کم خونی ( Anemia ) یا آنمی اختلالی در خون است که در آن ، تعداد کافی گلبول های قرمز یا هموگلوبین در خون حاضر نیست . هموگلوبین که در داخل گلبول های قرمز خون قرار دارد ، نقش اساسی در اتصال اکسیژن به گلبول قرمز دارد و توسط مویرگ ها به اندازه کافی به بافت های مختلف بدن منتقل می شود ؛ از آنجایی که تمام سلول های بدن برای زنده ماندن به اکسیژن وابسته اند ، نقص آن باعث هیپوکسی می شود که می تواند به مشکلات گسترده ای از جمله مشکلات تنفسی منجر شود . انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد که هر کدام علت خاص خود را دارند .
فقر آهن یا کم خونی چیست ؟
مسئله فقر آهن به شدت جدی و حائز اهمیت است ، زیرا این ماده معدنی برای تولید هموگلوبین ( پروتئین موجود در گلبول های قرمز خون که امکان حمل اکسیژن در بدن را فراهم می کند ) ضروری است . نقص فقر آهن منجر به کاهش هموگلوبین در خون می شود و این امر نیازمند برخورد فوری است . در صورت کاهش هموگلوبین ، بافت ها و عضلات قادر به دریافت کمترین مقدار اکسیژن نیستند و عملکرد خود را از دست می دهند که به بروز بیماری کم خونی منجر می شود .
اگر چه انواع مختلف آنمی وجود دارد ، اما آنمی ناشی از فقر آهن به عنوان شایع ترین نوع در سراسر جهان شناخته می شود . علل این فقر آهن شامل مصرف نا کافی آهن ناشی از رژیم غذایی نامناسب ، ابتلا به بیماری های التهابی روده ، افزایش نیاز به آهن در دوران بارداری و خونریزی شدید در طول دوره های قاعدگی یا خونریزی داخلی می شوند .
هر چه علت آنمی باشد ، فقر آهن می تواند به علائم ناخوشایندی منجر شود که تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی را به همراه دارد ، از جمله ریزش مو و کاهش تمرکز و بهره وری .
درمان کم خونی
برای درمان این بیماری ، می توان از دارو های شیمیایی بهره برد که ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را فراهم کرده و در نتیجه فرآیند تحریک تولید خون را آغاز نموده و بهبود بخشید . از جمله دارو های مورد استفاده برای درمان این بیماری می توان به اسید فولیک ، آهن فیفول و فروس سولفات اشاره کرد . برخی افراد ممکن است با کمبود شدید آهن وارد مرحله ای از کم خونی فقر آهن شوند ، در این موارد ، تزریق درون رگی آهن به عنوان یک روش سریع و مؤثر برای افزایش جذب آهن و تسریع درمان مطرح می شود .
علت کم خونی چیست ؟
علت اصلی این بیماری به کمبود آهن در بدن باز می گردد ، که این وضعیت به عنوان کم خونی فقر آهن شناخته می شود . بدن برای ساختن هموگلوبین نیاز به آهن دارد و در صورتی که آهن به مقدار کافی تأمین نشود ، تولید هموگلوبین و در نتیجه سلول های قرمز دچار اختلال می شوند . به همین دلیل فقر آهن به عنوان یکی از شایع ترین انواع این بیماری در نظر گرفته می شود .
علاوه بر این علت اصلی ، دلایل دیگری که می توانند به کم خونی منجر شوند عبارتند از :
- رژیم های غذایی فاقد ویتامین 12B
- اختلالات گوارشی و سوء هاضمه که باعث عدم توانایی در جذب ویتامین 12B می شوند
- رژیم های غذایی فاقد اسید فولیک
- نقایص و اختلالات خونی ارثی نظیر تالاسمی و کم خونی داسی شکل
- بیماری هایی که منجر به تجزیه نامتعارف سلول های قرمز خون می شوند ( کم خونی همولیتیک )
- کم خونی ناشی از اختلالات هورمونی در بیماری هایی مانند مشکلات کلیوی ، کم کاری تیروئید ، پر کاری تیروئید و لوپوس
برای مشاوره و درخواست خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل با کارشناسان آرین طب تماس بگیرید.
رزرو نوبت و هماهنگی: ۰۹۱۲۰۴۴۶۳۰۸
چند روش از درمان کم خونی در منزل
جگر : یکی از منابع غنی آهن برای درمان کم خونی در خانه است . با این حال ، به علت نقش آن در متابولیسم سموم و دارو ها ، حتماً در مصرف آن باید احتیاط کامل را رعایت کرد .
غذا های دریایی : میگو ، صدف خوراکی ، خرچنگ و انواع مختلف ماهی ، مقادیر قابل توجهی از آهن را در خود جای داده اند . از این رو ، مصرف غذا های دریایی می تواند به شما در کنترل و درمان این بیماری بسیار کمک کند .
حبوبات : حبوبات ، به ویژه برای افراد گیاه خوار، جزء منابع غنی و شگفت انگیز برای درمان این بیماری محسوب می شوند . انواع حبوبات از جمله لوبیا قرمز ، سویا ، لوبیا چشم بلبلی ، لوبیا چیتی ، نخود ، لوبیا سیاه ، لوبیا لیما ( لوبیا عروس ) و آجیل ، می توانند نقش بسیار مؤثری در تأمین نیاز های بدن به انواع مواد معدنی ، از جمله آهن و فولیک اسید ، ایجاد کنند . به طور کلی ، مغز ها نقش بسیار اساسی در تأمین این نیاز ها بر عهده دارند .
گوشت قرمز : برای مقابله با این بیماری در خانه ، می توانید از منابع متنوع گوشت استفاده کنید . به عنوان مثال ، گوشت های قرمز مانند گوشت گوساله و گوسفند ، همچنین گوشت های سفید از جمله ماهی و مرغ ، هر دو به عنوان منابع مفید در درمان کم خونی شناخته می شوند . اما در گوشت قرمز ، مقادیر زیادی آهن وجود دارد ؛ به همین دلیل ترکیب آن با سبزیجات ، حبوبات یا میوه هایی که حاوی ویتامین C هستند ( مانند لیمو ترش ) ، می تواند به بهبود جذب آهن در بدن کمک کند . علاوه بر این ، تخم های پرندگان نیز به عنوان یک منبع خوب آهن شناخته می شوند .
سبزیجات برگ دار : حذف یا کاهش مصرف سبزیجات ممکن است به کاهش مقدار آهن در رژیم غذایی منجر شود ، زیرا این مواد غذایی منابع خوبی از آهن محسوب می شوند که در درمان سریع کم خونی شدید تا حدودی می توانند بهبود ایجاد کنند . همچنین ، کمبود اسید فولیک در رژیم غذایی ممکن است باعث بروز نوعی کم خونی به نام کم خونی فولیک اسید شود .
دارو هایی که برای درمان کم خونی استفاده می شود
قرص ففول : ففول ( Fefol ) یک نوع دارو در دسته مکمل ها و مواد معدنی است که به عنوان جایگزین مناسب برای آهن در بدن شناخته می شود . این محصول خون ساز به صورت کپسول تولید می شود و حاوی مقدار قابل توجهی سولفات آهن و فولیک اسید است .
قرص هماتینیک : هماتینیک یک مکمل بدون نیاز به نسخه است که به دسته دارو های تغذیه ای و ویتامین ( مکمل ها ) تعلق دارد . این محصول به صورت کپسول در دارو خانه ها در دسترس قرار دارد و برای کنترل این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد .
شربت فروگلوبین یا کپسول فروگلوبین : شربت کم خونی فروگلوبین B12 ویتابیوتیکس ، یکی از جامع ترین مکمل های خون ساز است که حاوی آهن ، اسید فولیک ، زینک ، مس ، ویتامین های B6 و B12 هست . این محصول نه تنها به درمان کم خونی ، ضعف عمومی بدن و خستگی مفرط کمک می کند بلکه در بهبود کارایی مغز و افزایش تمرکز نیز تأثیر گذار است .
قطره فروگلوبین : حاوی آهن و ویتامین C هست ؛ ویتامین C در ترکیبات آن ، باعث افزایش جذب آهن در بدن می شود . این محصول ، علاوه بر تأمین آهن مورد نیاز نوزادان و شیرخواران ، از کم خونی فقر آهن جلوگیری می کند . قطره فروگلوبین با طعم مطلوب توت فرنگی ، از سوی کودکان با قابلیت پذیرش بالا بهره مند می شود .
فرو فورت دئودنال : کپسول فروفورت دئودنال یک مکمل غذایی حاوی آهن است که در درمان فقر آهن و آنمی فقر آهن مورد استفاده قرار می گیرد .
فرو فورت گاین : برای جلوگیری از فقر آهن و آنمی در دوران بارداری، استفاده از آن مناسب است . همچنین ، تأیید شده است که این مکمل نه تنها در پیشگیری از کم خونی فقر آهن مؤثر است بلکه نقش موثری در درمان آن نیز دارد .
نوع دارو و دوز درمانی برای هر فرد با توجه به علائم بالینی و آزمایشات توسط پزشک معالج تعیین می شود و با از مصرف بی دلیل و بدون تجویز هر دارویی خودداری کرد و تنها کسی که صلاحیت بالینی تجویز دارو را دارد ، پزشک می باشد.
همچنین لیستی از دارو هایی که مصرف می کنید را به پزشک معالج خود اطلاع دهید چرا که مصرف همزمان برخی دارو ها با بعضی دیگر ممکن باعث ایجاد تداخل شود .
از توصیه به استفاده از دارو هایی که پزشک برای شما تجویز کرده ، برای دیگران که علائم شبیه به این مریضی را دارند ، اکیدا خودداری کنید.
درمان کم خونی شدید در بانوان
برای رفع علائم این بیماری در زنان ، اقدامات متنوعی می توان انجام داد که با توجه به تمامی آن ها ، نتیجه گیری بهتری خواهیم داشت :
- استفاده از قرص آهن :
مصرف قرص آهن به بازیابی سطح آهن در بدن کمک می کند .
توصیه می شود قرص آهن را به صورت خالی معده مصرف کنید تا جذب آهن بهبود یابد .
در صورت احتمال مشکلات گوارشی با مصرف مکمل های آهن ، ممکن است نیاز باشد آن ها را همراه با وعده های غذایی مصرف کنید .
- قرص درمان کم خونی شدید :
در صورت بروز کم خونی شدید، مصرف فیبر و افزایش مصرف میوه و سبزیجات برای بهبود یبوست توصیه می‌شود.
ممکن است نیاز باشد تا چندین ماه متوالی از قرص آهن استفاده شود .
- رژیم غذایی غنی از آهن :
گوشت قرمز ، سبزیجات برگ سبز تیره ، میوه های خشک ، مغز های آجیل و غلات غنی شده با آهن به عنوان بخشی از رژیم غذایی مفید هستند .
ویتامین C نیز در جذب آهن نقش مهمی ایجاد می کند ، بنابراین مصرف قرص آهن همراه با مرکبات توصیه می شود .
مهم است که هنگام استفاده از مکمل های آهن یا هر درمان دیگری ، توصیه ها و دستورات پزشک یا متخصص مربوطه را رعایت کرده و هر گونه علامت ناراحتی را به پزشک اطلاع دهید .
علائم کم خونی
آنمی دارای چندین نشانه و علامت است که از مهم ترین آن ها می‌توان به خستگی مداوم ، تنگی نفس و سردی دست و پا اشاره کرد . به جز این علائم ، چند نشانه دیگر نیز وجود دارد که می توانند به این بیماری اشاره داشته باشند . مهم‌ترین علائم کم خونی عبارتند از :
- ضعف و سرگیجه
- سردرد
- پوست رنگ پریده
- حرکات غیر ارادی پا
- تپش قلب
این نشانه ها ممکن است بر اثر کاهش تعداد سلول های قرمز خون یا کاهش سطح هموگلوبین در خون ناشی از این بیماری باشند ؛ در صورت تجربه هر یک از این علائم ، توصیه می شود که با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص دقیق گرفته و درمان مناسب را شروع کنید .
عوارض کم خونی
علاوه بر خستگی و احساس سرما در بدن ، عوارضی دیگری نیز هست که برخی از آن ها از جمله ناخن های شکننده ، ریزش مو و نازک شدن مو ها می باشند و این عوارض به فاقد بودن آهن در بدن بر می گردند ؛ در زمان کم خونی ، تغییراتی مثل تغییر در مزه دهان و حتی صدای وز وز در گوش ممکن است رخ دهد . برخی از انواع این بیماری ، به ویژه کم خونی داسی شکل ، عوارض جدی تری مانند مشکلات قلبی و ریوی را به دنبال دارند . اگر این بیماری به حد شدت برسد و به درستی درمان نشود ، عوارض مانند آریتمی قلب ( ضربان قلب نا منظم ) یا حتی نارسایی قلب احتمالاً خواهد داشت . همچنین ، افراد مبتلا به کم‌خونی ، در مقایسه با دیگران ، به میزان بیشتری از بیماری های عفونی و افسردگی رنج می برند .
کم خونی می تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود ، از جمله خستگی غیر معمول ، رنگ پریدگی ، تنگی نفس ، سردرد ، سرگیجه ، تپش قلب ، خشکی مو و پوست ، تورم و درد زبان و دهان ، بی قراری پا ها و ناخن های شکننده یا به شکل قاشقی . در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب ، ممکن است مشکلات جدی تری مانند مشکلات قلبی و ریوی ، آریتمی قلب ( ضربان نا منظم ) یا حتی نارسایی قلب به وجود بیاید ؛ بنابراین ، تشخیص به موقع و درمان این بیماری از اهمیت بسیاری برخوردار است تا از تداوم و تشدید مشکلات جلوگیری شود .
برای رزرو خدمات پزشکی یا پرستاری در منزل فرم زیر را پر کنید:
