آزمایش قند خون ناشتا (FBS) یکی از آزمایش‌های مهم در تشخیص و پایش دیابت است که میزان گلوکز موجود در خون را در حالت ناشتا اندازه‌گیری می‌کند. نتایج این آزمایش می‌تواند نشان‌دهنده دیابت یا پیش دیابت باشد و در ارزیابی کنترل قند خون نیز مفید است. همچنین، می‌تواند در پیش‌بینی خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی نیز مؤثر باشد. در این مقاله، به بررسی اهمیت و نحوه انجام آزمایش fbs پرداخته خواهد شد.
آزمایش fbs چیست؟
آزمایش fasting blood sugar یا FBS، یکی از ابزارهای مهم برای تشخیص و پایش دیابت است. وقتی که غذا مصرف نمی‌شود، میزان گلوکز در خون به طور طبیعی کاهش می‌یابد. اما اگر این میزان بیشتر از حد معمول باشد، ممکن است نشانگر وجود مشکلاتی مانند مقاومت به انسولین یا دیابت باشد.
علاوه بر تشخیص دیابت، آزمایش fbs همچنین می‌تواند در پیش‌بینی خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی مفید باشد. باتوجه‌به اینکه دیابت می‌تواند عوارض جانبی جدی مانند مشکلات قلبی ایجاد کند، شناخت زودهنگام و کنترل قند خون اهمیت بسیاری دارد.
ازآنجایی‌که دیابت می‌تواند در زمان‌های مختلف از زندگی آسیب ببیند، انجام منظم آزمایشات قند خون، به‌ویژه آزمایش fbs، می‌تواند در پیشگیری از بروز مشکلات جدی به کمک شما بیاید.
برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی و پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۹
آرین طب ارائه ارائه‌دهنده انواع خدمات پزشکی از جمله پزشک متخصص در منزل (قلب، ریه، داخلی و…) و انواع خدمات پرستاری و تزریقات در منزل
خدمات مرتبط
اف بی اس در آزمایش خون چیست؟
آزمایش fbs یا fasting blood sugar، از جمله آزمون‌های مهم در تشخیص و پایش دیابت و مشکلات مرتبط با قند خون است. در این آزمایش، نمونه خون شما پس از حدود ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا گرفته می‌شود، زیرا مصرف غذا می‌تواند تأثیری در سطح گلوکز خون داشته باشد و نتایج را تحت‌تأثیر قرار دهد. توجه داشته باشید که انجام آزمایش fbs به شما اجازه می‌دهد تا وضعیت پایه بدن خود را بررسی کنید و میزان قند خون خود را بدانید. این آزمایش معمولاً صبح زود و پس از شبانه‌روزی بدون مصرف هیچ‌گونه غذا یا نوشیدنی (به جز آب) انجام می‌شود.
درصورتی‌که شما یا پزشک شما مشکوک به مشکلات قند خون هستید، انجام این آزمایش می‌تواند به تشخیص و پایش صحیح وضعیت شما کمک کند. همچنین، توجه به مدت‌زمان ناشتایی و رعایت دستورات پزشک در این زمینه، می‌تواند دقت و صحت نتایج را بهبود بخشد.
دلایل تجویز آزمایش fbs برای ارزیابی خطر ابتلا به دیابت
آزمایش fbs یکی از روش‌های مهم در تشخیص و پیشگیری از دیابت است. پزشکان ممکن است این آزمایش را در شرایط زیر تجویز کنند؛ زیرا در این موارد خطر ابتلا به دیابت افزایش می‌یابد:
- سن بالاتر از ۴۵ سال: با بالارفتن سن، خطر ابتلا به دیابت افزایش می‌یابد.
- اضافه‌وزن و چاقی: افرادی که دارای اضافه‌وزن و چاقی هستند، در معرض خطر دیابت قرار دارند.
- کم‌تحرکی و فعالیت کم: فردی که فعالیت فیزیکی کمی داشته باشد، خطر دیابت را تجربه می‌کند.
- فشارخون و چربی‌های خونی بالا: افرادی که دارای فشارخون بالا، سطوح تری‌گلیسیرید بالا و کلسترول خوب (HDL) پایین هستند، ممکن است به دیابت مبتلا شوند.
- سابقه دیابت بارداری: زنانی که سابقه دیابت بارداری دارند، خطر دیابت نوع ۲ را تجربه می‌کنند.
- مقاومت به انسولین: افرادی که مشکلات در عملکرد هورمون انسولین دارند، ممکن است به دیابت مبتلا شوند.
- سابقه سکته مغزی یا فشارخون بالا: افرادی که سابقه سکته مغزی یا فشارخون بالا دارند، در معرض خطر دیابت قرار دارند.
- سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت: افرادی که در خانواده خود سابقه دیابت دارند، بیشتر احتمال مبتلا شدن به دیابت را دارند.
میزان نرمال آزمایش fbs
میزان نرمال آزمایش fbs در افراد بالغ سالم بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر قرار دارد. مقادیر بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر نشان‌دهنده مرحله پیش دیابت است، درحالی‌که مقادیر بالاتر از ۱۲۶ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر نشان از ابتلا به دیابت دارد.
در کودکان زیر دو سال، میزان نرمال FBS بین ۶۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است، درصورتی‌که در سالمندان (افراد بالای پنجاه سال)، میزان نرمال بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر قرار دارد.
دلایل بالابودن سطح قند خون در آزمایش خون
سطح قند خون fbs در آزمایش ممکن است به دلایل مختلفی افزایش یابد، از جمله:
استرس مزمن: استرس مداوم و ماندن در وضعیت استرسی ممکن است به افزایش قند خون منجر شود.
ابتلا به بیماری: برخی بیماری‌ها مانند سرماخوردگی می‌توانند باعث افزایش سطح قند خون شوند.
رژیم غذایی نامناسب: مصرف رژیم غذایی پرچرب و پرکالری می‌تواند تأثیر منفی بر سطح قند خون داشته باشد.
کم‌تحرکی: فعالیت بدنی کم و کم‌تحرکی می‌تواند باعث افزایش قند خون شود.
مصرف نامنظم داروهای دیابت: مصرف نامنظم داروهای دیابت ممکن است منجر به ناپایداری در سطح قند خون شود.
عوارض داروها: مصرف بعضی داروها مانند استروئیدها ممکن است باعث افزایش قند خون شود.
علائم قند خون بالا
علائم و نشانه‌های قند خون بالا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تشنگی مداوم
- تکرار ادرار
- خشکی دهان
- درد در ناحیه شکم
- دیر بهبودیافتن زخم‌ها
در صورت تجربه هر یک از این علائم، مشاوره با پزشک برای انجام آزمایشات لازم و تشخیص دقیق توصیه می‌شود.
دلایل پایین‌بودن سطح قند خون در آزمایش خون
سطح قند خون ممکن است به دلایل مختلفی کاهش یابد، از جمله:
مصرف بیش از حد انسولین: مصرف انسولین بیش از حد ممکن است منجر به کاهش سطح قند خون شود.
نخوردن کربوهیدرات کافی: مصرف کمتر از حد مقدار کافی کربوهیدرات در رژیم غذایی می‌تواند باعث کاهش قند خون شود.
زمان نادرست مصرف انسولین: مصرف انسولین در زمان نادرست ممکن است باعث کاهش قند خون شود.
فعالیت بدنی شدید و طولانی: فعالیت بدنی شدید و طولانی ممکن است باعث کاهش قند خون شود.
مصرف الکل: مصرف الکل می‌تواند باعث کاهش قند خون شود.
سپری‌کردن زمان زیاد در ارتفاعات: اقامت در ارتفاعات بالا ممکن است باعث کاهش قند خون شود.
قاعدگی: قاعدگی می‌تواند باعث کاهش قند خون شود.
برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی و پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۹
آرین طب ارائه ارائه‌دهنده انواع خدمات پزشکی از جمله پزشک متخصص در منزل (قلب، ریه، داخلی و…) و انواع خدمات پرستاری و تزریقات در منزل
علائم قند خون پایین در آزمایش خون
علائم و نشانه‌های قند خون پایین می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس سرما و لرز
- زودرنجی و یا بی‌حوصلگی مفرط
- حالت آشفتگی و سردرگمی
- سبکی سر یا سرگیجه
- گرسنگی زیاد و حالت تهوع
- خواب‌آلودگی
- گزگز یا بی‌حسی لب و زبان
در صورت کاهش بیش از حد سطح قند خون، علائم شدیدتری مانند هذیان، تشنج و یا بیهوشی نیز ممکن است بروز کند. در این صورت، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
دارو های تأثیرگذار در افزایش fbs چیست؟
قبل از انجام آزمایش اف بی اس، مصرف برخی داروها می‌تواند باعث تداخل در نتایج آزمایش شود و باعث ارائه نتایج بالای غیرنرمال گردد. این داروها عبارت‌اند از:
- آنتی‌بیوتیک‌ها مانند داپسون و ریفامپین
- داروهای ضدافسردگی
- محرک‌های بتا ۲
- داروهای حاوی کافئین
- کورتیکواستروئیدها از جمله پردنیزون، دکادرون و دپومدرول
- داروهای ضد صرع مانند دیلانتین
- مصرف نیکوتین
- داروهای استروژنی
- داروهای قلبی و فشارخون
- قرص‌های ضدبارداری
- نیاسین یا اسید نیکوتینیک
- مهارکننده‌های پروتئاز مانند داروهای ایدز
- داروهای تیروئیدی مانند سینتروئید
تست های مرتبط با آزمایش قند خون ناشتا
در کنار انجام آزمایش fbs، معمولاً از سایر آزمایش‌های قند خون نیز استفاده می‌شود. این آزمایش‌ها شامل:
- Bs2hpp (قند خون دوساعته)
- HbA1c (هموگلوبین ای‌وان‌سی)
- OGTT (قند خون بارداری)
- GCT (چالش گلوکز)
برای تشخیص دیابت بارداری تجویز می‌شود و نمونه‌گیری در چندین نوبت انجام می‌شود.
GTT (تحمل گلوکز):
روتین در دوران بارداری بین هفته ۲۶ تا ۳۰ توصیه می‌شود و افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت دارند نیز لازم است آن را انجام دهند.
Insulin (انسولین):
برای تشخیص مقاومت به انسولین، علت افت قند خون و مشخص‌کردن زمان مصرف انسولین برای بیماران دیابتی تجویز می‌شود.
Urine Glucose (گلوکز ادرار):
سطح گلوکز سنجیده می‌شود که برای بررسی بیماری‌های کلیوی و عفونت مجاری ادراری نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.
تفسیر آزمایش fbs
آزمایش fbs یکی از ابزارهای مهم در تشخیص و پایش دیابت است. نتایج این آزمایش معمولاً به یکی از سه شرایط زیر تقسیم می‌شود:
نرمال:
در این حالت، میزان گلوکز در خون کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. این نتیجه نشان‌دهنده وضعیت سالم بدن و عدم ابتلا به دیابت است.
پیش دیابتیک (پره دیابتیک):
در این شرایط، سطح گلوکز بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. این معمولاً نشان‌دهنده افزایش خطر ابتلا به دیابت است. در این مرحله، مصرف داروهای خاص معمولاً توصیه نمی‌شود، اما تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی مناسب می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند.
دیابتیک:
در این حالت، سطح گلوکز در خون بیش از ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. معمولاً نیاز به تأیید نتیجه از طریق تکرار آزمایش و مشاوره با پزشک وجود دارد.
آزمایش fbs در منزل با استفاده از دستگاه گلوکومتر
استفاده از دستگاه گلوکومتر (سنسور قند خون) به افراد اجازه می‌دهد تا قند خون خود را در منزل اندازه‌گیری کنند. مراحل اندازه‌گیری قند خون با این دستگاه به نوع دستگاه و تنظیمات آن بستگی دارد. ابتدا دستان را به‌خوبی بشویید و خشک کنید تا اندازه‌گیری دقیق باشد. سپس نوک انگشت خود را با یک لانست (سوزن نازک) سوراخ کنید. نوار تست را در دستگاه قرار دهید و یک قطره خون‌روی آن قرار دهید. نتایج اندازه‌گیری در عرض ۱۰ تا ۲۰ ثانیه نمایش داده می‌شود. با استفاده از دستگاه گلوکومتر، افراد می‌توانند به طور منظم و راحت قند خون خود را در منزل اندازه‌گیری کنند که این امر برای کنترل بهتر دیابت و پیشگیری از عوارض آن بسیار مهم است.
جمع بندی
آزمایش fbs از جمله آزمون‌های حیاتی است که میزان قند خون ناشتا را سنجیده و بررسی می‌کند. انجام این آزمون هر ۶ ماه یک‌بار توصیه می‌شود، به‌ویژه برای افرادی که در معرض خطر دیابت هستند. حتماً قبل از این آزمون، حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا بمانید و بهترین زمان برای انجام آن صبح زود، قبل از ساعت ۹ است. انجام این آزمون به‌موقع و مداومت در پیگیری نتایج آن، به پیشگیری و مدیریت بهتر برای بیماری‌های مرتبط با قند خون کمک می‌کند.
شما می‌توانید در آرین طب خدمات پزشکی و پرستاری در منزل دریافت کنید.
برخی از خدمات ما شامل ویزیت پزشک متخصص در منزل، سونوگرافی در منزل، رادیولوژی در منزل، طب سوزنی در منزل، مشاوره روانشاسی و تغذیه در منزل است.
برای مشاهده همه سرویس های ما به صفحه خدمات مراجعه کنید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۹
برای رزرو خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل فرم زیر را پر کنید:
