مرفين | موارد مصرف و عوارض

مورفین (Morphine) یکی از داروهای مخدر و مسکن قدرتمند است که برای کنترل دردهای شدید استفاده می‌شود. این دارو از گروه اپیوئیدها بوده و اثرات آن به واسطه تأثیر بر روی سیستم عصبی مرکزی ایجاد می‌شود. از آنجایی که مورفین اثرات مسکن و ضد درد قوی دارد، به عنوان یکی از اصلی‌ترین داروهای استفاده شده در کنترل دردهای حاد و شدید معرفی می‌شود.

استفاده از مرفین به‌طور گسترده در مواردی مانند دردهای پس از جراحی، زخم‌های شدید، دردهای سرطانی و سایر حالاتی که نیاز به تسکین درد فوری دارند، صورت می‌گیرد. این دارو به عنوان یک گزینه مؤثر برای کاهش درد و افزایش راحتی بیماران استفاده می‌شود، اما با توجه به خطرات و عوارض جانبی جدی که ممکن است ایجاد کند، نیازمند نظارت و توصیه پزشک است.

مرفين توسط پزشک متخصص تجویز می شود.

این دارو فقط باید تجویز و نسخه پزشک مصرف شود.

 

قرص مرفین چیست؟

 

 

خدمات مرتبط

 

آمپول مرفین

 

نحوه عملکرد مرفین و موارد مصرف

این دارو از تریاک خارج شده که مهمترین کاربرد آن خاصیت ضد درد می باشد . مرفین می‌ تواند از طریق خوراکی ، عضلانی و زیر جلدی مصرف شود؛ شروع اثر مرفین پس از طریق عضلانی و حدود 30 دقیقه است و حداکثر اثر آن بین 30 تا 90 است و طول مدت اثر آن بین 3 تا 7 ساعت می باشد.

اثرات این دارو بر سیستم اعصاب از طریق اختلال در حس درد صورت نمی گیرد بلکه از طریق تضعیف کورتکس مغز می باشد و موجب اختلال در تفسیر درد می شود ؛ مصرف مرفین در افراد معمولا موجب ایجاد آرامش می شود ولی ممکن است در برخی از افراد باعث حالت تحریکی و حتی مانیک شود و مصرف مرفین موجب ایجاد حالت نشئگی نیز خواهد شد.

در بعضی از افراد بروز تهوع ، خارش ، احساس گرما از دیگر آثار مصرف مرفین است . تهوع در اثر مصرف مرفین می تواند به دو علت زیر باشد:

• تحریک مرکز شیمیایی استفراغ ( CTZ ) در بصل النخاع
• بروز افت فشار خون وضعیتی متعاقب مصرف این دارو

این دارو همچنین خاصیت ضد سرفه نیز دارد . مصرف آن باعث انقباض شدید مردمک ( مردمک ته سنجاقی ) در بعضی از افراد شود . مرفین تضعیف کننده قوی سیستم تنفسی است و تزریق وریدی سریع آن باعث ایست تنفسی ( آپنه ) می شود به همین دلیل تزریق وریدی آن باید به آرامی صورت گیرد . مقادیر بسیار زیاد مرفین موجب ایجاد افت ضربان قلب ( برادی کاردی ) نیز می شود.

مصرف خوراکی مرفین می توانند موجب استفراغ شود و علت استفراغ تحریک مستقیم قسمت های ابتدایی دستگاه گوارش می باشد که موجب انقباض و اسپاسم عضلات صاف دستگاه گوارش و اسفنکتر ها می شود. این عمل منجر به کاهش حرکات دودی و طولانی شدن زمان تخلیه معده و یبوست می گردد.

مرفین از طریق افزایش ترشح هورمون ضد ادراری ( ADH ) باعث کاهش حجم ادرار می گردد . این دارو همچنین باعث اسپاسم در عضلات مثانه شده و منجر به الیگوری ( کاهش حجم ادرار ) می شود .

مرفین فعالیت جنسی را تضعیف کرده و مصرف مزمن آن در انسان منجر به فقدان میل جنسی می شود و عمل انزال را طولانی می کند ( باعث دیر انزالی می شود ) .

مهمترین کاربرد درمانی این دارو خاصیت ضد درد آن می باشد . اختلافات اساسی بین این دارو و هم دسته های آن ( مانند متادون و کدئین و مپریدین و اکسی مرفین ) اثربخشی خوراکی و طول مدت مصرف و عوارض جانبی آن ها می باشد.

این دارو بهترین گزنیه برای تسکین درد ناشی از سکته قلبی ( MI ) ، درد های ارتوپدی و نیز عمل های جراحی ارتوپدی ، درد زایمان ، درد ناشی از سرطان ، درد های کلیوی و صفراویی می باشد ؛ دیگر کاربرد درمانی مرفین و همدسته های آن شامل ادم حاد ریه و تسکین سرفه و اسهال و ایجاد بیهوشی می باشد . این دارو و همدسته های آن موجب وقفه رفلکس سرعت می شوند.

شیاف مرفین

 

مکانیسم اثر مرفین

 

فارماکوکینتیک مرفین

 

مزایای مرفین

مرفین به عنوان یکی از قوی‌ترین مسکن‌ها، نقش بسیار مهمی در مدیریت دردهای شدید ایفا می‌کند. اما مزایای این دارو فراتر از تسکین درد است. در ادامه به برخی از مزایای مرفین و کاربردهای آن در پزشکی اشاره خواهیم کرد:

مزایای اصلی مرفین

• تسکین دردهای شدید: مرفین به طور موثر دردهای حاد و مزمن شدید را کاهش می‌دهد. این دردها ممکن است ناشی از جراحی، آسیب‌های جدی، بیماری‌های پیشرفته مانند سرطان و یا برخی شرایط پزشکی دیگر باشند.
• کاهش اضطراب و بهبود خلق و خو: مرفین علاوه بر تسکین درد، می‌تواند به کاهش اضطراب و ایجاد احساس آرامش در بیمار کمک کند. این اثر می‌تواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش استرس در بیمارانی که با دردهای مزمن دست و پنجه نرم می‌کنند، کمک کند.
• افزایش تحمل درد: مرفین با تغییر نحوه‌ی درک درد توسط مغز، به بیماران کمک می‌کند تا درد را بهتر تحمل کنند.
• بهبود کیفیت زندگی: با کنترل درد و کاهش اضطراب، مرفین می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیمارانی که با دردهای مزمن دست و پنجه نرم می‌کنند، کمک کند. این امر به بیماران اجازه می‌دهد تا فعالیت‌های روزمره خود را بهتر انجام دهند و از زندگی لذت بیشتری ببرند.

دوز مصرفی مرفین

 

عوارض جانبی مرفین

تداخلات دارویی مرفین

تداخل و مشخصات کامل:

• سوبسترای CYP3A4
• سوبسترای P-gp
• تشدید اثرات شبه آنتی‌کولینژیک
• تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
• ایجاد تأخیر در تخلیه معدی
• تشدید اثرات کاهنده فشارخون
• کاهش آستانه تشنج
• آگونیست اوپیوئیدی
• تشدید اثرات سروتونرژیک

تداخلات رده X (پرهیز):

آزلاستین (نازال)، برومپریدول، الوکسادولین، لاسمیدیتان، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز، اوپیوئیدها (میکس آگونیست/ آنتاگونیست ها)، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، تالیدومید

کم شدن اثرات داروها توسط مرفین:

داروهای با خاصیت ضد پلاکت (مهارکننده‌های P2Y12)، دیورتیک ها، داروهای معدی- روده‌ای (پروکینتیک)، پگ‌ویزومانت، سینکالید

کاهش اثرات مرفین توسط داروها:

برومپریدول، لوماکافتور و ایواکافتور، نالمفن، نالتروکسون، اوپیوئیدها (میکس آگونیست/ آنتاگونیست ها)، القاکننده‌های P-gp/ABCB1، ریفامپین

زیاد شدن اثرات داروها توسط مرفین:

آلویموپان، آمیفوستین، آزلاستین (نازال)، بلونانسرین، برومپریدول، دسموپرسین، دیورتیک ها، دولوکستین، الوکسادولین، اسمولول، فلونیترازپام، گاباپنتین، داروهای کاهنده فشارخون، فراورده‌های حاوی لوودوپا، متوتری‌مپرازین، متی‌روسین، نیتروپروسید، آگونیست های اوپیوئیدی، اورفنادرین، اوکسی‌کدون، پارالدهید، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، راموسترون، روپینیرول، روتیگوتین، مهارکننده‌های اختصاصی باز جذب سروتونین، داروهای سروتونرژیک (خطر بالا)، سوورکسانت، تالیدومید، زولپیدم

افزایش اثرات مرفین توسط داروها:

آلفوزوسین، آلیزاپرید، آمفتامین‌ها، داروهای آنتی کولینرژیک، داروهای کاهنده فشارخون، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کلرمتیازول، کلرفنسین کاربامات، داروهای تضعیف‌کننده CNS، دیازوکسید، دایمتیندن (موضعی)، درونابینول، دروپریدول، اردافتینیب، گاباپنتین، گیاهان (با خاصیت کاهنده فشارخون)، گیاه کاوا، لاسمیدیتان، لمبورکسانت، لیسورید، لوفکسیدین، لوماکافتور و ایواکافتور، منیزیم سولفات، متوتری‌مپرازین، مینوسیکلین (سیستمیک)، مولسی‌دومین، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز، نابیلون، نفتوپیدیل، نیسرگولین، نیکوراندیل، اوبینوتوزومب، اوکسوممازین، پنتوکسی فیلین، پرامپانل، مهارکننده‌های P-gp/ABCB1، مهارکننده‌های فسفودی استراز 5، آنالوگ‌های پروستاسیکلین، کیناگولید، روفینامید، سدیم اکسیبات، سوکسینیل کولین، تتراهیدروکانابینول، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول

تداخل مرفین با غذا:

الکل (اتیل): نوشیدنی‌های الکلی یا فراورده‌های حاوی الکل (اتیل) ممکن است باعث ایجاد اختلال در فرمولاسیون قرص‌های آهسته رهش مرفین و در نتیجه آزاد شدن ناگهانی کل دوز شود.
راهکار: از مصرف الکل خودداری شود. همچنین از مصرف Kadian® با نوشیدنی‌های الکلی و یا فراورده‌های حاوی الکل نسخه‌ای یا بدون نسخه خودداری شود.
غذا: مصرف محلول خوراکی مرفین همراه با غذا ممکن است فراهمی زیستی دارو را افزایش دهد (34% افزایش در AUC محلول خوراکی مرفین در صورت مصرف به دنبال یک وعده غذای پرچرب گزارش‌شده است).
به نظر نمی‌رسد فراهمی زیستی MorphaBond®، MS contin® و Kadian® تحت تأثیر غذا قرار بگیرد.
راهکار: با روندی ثابت نسبت به غذا مصرف شود. (همیشه با غذا یا همیشه بدون غذا)

 

 

چه مدت طول می‌کشد تا اثرات مرفین احساس شود؟

• پزشک متخصص در منزل
• پزشک عمومی در منزل