساس خستگی و بی‌حالی شود.

سایر علائم

• درد گوش: به ویژه در کودکان ممکن است درد گوش همراه با سینوزیت رخ دهد.
• احساس فشار در گوش: این احساس به دلیل ارتباط بین حفره‌های بینی و گوش میانی است.
• عطسه: عطسه کردن یکی از مکانیسم‌های بدن برای پاک کردن مجاری بینی است.

توجه: برخی از این علائم ممکن است با سایر بیماری‌ها مانند آلرژی، سرماخوردگی یا عفونت‌های دندان نیز مشترک باشند. بنابراین، برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، حتما به پزشک مراجعه کنید.

سینوزیت، التهاب حفره‌های اطراف بینی، می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده سینوزیت به طور مفصل می‌پردازیم:

عفونت‌ها

• عفونت‌های ویروسی: شایع‌ترین علت سینوزیت، عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا است. این ویروس‌ها باعث التهاب و تورم در پوشش داخلی سینوس‌ها شده و راه‌های خروجی مخاط را مسدود می‌کنند.
• عفونت‌های باکتریایی: در برخی موارد، عفونت ویروسی اولیه ممکن است به عفونت باکتریایی تبدیل شود. باکتری‌ها در مخاط جمع شده و باعث تشدید التهاب و تولید چرک می‌شوند.
• عفونت‌های قارچی: در افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا افرادی که به طور مزمن از داروهای استروئیدی استفاده می‌کنند، عفونت‌های قارچی ممکن است باعث سینوزیت شوند.

آلرژی‌ها

• حساسیت به آلرژن‌ها: تماس با آلرژن‌هایی مانند گرد و غبار، گرده گیاهان، موی حیوانات و مواد غذایی می‌تواند باعث التهاب مزمن سینوس‌ها و ایجاد سینوزیت شود.
• واکنش‌های آلرژیک: سیستم ایمنی بدن در پاسخ به آلرژن‌ها، هیستامین و سایر مواد التهابی آزاد می‌کند که باعث تورم و انسداد مجاری بینی می‌شوند.

مشکلات ساختاری

• انحراف تیغه بینی: انحراف تیغه بینی می‌تواند جریان هوا را در بینی مختل کرده و باعث تجمع مخاط و ایجاد عفونت شود.
• پولیپ بینی: رشد‌های غیرسرطانی در پوشش داخلی بینی که می‌توانند مجاری بینی را تنگ کرده و باعث مشکلات تنفسی و سینوزیت شوند.
• کیست‌های بینی: کیست‌های بینی نیز می‌توانند باعث انسداد مجاری بینی و ایجاد سینوزیت شوند.

عوامل محیطی

• آلودگی هوا: قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا می‌تواند باعث تحریک و التهاب پوشش داخلی بینی و سینوس‌ها شود.
• تغییرات آب و هوایی: تغییرات ناگهانی دما و رطوبت می‌تواند باعث خشک شدن مخاط بینی و افزایش حساسیت به عفونت شود.
• محیط‌های خشک: محیط‌های خشک مانند اتاق‌های گرمایش مرکزی می‌توانند باعث تحریک مخاط بینی و افزایش خطر ابتلا به سینوزیت شوند.

سایر عوامل

• مشکلات سیستم ایمنی: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های مکرر و سینوزیت هستند.
• مصرف برخی داروها: برخی داروها مانند داروهای ضد بارداری و داروهای کاهش فشار خون می‌توانند باعث احتقان بینی و افزایش خطر ابتلا به سینوزیت شوند.
• عادات بد: سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان نیز می‌توانند به ایجاد سینوزیت کمک کنند.

برخی افراد به دلایل مختلفی بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به سینوزیت قرار دارند. این عوامل شامل موارد زیر می‌شود:

• آلرژی‌ها: افرادی که به آلرژی‌های مختلف مانند آلرژی به گرده گیاهان، گرد و غبار یا موی حیوانات خانگی مبتلا هستند، بیشتر در معرض سینوزیت هستند. التهاب ناشی از آلرژی می‌تواند مجاری بینی را تنگ کرده و احتمال عفونت را افزایش دهد.
• پولیپ بینی: وجود پولیپ بینی، که رشد‌های غیرسرطانی در پوشش داخلی بینی هستند، می‌تواند جریان هوا را مسدود کرده و باعث تجمع مخاط و ایجاد عفونت شود.
• انحراف تیغه بینی: انحراف تیغه بینی می‌تواند جریان هوا را در بینی مختل کرده و باعث تجمع مخاط و عفونت شود.
• آسم: افراد مبتلا به آسم بیشتر در معرض ابتلا به سینوزیت هستند، زیرا التهاب راه‌های هوایی در آسم می‌تواند به سینوس‌ها نیز گسترش یابد.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن باعث تحریک و التهاب پوشش داخلی بینی می‌شود و خطر ابتلا به سینوزیت را افزایش می‌دهد.
• ضعف سیستم ایمنی: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی یا افرادی که تحت شیمی درمانی قرار دارند، بیشتر در معرض عفونت‌های مکرر و سینوزیت هستند.
• کودکان: کودکان به دلیل سیستم ایمنی در حال توسعه و همچنین عادت‌هایی مانند مکیدن انگشت و استفاده از پستانک، بیشتر در معرض ابتلا به سینوزیت هستند.
• افرادی که در محیط‌های آلوده کار می‌کنند: افرادی که در معرض گرد و غبار، مواد شیمیایی یا سایر آلاینده‌ها قرار دارند، بیشتر در معرض سینوزیت هستند.
• افرادی که به طور مکرر سرما می‌خورند: افرادی که به طور مکرر سرما می‌خورند، بیشتر در معرض ابتلا به سینوزیت هستند، زیرا عفونت‌های ویروسی مکرر می‌توانند به التهاب مزمن سینوس‌ها منجر شود.

عوامل دیگری که می‌توانند خطر ابتلا به سینوزیت را افزایش دهند عبارتند از:

• تغییرات آب و هوایی: تغییرات ناگهانی دما و رطوبت می‌تواند باعث تحریک سینوس‌ها و ایجاد التهاب شود.
• شنا و شیرجه: ورود آب آلوده به سینوس‌ها می‌تواند باعث عفونت شود.
• مصرف برخی داروها: برخی داروها مانند داروهای ضد بارداری و داروهای کاهش فشار خون می‌توانند باعث احتقان بینی و افزایش خطر ابتلا به سینوزیت شوند.

اگر شما به طور مکرر به سینوزیت مبتلا می‌شوید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا علت اصلی آن مشخص شود و درمان مناسب برای شما تجویز شود.

برای تشخیص عفونت سینوس، پزشک با راجع به علائم شما پرسش‌هایی می‌کند و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. این شامل فشار و حساسیت سینوس‌ها با فشار‌دهی به سر و گونه‌های شما است. همچنین، ممکن است داخل بینی شما را برای بررسی علائم التهاب معاینه کند.

در اغلب موارد، پزشک می‌تواند عفونت سینوس را بر اساس علائم و یافته‌های معاینه‌ای تشخیص دهد. با این حال، در صورت عفونت مزمن، پزشک ممکن است از آزمایش‌های تصویربرداری مانند CT_Scan و MRI برای بررسی مجاری بینی و سینوس‌ها استفاده کند. این آزمایش‌ها می‌توانند انسداد و ساختارهای غیرطبیعی مانند پولیپ را نشان دهند.

تست‌های آلرژی و آزمایش خون جزء دیگر آزمایش‌هایی هستند که ممکن است پزشک انجام دهد تا علت زمینه‌ای مسبب سینوزیت را تشخیص دهد.

درمان سینوزیت اغلب به وسیله درمان‌های دارویی انجام می‌شود. پیش از استفاده از هر گونه دارو، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که درمان مناسبی برای بیماری شما انتخاب شده است. در مواردی از روش‌های خانگی، طب سنتی و طب سوزنی نیز برای درمان سینوزیت، به ویژه در مواقعی مانند عفونت‌های مزمن و سینوزیت مزمن، کمک مؤثری می‌کنند. در ادامه، به این موارد خواهیم پرداخت. اگر به دنبال روش‌های درمانی خانگی هستید و می‌خواهید بدانید آیا موثر هستند یا ممکن است وضعیت عفونت سینوسی شما را تشدید کنند، بهتر است که از مشاوره تلفنی دکتر گوش و حلق و بینی بهره‌مند شوید.

درمان فوری سینوزیت با استفاده از قوی‌ترین داروهای سینوزیت

برای درمان سینوزیت، نیاز به داروی مناسب برای عفونت شما است. در برخی موارد، افراد ممکن است به سینوس عفونتی مبتلا نشده باشند و مشکل آن‌ها به عنوان یک موضوع آلرژیک تشخیص داده شود. با این حال، نمی‌توان یک داروی قوی‌تر به عنوان بهترین گزینه تعیین کرد، زیرا داروهای قوی‌تر بر اساس ویژگی‌های مختلف متنوع هستند.

بهترین داروی شیمیایی برای سینوزیت (درمان‌های کپسولی موثر برای سینوزیت)

درمان سینوزیت از طریق داروهای زیر انجام می‌شود (آنتی‌بیوتیک‌ها را جداگانه توضیح داده‌ایم):

• ضد احتقان‌ها: استفاده از اسپری‌های ضد احتقان بینی مانند اکسی‌متازولین و داروهای فنیل‌افرین، ممکن است علائم عفونت سینوسی را در کوتاه‌مدت تسکین دهد. با این حال، مصرف این داروها نباید بیش از ۳ روز ادامه یابد؛ در غیر اینصورت، ممکن است باعث تشدید گرفتگی و التهاب در بینی شود. استفاده طولانی‌مدت از ضد احتقان‌ها در افرادی که فشار خون بالا، مشکلات پروستات، گلوکوم یا مشکلات خواب دارند، توصیه نمی‌شود.
• داروهای استروئیدی: گاهی اوقات استفاده از اسپری‌های بینی استروئیدی مانند فلوتیکازون، تریامسینولون یا مومتازون می‌تواند به علائم احتقان بینی کمک کند، بدون اینکه استفاده طولانی‌مدت از آن باعث تشدید علائم و اختلال در روند بهبودی شود.
• آنتی‌هیستامین‌ها برای سینوزیت: داروهای حاوی آنتی‌هیستامین و ضد احتقان مانند ستیریزین و لوراتادین نیز ممکن است به درمان عفونت‌های سینوسیت کمک کنند، به خصوص اگر فرد دارای آلرژی نیز باشد.
• ضد دردها: درمان عفونت سینوس می‌تواند سردرد عفونت سینوس یا فشار در سینوس‌ها را ایجاد کند. اگر درد دارید، داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن و سیتریزین برای سینوزیت ممکن است به شما کمک کنند.

درمان سینوزیت با قوی‌ترین آنتی‌بیوتیک‌ها برای حالت‌های مزمن و حاد (چه آنتی‌بیوتیکی برای سینوزیت مناسب است؟)

قبل از هر تصمیمی درباره درمان سینوزیت بگیرید، حتماً پزشک خود را مشاوره کنید و با او در مورد بهترین گزینه‌های آنتی‌بیوتیک برای سینوزیت صحبت کنید. زمانی که دیگر روش‌های درمانی مانند اسپری‌های استروئیدی بینی، داروهای ضد درد و شستشوی سینوس ناکام می‌مانند، آنتی‌بیوتیک‌هایی نظیر قرص آموکسی‌سیلین، کوآموکسی‌کلاو (آموکسی‌سیلین کلاولانات)، کلاریترومایسین، آزیترومایسین، سولفامتوکسازول، تری‌متوپریم و سیپروفلوکساسین برای سینوزیت و عفونت‌های حاد مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، قرص سیپروفلوکساسین برای درمان سینوزیت حاد باکتریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درمان عفونت سینوس

همانطور که در مقاله قبلی ذکر شد، استفاده از آنتی‌بیوتیک در درمان عفونت‌های سینوس و حالت‌های عفونی به طور کلی کارآمد است. در تجویز آنتی‌بیوتیک برای عفونت سینوس، بهترین رویکرد این است که پزشک آنتی‌بیوگرام (تست حساسیت به آنتی‌بیوتیک) انجام دهد تا داروی مناسب و نوع دقیق آنتی‌بیوتیک برای درمان سینوزیت تعیین شود. در صورت عدم انجام این آزمایش، آنتی‌بیوتیک‌های معمولاً تجویز شده برای درمان گلودرد و عفونت‌های سینوس چرکی می‌باشند. حتی پس از بهبود علائم، دوره‌ی کامل درمان با آنتی‌بیوتیک باید تا انتها ادامه یابد تا مقاومت باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها کاهش یابد.

قرص چرک خشک‌کن درمانی برای عفونت سینوس چیست؟ درمان سریع سینوزیت با قرص چرک خشک‌کن، به واژه‌های عامیانه، همانند آنتی‌بیوتیک عمل می‌کند. آنتی‌بیوتیک باعث از بین رفتن میکروب‌ها شده و پس از آن سموم باقی‌مانده از میکروب‌ها نیز از بین می‌روند.

درمان سینوزیت با طب سنتی

درمان بیماری التهاب سینوس یا سینوزیت از طریق روش‌های طب سنتی می‌تواند شامل استفاده از تکنیک‌های مختلفی باشد. در این راستا، طب سنتی توصیه به درمان سینوزیت با استفاده از عنبر نسا، اعمال کمپرس گرم و اجرای ماساژ صورت می‌نماید.

درمان گیاهی و گیاهان دارویی برای سینوزیت

در این رویکرد درمانی، مصرف روغن سیاه دانه به عنوان یک گزینه موثر برای درمان سینوزیت توصیه می‌شود. این روش ممکن است به کاهش التهاب سینوس و راه‌های هوایی، مهار عفونت‌های میکروبی و بهبود علائم سینوزیت از جمله احتقان بینی، سردرد، گردن درد، گوش درد و دندان درد کمک کند. همچنین، روغن سیاه دانه برای درمان میگرن و سینوزیت نیز توصیه می‌شود.

درمان سینوزیت با زردچوبه نیز شامل تهیه مخلوطی از عسل، فلفل قرمز، آب و زردچوبه است که به مدت ۳ روز مصرف می‌شود. این روش می‌تواند باعث کاهش عوارض جانبی التهاب سینوس گردد. پیشنهاد می‌شود که قبل از مصرف این اسموتی، مزاج فرد را در نظر گرفته و اطمینان حاصل شود که حساسیتی نسبت به هیچ یک از مواد تشکیل‌دهنده آن وجود ندارد.

درمان سینوزیت در کودکان

در صورت آلودگی سینوس کودک یا کودکان به باکتری، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک را برای کنترل عفونت و بهبود علائم سینوزیت در کودکان تجویز نماید. اگر علائم در ۳ تا ۵ روز پس از مصرف آنتی بیوتیک بهبود نیابد، پزشک ممکن است اقدام به تجویز آنتی بیوتیک دیگر یا استفاده از آمپول برای سینوزیت کودکان نماید.

درمان خانگی سینوزیت معمولاً به کاهش علائم کمک می‌کند و به افراد این امکان را می‌دهد که از درمان‌های غیر دارویی و دارویی برای بهبود وضعیت خود استفاده کنند. برخی از روش‌های درمانی خانگی برای سینوزیت شامل موارد زیر هستند:

• استفاده از بخور و مرطوب‌سازی هوا: تنفس بخار می‌تواند به کاهش احتقان بینی و تسکین درد و فشار سینوس‌ها کمک کند. استفاده از دستگاه بخور یا قرار دادن یک کاسه آب داغ در نزدیکی خود برای استنشاق بخار مفید است.
• شستشوی بینی با محلول نمکی: شستشوی بینی با محلول نمکی (سالین) می‌تواند به تخلیه ترشحات و بهبود تنفس کمک کند. اسپری‌ها یا محلول‌های نمکی آماده در داروخانه‌ها موجود هستند.
• آب‌نوشی و مایعات زیاد: نوشیدن مقدار زیاد آب و مایعات به رقیق شدن ترشحات بینی و جلوگیری از خشکی مجاری تنفسی کمک می‌کند.
• استفاده از داروهای ضد احتقان (غیر نسخه‌ای): داروهایی که باعث کاهش احتقان بینی می‌شوند، مانند قرص‌ها یا اسپری‌های ضد احتقان، می‌توانند به تسکین علائم کمک کنند. البته باید توجه داشت که استفاده بیش از حد از اسپری‌های ضد احتقان ممکن است موجب تشدید علائم پس از مدتی شود.
• استفاده از مسکن‌های ضد درد: داروهایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن می‌توانند به تسکین درد صورت و سر و کاهش تب کمک کنند.
• استراحت و خواب کافی: استراحت کافی و خواب مناسب به بدن کمک می‌کند تا به بهبودی سریعتر دست یابد.
• مصرف عسل و زنجبیل: این دو ماده طبیعی خواص ضد التهابی دارند و می‌توانند به تسکین گلودرد و سرفه‌های مرتبط با سینوزیت کمک کنند. می‌توان آن‌ها را با آب گرم مصرف کرد.

در صورتی که علائم سینوزیت شدید باشند یا بیش از یک هفته ادامه یابند، مراجعه به پزشک برای ارزیابی بیشتر و درمان‌های پیشرفته‌تر ضروری است. اگر سینوزیت به عفونت باکتریایی تبدیل شود، ممکن است نیاز به آنتی‌بیوتیک داشته باشد که باید تحت نظر پزشک مصرف شود.

اگرچه ممکن است در تابستان به اشتباه فکر کنید که سینوزیت احتمال ندارد، اما در واقعیت، درد در ناحیه‌ سینوس‌ها می‌تواند اولین نشانه باشد. سردرد و فشار در سینوس‌ها هم از علائم دیگر این عفونت در فصل گرم تابستان می‌باشد، که با سرفه و گلودرد نیز همراه شدیدها می‌تواند.

درمان دائمی برای سینوزیت مزمن و سردردهای سینوسی ممکن است با آزمایش آلرژی همراه شود. اگر ارتباط عفونت سینوس با عوامل آلرژی دارد، با انجام آزمایش آلرژی می‌توانید علت آن را شناسایی کرده و سپس اقداماتی برای کنترل محرک‌های آلرژی انجام دهید.

حالت درازکشیده به پایین یکی از موثرترین تکنیک‌های یوگا به منظور بهبود گردش خون، باز کردن کانال‌های مسدود و کاهش استرس کلی بدن محسوب می‌شود. این حالت نه تنها باعث کشیده شدن گردن و تقویت ستون فقرات می‌شود، بلکه حفره‌های بینی را نیز گشوده و عفونت سینوس را تسکین می‌بخشد.

عفونت سینوس معمولاً حادیترین حالت خود را در ۱ تا ۲ هفته با مراقبت و داروی مناسب تسلیم درمان می‌کند. در مقابل، عفونت سینوس مزمن به شدت‌تر بوده و برای درمان آن نیاز به مشاوره پزشک متخصص یا درمان طولانی‌مدت ممکن است داشته‌باشد، که ممکن است به مدت ۳ ماه یا بیشتر ادامه یابد. حفظ بهداشت مناسب و تمیزی سینوس‌ها، همراه با درمان سریع علائم، می‌تواند به کاهش مدت زمان عفونت کمک نماید. در صورت عدم درمان عفونت سینوسی، ممکن است عوارض نادری نظیر آبسه، مننژیت، عفونت بافت اطراف چشم، استئومیلیت یا عفونت استخوان ایجاد شود.