سکته مغزی، (stroke) یک حادثه ناگوار و بی‌علامت است که بر زندگی فرد تأثیرات زیادی گذاشته و به آن به‌عنوان قاتل خاموش اشاره میشود. علت اصلی عدم تشخیص آسان علائم، شباهت آن با نشانه‌های بیماری‌های دیگر است. شناخت علائم در ابتدا و اقدامات فوری می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کرده و به بهبودی بیمار کمک کند. در ادامه، با علائم سکته مغزی و راه‌های پیشگیری آن آشنا می‌شویم.
سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی یک حالت ناگوار است که ناشی از پارگی یا انسداد یک رگ خونی در مغز و خونریزی میشود. اگر به هر دلیلی خون‌رسانی به مغز مسدود شود، این موضوع رخ می‌دهد و باعث ایجاد آسیب شدید به بافت مغز میشود. خون به‌وسیله گلبول‌های قرمز و پروتئین هموگلوبین مواد غذایی و دی‌اکسیدکربن را به بافت مغز جابه‌جا می‌کند.
ناتوانی در رساندن اکسیژن به بافت مغز باعث آسیب به سلول‌ها میشود و اگر این وضعیت به مدت طولانی ادامه یابد، موجب مرگ سلول‌های مغزی میشود. به همین دلیل، سکته مغزی یک وضعیت اورژانس پزشکی است که نیاز به تداخل فوری دارد. عوامل خطر شامل دیابت، افزایش سن، بیماری کرونا، حمله قلبی، کلسترول بالا، فشارخون بالا، قرارگرفتن در معرض دود سیگار هستند.
شناخت علائم و عوامل خطر، همچنین اقدامات فوری و پیشگیری مؤثر، از اهمیت بالایی برخوردارند. در صورت مشاهده علائم اولیه، فوراً به بیمارستان مراجعه کرده و تحت درمان مناسب قرار گیرید.
برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی و پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸
آرین طب ارائه ارائه‌دهنده انواع خدمات پزشکی از جمله پزشک متخصص در منزل (قلب، ریه، داخلی و…) و انواع خدمات پرستاری و تزریقات در منزل
علائم سکته مغزی
مغز به‌عنوان فرمانده بدن، توانایی‌های مختلفی را کنترل می‌کند. علایم سکته مغزی شدید یا خفیف به ناحیه آسیب‌دیده بستگی دارد.
علائم سکته مغزی شدید:
- تشنج
- سرگیجه
- سفتی گردن
- سردرد ناگهانی
- گیجی یا آشفتگی
- بی‌ثباتی عاطفی
- حالت تهوع و استفراغ
- تاری یا دوبینی
- ضعف یا فلج یک طرف صورت
- ناواضح صحبت‌کردن
- ازدست‌دادن توانایی صحبت
- ازدست‌دادن هماهنگی دست‌وپا
- ازدست‌دادن حس چشایی، بویایی، لامسه، بینایی و شنوایی
به این علائم دقت کنید و در صورت اطمینان، فوراً به بیمارستان مراجعه کنید.
علت سکته مغزی و انواع آن
سکته مغزی از دو نوع اصلی ایسکمیک و هموراژیک تشکیل شده است. در سکته مغزی ایسکمیک، لخته خون جلوی جریان خون به مغز را مسدود کرده و باعث کمبود اکسیژن میشود. این لخته می‌تواند از انواع مختلفی مانند لخته خون، چربی، مواد خارجی یا رسوبات کلسترول باشد.
در سکته مغزی هموراژیک، بافت مغزی به دلیل خونریزی در آن آسیب می‌بیند. این خونریزی ممکن است به دلیل پاره شدن یک رگ خونی (آنوریسم) یا سایر دلایل ناشی از فشارخون بالا اتفاق بیفتد.
حمله ایسکمیک گذرا یک هشدار کوتاه‌مدت برای بروز سکته مغزی است که علائم آن بعد از چند دقیقه از بین می‌روند. همچنین، فشارخون بالا به‌عنوان یک عامل مهم در بروز ترومبوز (لخته خون) و خونریزی مغزی شناخته میشود.
پیشگیری از سکته مغزی شامل کنترل فشارخون، مدیریت فاکتورهای خطر مانند دیابت، سیگارکشیدن و شناخت هشدارهای ایسکمیک گذرا میشود. این اقدامات به طور قابل‌توجهی می‌توانند خطر بروز سکته را کاهش دهند.
علائم سکته مغزی خفیف در زنان
سکته مغزی خفیف در زنان ممکن است با علائمی همچون درد، تشنج، گیجی، سکسکه، خواب‌آلودگی، ضعف عمومی، اختلال در تنفس، حالت تهوع و استفراغ و ازدست‌دادن هوشیاری همراه باشد. در صورت تجربه هر یک از این علائم، توصیه میشود که به‌سرعت به مراجعه پزشکی فوری اقدام شود.
درمان سکته مغزی
درمان سکته مغزی متنوع است و بستگی به نوع و شدت سکته، تصمیمات مختلفی اتخاذ میشود. در ادامه، به توضیح بیشتر در مورد راه‌های درمانی اشاره می‌کنم:
- دارودرمانی: شامل مصرف داروهایی است که به کاهش التهاب و حفاظت از بافت مغزی کمک می‌کنند.
- داروهای ضدانعقاد و ضد پلاکت: وارفارین و آسپرین از این دسته داروها هستند که جلوگیری از لخته‌شدن خون و کاهش خطر تشکیل لخته در رگ‌ها را دارند.
- TPA (فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی): دارویی است که در صورت مصرف در چند ساعت اولیه پس از سکته، می‌تواند لخته‌های خون را حل کند.
- مدیریت فشارخون: با کنترل فشارخون، خطر خونریزی و لخته‌شدن کاهش می‌یابد.
- اندوواسکولار (Endovascular): درمان اورژانسی که با استفاده از دستگاه‌های ویژه به راه‌اندازی رگ مسدود شده می‌پردازد.
- برداشت و خروج لخته خون: برای لخته‌های بزرگ که با داروها از بین نمی‌روند، از دستگاهی برای برداشت لخته خون استفاده میشود.
- ترومبکتومی مکانیکی: اگر داروهای شل‌کننده لخته نتیجه ندهند، از این روش برای حذف لخته استفاده میشود.
- جراحی: در صورت خونریزی گسترده، اقدامات جراحی مثل ایجاد سوراخ در مغز یا برش کرانیوتومی ممکن است لازم باشد.
- توان‌بخشی: این مرحله شامل گفتاردرمانی، فیزیوتراپی، کاردرمانی و شناخت درمانی میشود که به بازگرداندن توانایی افراد پس از سکته کمک می‌کند.
بهترین دارو برای بیماران سکته مغزی
برای جلوگیری از سکته‌ی مغزی، داروهای زیر تحت‌نظر پزشک فوق‌تخصص مغز و اعصاب مصرف می‌شوند:
- آسپرین
- هپارین
- آگرنوکس
- ریواروکسابان
- اپیکسابان
- ادوکسابان
توجه: تمامی این داروها باید تحت‌نظر و تجویز پزشک فوق‌تخصص مغز و اعصاب مصرف شوند.
سکته مغزی خاموش
علائم و عوارض ناشی از قطع ناگهانی خون‌رسانی به بخشی از مغز
سکته مغزی خاموش، ناشی از قطع ناگهانی خون‌رسانی به بخشی از مغز، باعث عدم اکسیژن‌رسانی مؤثر و آسیب به سلول‌های مغزی میشود. در این حالت، ناحیه آسیب‌دیده بسیار کوچک یا بخشی از مغز مبتلا به اختلال شده ولی هیچ علائم عملکرد حیاتی را کنترل نمی‌کند. علائم سکته مغزی خاموش شامل عدم تعادل ناگهانی، ازدست‌دادن خفیف حافظه، عدم کنترل موقتی عضلات مثانه، اختلال در مهارت‌ها و توانایی‌های شناختی و تغییر ناگهانی در رفتار و شخصیت است.
عوارض سکته مغزی
پس از وقوع سکته مغزی، عوارض متنوعی ظاهر میشود، سطح شدت حادثه تأثیرگذار بر این عوارض است. این اثرات شامل درد، افسردگی، مشکلات در بلع، ناواضح صحبت‌کردن، کاهش تمرکز و توانایی فکرکردن،تغییرات در توانایی فرد و رفتار او، فلج ماهیچه‌ها و اندام‌های یک یا دو طرف بدن، آسیب حسی، حرکتی، عضلانی و شناختی، ضعف در دستگاه تناسلی و عدم کنترل مثانه و مشکلات ادراری می‌شوند. این تغییرات ممکن است به طور مهمی بر زندگی روزمره و کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارند.
جلوگیری از سکته مغزی
پیشگیری از سکته مغزی از طریق تغییر سبک زندگی می‌تواند خطر بروز و یا عود سکته را کاهش دهد. در این راستا، روش‌های مؤثر برای پیشگیری از سکته مغزی در زمان خواب یا بیداری عبارت‌اند از:
فعالیت بدنی منظم: ایجاد عادت به فعالیت ورزشی منظم به‌خوبی می‌تواند به کاهش خطر سکته مغزی کمک کند.
حفظ تناسب‌اندام و وزن: تناسب‌اندام حاصل از ترکیب فعالیت بدنی و رژیم غذایی سالم می‌تواند موجب کاهش خطر این عارضه شود.
رعایت رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای سالم و متنوع با حفظ تعادل ترکیبات غذایی می‌تواند عوامل خطرساز را کاهش دهد.
عدم مصرف دخانیات و داروهای غیرمجاز: جلوگیری از مصرف سیگار و داروهای مخدر ناپسند، از جمله متامفتامین و کوکائین، به‌عنوان یک سیاست پیشگیری مهم مطرح میشود.
مصرف منظم داروهای مرتبط با فشارخون و قند خون: مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک به‌منظور کنترل فشارخون و قند خون به‌صورت منظم، از جمله رویکردهای پیشگیری از سکته مغزی است.
آیا سکته مغزی خوب میشود؟
یکی از افکار رایج در جامعه این است که پس از سکته مغزی، امکان بهبودی وجود ندارد و فرد مجبور است تا زندگی با عوارض مانند فلج سرکند ادامه دهد. اما خبر خوب این است که سکته مغزی درمان‌پذیر است و اگر فرد به مراکز درمانی مناسب منتقل شود، از درمان‌های مؤثری مانند تزریق TPA و استنت‌گذاری استفاده میشود تا عوارض را به حداقل رسانده و بهبودی را تسریع بخشد.
عمل‌های بازکردن عروق مسدود و درمان آنوریسم مغزی از جمله روش‌های مؤثر در پیشگیری و درمان سکته مغزی هستند. نکته مهم این است که علائم سکته مغزی ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد، اما توجه به نکاتی مانند تشخیص زودرس و اعمال اقدامات فوری می‌تواند اثربخش باشد.
آیا سکته مغزی خفیف خطرناک است؟
گرچه سکته خفیف مغزی معمولاً به‌صورت گذرا و با درگیری سطح کوچکی از مغز اتفاق می‌افتد و به نظر می‌رسد خود به‌تنهایی خطر کمی داشته باشد، اما نادیده‌گرفتن این نوع سکته بدون بررسی شرایط و علت آن بسیار خطرناک است. این به دلیل آن است که بسیاری از افرادی که در آینده ممکن است به سکته مغزی گسترده دچار شوند، درگذشته نزدیک ممکن است تجربه یک سکته خفیف مغزی داشته باشند؛ بنابراین، اگر فرد به هر دلیلی علائم یک سکته مغزی گذرا را تجربه کرد، باید به‌سرعت برای تشخیص و درمان اقدام کند تا از مراحل گسترده‌تر سکته مغزی جلوگیری شود. در غیر این صورت، عدم مراقبت از سکته مغزی خفیف ممکن است به خطرات جدی‌تری منجر شود.
برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی و پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸
آرین طب ارائه ارائه‌دهنده انواع خدمات پزشکی از جمله پزشک متخصص در منزل (قلب، ریه، داخلی و…) و انواع خدمات پرستاری و تزریقات در منزل
استفراغ بعد از سکته مغزی نشانه چیست؟
استفراغ پس از سکته مغزی ممکن است نشانه‌ای از وضعیت جدی به‌ویژه در سکته هموراژیک باشد. این امر به‌سلامتی بیمار آسیب می‌زند، زیرا فرد به‌سرعت مایعات بدن و مواد مغذی را از دست می‌دهد. علل شایع استفراغ پس از سکته مغزی عبارت‌اند از:
عوارض دارویی: مصرف داروهای مرتبط با درمان سکته مغزی ممکن است به عوارض جانبی، از جمله استفراغ، منجر شود.
بروز یک سکته دیگر: احتمال بروز سکته مغزی دوم در افرادی که قبلاً سکته داشته‌اند، می‌تواند عامل استفراغ باشد.
ایجاد اختلالات دهلیزی: آسیب به بخش‌های خاصی از مغز می‌تواند باعث ایجاد اختلالات دهلیزی شود که همراه با استفراغ باشد.
خلاصه این مقاله را می‌توانید داخل فایل صوتی زیر گوش کنید:
در آخر…
سکته مغزی به‌عنوان یک عامل اساسی در ناتوانی‌های حرکتی و مشکلات جدی سلامت تلقی میشود. برای جلوگیری از وقوع آن، توجه به عوامل خطر و سبک زندگی سالم امری ضروری است. اجتناب از سیگار، مدیریت بیماری‌های مزمن و اعتنای به علائم اولیه سکته مغزی از جمله اقدامات حیاتی است. مراجعه دوره‌ای به پزشک برای ارزیابی سلامت و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه از دیگر نکات مهم در مدیریت سلامتی است. با این اقدامات، می‌توان بهبود وضعیت سلامتی را تسهیل کرده و خطر وقوع سکته مغزی را به حداقل رساند.
شما می‌توانید در آرین طب خدمات پزشکی و پرستاری در منزل دریافت کنید.
برخی از خدمات ما شامل ویزیت پزشک متخصص در منزل، سونوگرافی در منزل، رادیولوژی در منزل، طب سوزنی در منزل، مشاوره روانشاسی و تغذیه در منزل است.
برای مشاهده همه سرویس های ما به صفحه خدمات مراجعه کنید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸
برای رزرو خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل فرم زیر را پر کنید:
